VÉN MÀN BÍ MẬT NỮ THẦN ISIS (ISIS UNVEILED) Chìa khóa cốt lõi của những bí nhiệm xưa và nay KHOA HỌC VÀ THẦN HỌC Tác giả H. P. Blavatsky Thư ký Thông tín Hội Thông Thiên Học Bản Dịch : Chơn Như  2012

 đầu trang  sách được viết như thế nào mục lục lời nói đầu chương 1 chương 2 chương 3

VÉN MÀN BÍ MẬT NỮ THẦN ISIS

“Đây là một tác phẩm tràn đầy Niềm tin”    MONTAIGNE

QUYỂN I – KHOA HỌC

Tác giả xin kính dâng bộ sách này cho Hội Thông Thiên Học, được sáng lập ở New York, năm 1875 sau Công nguyên, ĐỂ HỘI NGHIÊN CỨU NHỮNG ĐỀ TÀI MÀ BỘ SÁCH BÀN TỚI

Chú Thích của Nhà Xuất bản

Ấn bản này là ấn bản in lại trung thực bộ sách Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis thoạt đầu được xuất bản ở New York vào năm 1877. Phần Chỉ Mục đã được mở rộng nhất nhiều, lại có thêm một Phụ lục bao gồm Chỉ Mục về tài liệu tham khảo với những công trình và tác giả được trích dẫn cùng với hai bài báo do H.P.B bàn về việc viết bộ sách Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis: “Các thuyết về Luân hồi và các vong linh” (1886) và “Các tác phẩm của tôi” (1891).

VÉN MÀN NỮ THẦN ISIS (*)^[1]

ĐƯỢC VIẾT NHƯ THẾ NÀO

Nếu một bộ sách có thể được coi như đánh dấu một giai  đoạn lịch sử, thì đó hẳn là bộ sách này. Xét về một phương đầu tiên của Darwin trên một phương diện khác. Cả hai đều là những giòng thủy triều lên cao trong trào lưu tư tưởng cận đại: mỗi bộ sách này đều có tác dụng tảo trừ những điều dị đoan sống sượng của khoa thần học và thay thế đức tin nơi phép lạ bằng sự tin tưởng nơi định luật thiên nhiên. Tuy vậy, trường hợp khởi đầu viết bộ sách này cũng rất đơn giản và bình thường chứ không có gì đặc biệt.

       Một ngày nọ vào mùa hè năm 1875, bà HPB đưa cho tôi xem vài tờ bản thảo của bà viết, và nói:

      “ Tôi viết cái này đêm hôm qua, do “ LỊNH DẠY “, nhưng để dùng làm gì thì tôi không biết. Có thể dùng làm một bài báo, có thể để làm sách, cũng có thể để không làm gì cả. Tuy  nhiên, tôi viết vì tuân lệnh dạy mà thôi.”

      Rồi đó, bà cất bản thảo đó vào một hộc tủ, và không nói gì đến nó nữa trong một thời gian. Nhưng ít tháng sau đó, bà đi Syracuse (New York) thăm hai người bạn mới là ông bà Corson, giáo sư trường Đại Học Cornell, và tiếp tục công việc viết lách. Bà viết thư cho tôi biết đó sẽ là quyển sách nói về lịch sử và triết học của các Đạo Phái phương Đông, và những mối tương quan giữa các Đạo Phái ấy với những môn phái của thời đại bấy giờ. Bà cho biết rằng bà viết về những vấn đề mà bà chưa bao giờ học, và chú thích những quyển sách mà bà chưa từng đọc qua trong đời bà. Bà cho biết thêm rằng, để kiểm chứng những điều bà viết, Giáo Sư Corson đã so sánh những đoạn chú thích của bà với những bộ sách cổ điển trong thư viện của trường Đại Học, thì thấy là đúng.

      Khi bà trở về New York, bà không chăm chú lắm vào công việc này, mà chỉ viết một cách rời rạc, không liên tục. Nhưng độ một hay hai tháng sau việc thành lập Hội Thông Thiên Học, bà và tôi cùng thuê một ngôi nhà hai tầng ở đường 34^th West, bà ở tầng dưới, tôi ở tầng lầu trên, từ đó trở đi công việc viết bộ Isis mới được thực hiện liên tục không gián đoạn cho đến khi hoàn thành vào năm 1877.

       Trong suốt cuộc đời bà, bà chưa từng viết văn viết sách bao giờ, tuy thế tôi không thấy một nhà văn hay nhà báo nào có thể làm việc một cách dẻo dai bền bỉ và hăng say như bà. Mỗi ngày, bà ngồi vào bàn viết từ sáng mai cho đến khuya, tôi với bà không bao giờ đi ngủ trước hai giờ sáng. Lúc ban ngày, tôi phải làm việc nghề nghiệp riêng của tôi, nhưng luôn luôn sau bữa cơm chiều là chúng tôi ngồi chung lại một bàn và làm việc chẳng khác nào như người ta làm giờ phụ trội để tìm sống, cho dến khi thân xác mỏi mệt bắt buộc chúng tôi phải nghỉ.

       Thật là một kinh nghiệm quý báu cho tôi. Trong khoảng gần hai năm đó, tôi đã học hỏi được rất nhiều điều mà đáng lẽ người ta phải dành trọn cả một đời người để đọc sách và suy gẫm mới có thể đạt được. Tôi không phải chỉ làm công việc của một người ghi chép hay sửa bài, mà bà làm cho tôi trở thành một cộng tác viên. Bà làm cho tôi phải sử dụng tất cả  những gì tôi đã đọc và suy tư, và kích thích bộ óc của tôi làm việc để tìm giải đáp cho những vấn đề mới mà bà đặt ra cho tôi trên địa hạt Huyền Môn và siêu hình. Những vấn đề này hoàn toàn vượt ngoài sự học hỏi và tầm kiến thức của tôi, mà tôi chỉ có thể hiểu được lần lần khi trực giác của tôi được khai mở và phát triển nhờ bởi phương pháp cưỡng ép đó.

       Bà không viết theo một chương trình hay kế hoạch định sẵn, mà những ý kiến từ đâu tuôn tràn xuyên qua trí óc bà như giòng suối chảy không ngừng, trường lưu bất tận. Có khi  bà đang viết về đấng Phạm Thiên (Brahma), một lát sau đó bà đã xoay qua vấn đề hiện tượng diện khí của Babinet. Trong một lúc, bà trịnh trọng chú thích lời của Đạo Sư Porphyry, kế đó bà liền trích dẫn một đoạn văn rút trong một tờ báo hằng ngày, hay trong một tập văn thư mới in mà tôi vừa đem về nhà. Có khi bà đang ca tụng những đặc tính toàn thiện của Chân Sư, nhưng một lúc sau bà đã chuyển vận toàn lực để công kích nặng nề Giáo Sư Tyndall hay vài nhà học giả nào đó mà bà ghét nhất, bằng những cú búa nẩy lửa!

       Nếu bà không có một kế hoạch nhất định, phải chăng điều ấy chứng tỏ rằng công việc soạn sách này không phải do bà dự định từ trước, mà bà chỉ là một đường vận hà để cho trào lưu tư tưởng mới mẻ độc đáo này tác dộng ảnh hưởng đến tình trạng ứ đọng của sự sinh hoạt tâm linh đương thời? Như một phần việc huấn luyện cho tôi, thỉnh thoảng bà yêu cầu tôi viết một đoạn về một đề tài đặc biệt nào đó, và gợi ý cho tôi về những điểm quan trọng cần khai triển, hoặc bà để cho tôi tự viết lấy với sự cố gắng tối đa để sử dụng năng khiếu trực giác của tôi. Khi tôi đã viết xong, nếu đoạn văn ấy không được bà vừa lòng, bà thường tỏ dấu bất mãn bằng cách nói nặng lời, và gọi tôi bằng những danh từ không đẹp có tính cách khích động lòng tự ái đến mức có thể giết người! Nhưng khi tôi định xé bỏ đoạn văn vô phước ấy, thì bà liền giật ngay lấy từ trên tay tôi để dùng ở một chương khác sau khi đã sửa chữa lại vài chỗ, và tôi lại bắt tay vào việc.

      Kể từ ngày tên tuổi bà xuất hiện lần đầu tiên trên mặt báo Daily Graphic, năm 1874 và suốt thời gian lưu trú tại Mỹ Quốc, bà luôn luôn có khách đến viếng. Nếu trong số quan khách, ngẫu nhiên có người nào hiểu biết tinh tường về một vấn đề nào đó liên quan đến ngành hoạt động của bà, bà liền tiếp xúc riêng với người ấy và nếu có thể được, bà nhờ y viết lại những quan điểm hay ký ức của y trên giấy trắng mực đen để dùng trong quyển sách của bà. Trong số những trường hợp thuộc về loại này, có bài tường thuật của ông O’Sullivan về một cuộc biểu diễn phương thuật trong một buổi họp đàn tại Paris; sự diễn tả lý thú những cuộc lễ nhập môn huyền bí của giống dân Druses xứ Liban, cùng những bài vở hấp dẫn của Bác Sĩ A. Wilder, và nhiều người khác nữa đã đóng góp vào, làm cho bộ sách này càng tăng thêm phần giá trị với những tài liệu vô cùng dồi dào phong phú.

      Tôi biết một vị mục sư Do Thái đã từng trải qua nhiều giờ và nhiều đêm để thảo luận về Huyền Môn Kabala với bà, và nghe chính y thú nhận rằng tuy y đã từng khảo cứu phần bí truyền của tôn giáo y trong ba mươi năm, nhưng bà đã dạy y những điều mà y chưa từng nghĩ đến, và đã làm sáng tỏ những đoạn kinh mà chính những bậc thầy của y cũng không hiểu nổi! Vậy chứ những kiến thức thâm sâu huyền diệu đó, bà đã học được ở đâu, hồi nào, và do đâu mà có?

      Tất nhiên không phải do các bà quản gia đã dạy bà học hồi còn thơ ấu ở nước Nga; cũng không phải do một vị giáo sĩ hay thầy học nào quen thuộc trong gia đình; cũng không phải bà đã học trên những chuyến tàu hay xe lửa trong khi bà đi châu du thiên hạ kể từ năm mười lăm tuổi; cũng không phải ở một trường trung học hay đại học nào, vì bà không hề thi tốt nghiệp ở một trường học nào cả; cũng không phải ở những thư viện lớn trên thế giới. Nhận xét qua những cuộc đàm thoại và nhugn74 thói quen của bà trước khi bà bắt tay vào công việc trước tác khổng lồ này, thì bà không hề học hỏi qua những vấn đề ấy bao giờ dù rằng xuất xứ từ đâu. Nhưng khi bà cần đến những tài liệu đó, thì bà có sẵn, và trong những lúc cảm hứng dồi dào nhất, thì bà làm cho những nhà thông thái phải khâm phục về kiến thức sâu rộng, cũng như bà làm cho cử tọa quan khách phải ngạc nhiên về tài hùng biện lưu loát cùng sự châm biếm hài hước và trí óc thông minh tế nhị của bà.

       Trong khi chúng tôi cùng làm việc chung, tôi sửa chữa mỗi chương bản thảo viết tay của bà nhiều lần, và mỗi chương  sắp chữ in; tôi viết nhiều đoạn giùm cho bà, thường là viết lại thành câu những ý nghĩ của bà cho đúng văn phạm Anh Ngữ; tôi giúp bà tìm những lời trích dẫn trong các sách, và làm những việc phụ thuộc khác. Còn thì quyển sách vốn là công trình của bà, nói về việc làm trên phương diện hữu vi, thuộc cõi giới vật chất hữu hình, và bà phải nhận lãnh tất cả về sự khen chê về những khuyết điểm hay ưu  điểm của nó.

       Bộ “ Vén Màn Isis “ đã ghi dấu một thế hệ lịch sử, và khi viết bộ sách ấy, bà cũng giúp cho tôi học hỏi được rất nhiều giáo lý Huyền Môn, và chuẩn bị cho tôi có đủ khả năng để hoạt động truyền bá giáo lý Thông Thiên Học trong trên hai mươi năm. Vậy bà HPB đã lấy tài liệu ở đâu để viết bộ sách đó, mà phần nhiều người ta không thể tìm thấy trong những sách vở ở các thư viện? Xin nói ngay rằng đó là do sự hỗ trợ của phần vô vi, một phần do sự giao cảm huyền diệu với các đấng Chân Sư, và một phần là do bà tra cứu tài liệu trong cõi vô hình, dược phản ảnh trên chất Tinh Quang (Akasha) hay Tiên Thiên Khí Ảnh, tức là kho Ký Ức của Thiên Nhiên trong Càn Khôn Vũ Trụ.

      Làm sao tôi biết được điều này? Đó là nhờ tôi đã cộng tác với bà trong hai năm để viết bộ “Vén Màn ISIS”, và nhiều năm sau nữa để soạn những bộ sách khác như “Giáo Lý Bí  Truyền” (Doctrine Secrète),v…v…

      Theo dõi mọi động tác của bà trong khi làm việc là một kinh nghiệm hiếm có và khó quên. Chúng tôi thường ngồi đối diện nhau bên một cái bàn lớn, và tôi có thể thấy rõ mọi cử chỉ của bà. Bà viết thao thao trên một trang giấy, bỗng nhiên  bà ngừng lại, ngước mặt lên nhìn vào không gian với đôi mắt trống không của nhà linh thị sử dụng cặp mắt thần, đoạn, bà thâu ngắn tầm nhãn quang như để nhìn vào một vật vô hình trong khoảng không ở trước mặt, và bắt đầu chép những gì bà đã thấy. Khi đã chép xong đoạn văn chú thích, đôi mắt bà trở lại khí sắc bình thường, và bà tiếp tục viết cho đến khi bà ngừng lại một lần nữa giống y như trước.

      Tôi còn nhớ rõ hai lần tôi được nhìn thấy và cầm trên tay những quyển sách lạ mà bà làm cho hiện hình trước mắt tôi để tôi kiểm chứng lại bản thảo, khi tôi từ chối không chịu phê nhận để đưa lên máy in vì có chỗ tôi còn nghi ngờ là không đúng. Tôi nói:

      “ Tôi không thể phê nhận câu chú thích này, vì tôi chắc là bà đã chép sai”. Bà nói:

     “Không sao, vậy là đúng; hãy cứ để nguyên như thế”.

     Tôi từ chối, sau cùng bà nói:

    “Vậy ông hãy ngồi yên trong một phút, để tôi tra lại”.

    Khi đó cái nhìn trống không lại xuất hiện trên cặp mắt bà; độ một lát, bà chỉ về phía cái kệ đặt nơi góc phòng, và nói bằng một giọng trống rỗng:

     “Kìa, nhìn xem”.

     Kế đó bà trở lại khí sắc bình thường:

    “Đấy, ở chỗ ấy đấy. Ông hãy tra lại xem!”

     Tôi bước lại chỗ cái kệ và thấy hai quyển sách lạ mà tôi biết chắc là trước đó không hề có trong nhà. Tôi phối kiểm câu chú thích của bà HPB với đoạn văn trong sách, chỉ cho bà thấy chỗ chép sai, sửa lại bản thảo, và theo lời bà yêu cầu, đem hai quyển sách để lại chỗ cũ. Tôi trở lại bàn ngồi làm  việc, và sau đó một lúc, tôi quay lại nhìn ngay chỗ cái kệ, thì thấy hai quyển sách đã biến mất! Sau khi tôi kể lại chuyện này, những kẻ hoài nghi ngu dốt có thể nghi ngờ sự sáng suốt lành mạnh của tôi; tôi hy vọng nó sẽ hữu ích cho họ. Sự việc này lại tái diễn một lần thừ hai trong trường hợp tương tự, nhưng lần này quyển sách không biến mất mà vẫn còn ở lại với chúng tôi cho đến ngày nay. 

----------    

Bản nháp viết tay của bà HPB có nhiều khi rất khác biệt nhau một cách rõ rệt. Tuồng chữ của bà có một tính cách lạ lung đặc biệt, mà người nào đã từng quen đọc tuồng chữ ấy luôn luôn có thể nhận ra ngay là chữ viết của bà. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ lưỡng, người ta sẽ phát hiện ra ít nhất ba hay bốn lối viết khác nhau tuy rằng của một tuồng chữ và mỗi lối viết như thế kéo dài trên nhiều trang giấy, trước khi đổi qua lối viết khác.

     Một lối viết đó của bà HPB nét chữ rất nhỏ nhưng đều đặn; một lối khác nét đậm và tự do phóng túng; một lối khác nữa nét vừa phải và dễ đọc; và một lối nữa chữ viết rất tháu và khó đọc. Về cách hành văn cũng vậy, những lối chữ khác biệt như trên cũng kèm theo với sự sai biệt về văn phạm Anh Ngữ. Có khi tôi phải sửa chữa nhiều chỗ trong một giòng chữ, nhưng lại có khi tôi có thể thông qua suốt nhiều trang mà không cần sửa chữa một chữ nào. Hoàn toàn nhất là những trang bản thảo được viết thay cho bà trong khi bà ngủ. Một thí dụ điển hình là đoạn đầu của Chương nói về nền văn minh cổ Ai Cập ( Q.I, Ch. 14 ). Đêm đó, như thường lệ chúng tôi làm việc đến hai giờ sáng, cả hai đều mệt nhoài, bèn ngưng công việc để vừa hút thuốc vừa mạn đàm trước khi chia tay. Bà thì hầu như ngủ gật ngay trên ghế bành, còn tôi chúc bà yên giấc và lui về phòng tôi trên lầu. Sáng hôm sau, khi tôi đã ăn điểm tâm xong và bước xuống phòng khách, bà đưa cho tôi xem một chồng bản thảo độ ba mươi đến bốn mươi trang giấy viết tay bằng tuồng chữ của bà, mà bà nói rằng của vị Chân Sư X…. viết cho bà đêm qua. Tập bản thảo đó hoàn toàn về tất cả mọi phương diện, và được đưa lên khuôn mà không cần phải duyệt xét lại.

      Có điều lạ, là mỗi lần có sự khác biệt những tuồng chữ viết như thế đều xảy ra sau khi bà HPB rời khơi phòng độ một lúc, hay bước vào trạng thái xuất thần khi đó đôi mắt trống rỗng của bà nhìn vào cõi xa xăm nào và lại trở về trạng thái bình thường ngay sau đó. Ngoài ra, còn có một sự thay đổi rõ rệt về cá tính, tác phong, giọng nói, cử chỉ và trên hết mọi sự, về tính khí thất thường: khi bà rời khỏi phòng, bà là một nhân vật như thế nào đó; một lát sau khi trở lại chỗ ngồi, bà lại là một nhân vật khác. Khác đây không phải nói là bà thay đổi cái thể xác hữu hình, mà khác về cử chỉ, tác phong, ngôn ngữ, cách điệu; cũng khác về sự linh mẫn của trí óc, về quan điểm đối với sự đời, khác về cách sử dụng Anh ngữ, và có điều này rất đặc biệt, là khác hẳn về khí chất: khi sáng sủa lành mạnh bà có vẻ từ bi, khả ái như thiên thần; và trong những cơn khủng hoảng thịnh nộ, thì lại…trái ngược hẳn.

       Có khi tôi viết lại thành câu không đúng như ý bà muốn trình bày, bà kiên nhẫn bỏ qua một cách ưu ái, vô tư; những lúc khác, vì một lỗi lầm nhỏ nhặt không đáng kể, bà dường như nổi cơn thịnh nộ và muốn thủ tiêu tôi ngay tại chỗ! Những cơn bạo khí đó đôi khi có thể giải thích bởi tình trạng sức khỏe của bà, và đó chỉ là sự thường tình, nhưng lý do đó cũng không đủ vững để giải thích vài cơn giận dữ khác. Bình phẩm về tính cách bất thường này của bà HPB, ông Sinnet (Phó Hội Trưởng Hội Thông Thiên Học) viết:

      “BÀ HẲN LÀ KHÔNG CÓ NHỮNG ĐỨC TÍNH MÀ NGƯỜI TA TRÔNG ĐỢI NƠI MỘT VỊ ĐẠO SƯ. LÀM SAO MÀ BÀ LẠI VỪA CÓ TINH THẦN CỦA MỘT TRIẾT GIA, TỪ BỎ CUỘC ĐỜI THẾ GIAN ĐỂ DỐC LÒNG TẦM ĐẠO, NHƯNG DỒNG THỜI LẠI CÓ THỂ   RƠI VÀO NHỮNG CƠN NÓNG GIẬN VÌ NHỮNG SỰ BỰC MÌNH NHỎ NHẶT KHÔNG ĐÂU, ĐÓ LÀ MỘT ĐIỀU BÍ HIỂM RẤT KHÓ HIỂU ĐỐI VỚI CHÚNG TA,V…V….”

       Tuy nhiên, hãy giả thiết rằng khi mà xác thân của bà được một bậc hiền giả thánh đức sử dụng, thì nó bắt buộc phải hành động với sự bình tĩnh, điềm nhiên của nhà hiền giả, còn nếu không, thì không, chừng đó điều bí hiểm kai đã được giải đáp. Chính bà đã diễn tả kinh nghiệm huyền linh này khi viết bộ “Vén Màn Isis”, trong một bức thư gởi về cho gia đình như sau:

      “KHI TÔI VIẾT BỘ ISIS, TÔI VIẾT RẤT DỄ DÀNG ĐẾN NỖI ĐÓ KHÔNG PHẢI LÀ MỘT SỰ KHÓ NHỌC NỮA, MÀ LÀ MỘT ĐIỀU VUI THÍCH THẬT SỰ. CÓ GÌ ĐÂU MÀ NGƯỜI TA KHEN TẶNG TÔI? KHI ĐƯỢC LỆNH DẠY TÔI VIẾT,TÔI NGỒI XUỐNG VÀ VÂNG THEO LỜI, VÀ KHI ĐÓ TÔI CÓ THỂ VIẾT DỄ DÀNG VỀ BẤT CỨ VẤN ĐỀ GÌ: SIÊU HÌNH HỌC, TÂM LÝ HỌC, TRIẾT HỌC, TÔN GIÁO, VẠN VẬT HỌC, TỰ NHIÊN HỌC, VÀ V…V….TÔI KHÔNG HỀ TỰ ĐẶT NGHI VẤN: “TÔI CÓ THỂ VIẾT VỀ VẤN ĐỀ NÀY CHĂNG?”, HAY LÀ: “TÔI CÓ ĐỦ SỨC VIẾT CHĂNG?”, MÀ TÔI CHỈ NGỒI XUỐNG VÀ VIẾT, VẬY THÔI. BỞI VÌ CÓ MỘT ĐẤNG TOÀN THÔNG, BIẾT HẾT CẢ MỌI SỰ, ĐỌC CHO TÔI VIẾT. ĐÓ LÀ SƯ PHỤ TÔI, VÀ ĐÔI KHI CŨNG CÓ NHỮNG VỊ CHÂN SƯ KHÁC NỮA MÀ TÔI ĐƯỢC BIẾT TRONG NHỮNG CHUYẾN ĐI NGAO DU THIÊN HẠ TỪ NHIỀU NĂM VỀ TRƯỚC…..MỖI KHI TÔI VIẾT VỀ MỘT ĐỀ TÀI MÀ TÔI CHỈ BIẾT ÍT, HOẶC KHÔNG BIẾT GÌ CẢ, TÔI BÈN KÊU GỌI ĐẾN CÁC NGÀI, VÀ MỘT VỊ CHÂN SƯ GIÚP NGUỒN CẢM HỨNG CHO TÔI, NGHĨA LÀ NGÀI ĐỂ CHO TÔI CHÉP NHỮNG GÌ TÔI NHÌN THẤY TRONG CÁC BỘ SÁCH CỔ TỰ HAY CHỮ IN HIỆN RA TRƯỚC MẮT TÔI TRONG KHÔNG GIAN, TRONG KHI ĐÓ TÔI HOÀN TOÀN THỨC TỈNH, VÀ KHÔNG HỀ MÊ MUỘI DẦU CHỈ TRONG CHỐC LÁT”.

      Có lần bà viết thư cho chị ruột bà ở Nga là bà Veracũng về vấn đề ấy như sau:

      “CHỊ CÓ THỂ KHÔNG TIN TÔI, NHƯNG TÔI CHO CHỊ BIẾT RẰNG KHI TÔI NÓI ĐIỀU NÀY, TÔI CHỈ NÓI SỰ THẬT. TÔI CHỈ BẬN RỘN, KHÔNG PHẢI VỚI BỘ “ VÉN MÀN ISIS “, MÀ CHÍNH LÀ VỚI NỮ THẦN ISIS VẬY. TÔI SỐNG TRONG MỘT CẢNH GIỚI MÊ LY TRƯỜNG CỬU, MỘT CUỘC SỐNG TRONG CẢNH GIỚI LINH ẢNH THƯỜNG XUYÊN LUÔN LUÔN THỨC TỈNH VỚI ĐÔI MẮT MỞ LỚN VÀ TUYỆT NHIÊN KHÔNG CÓ GÌ LÀM PHỈNH LỪA NHỮNG GIÁC QUAN CỦA TÔI! TÔI NGỒI VÀ THEO DÕI THƯỜNG XUYÊN VỊ NỮ THẦN AI CẬP. VÀ TRONG KHI NỮ THẦN PHƠI BÀY TRƯỚC MẮT TÔI CÁI Ý NGHĨA ẨN DẤU CỦA NHỮNG ĐIỀU BÍ NHIỆM ĐÃ BỊ MẤT ĐI TỪ LÂU ĐỜI, VÀ BỨC MÀN CHE DẤU CÀNG TRỞ NÊN MỎNG DẦN VÀ THƯA DẦN VỚI GIỜ PHÚT TRÔI QUA, RỒI TỪ TỪ RƠI XUỐNG TRƯỚC MẮT TÔI, TÔI NÍN THỞ TRONG CƠN KINH NGẠC VÀ KHÔNG CÒN TIN NƠI NHỮNG GIÁC QUAN CỦA TÔI!...

       ….TRONG NHIỀU NĂM LIÊN TIẾP, ĐỂ CHO TÔI KHÔNG QUÊN NHỮNG GÌ TÔI ĐÃ HỌC(*),^[2] TÔI ĐƯỢC LÀM CHO THẤY THƯỜNG XUYÊN NGAY TRƯỚC MẮT TÔI TẤT CẢ NHỮNG GÌ TÔI CẦN THẤY.

      BẰNG CÁCH ĐÓ, BẤT CỨ NGÀY ĐÊM, NHỮNG HÌNH ẢNH CỦA QUÁ KHỨ LUÔN LUÔN ĐƯỢC TRÌNH DIỄN LINH ĐỘNG TRƯỚC NHÃN QUANG TÂM LINH CỦA TÔI. TỪ TỪ CHẬM RÃI, VÀ NỐI TIẾP NHAU TRONG IM LẶNG GIỐNG NHƯ NHỮNG HÌNH ẢNH CỦA MỘT CUỐN PHIM CHỚP BÓNG DIỆU HUYỀN, NHỮNG BIẾN CỐ LỊCH SỬ TỪ THẾ KỶ NÀY ĐẾN THẾ KỶ KHÁC XUẤT HIỆN NGAY TRƯỚC MẮT TÔI….TÔI ĐƯỢC KHUYẾN KHÍCH NỐI LIỀN NHỮNG THẾ HỆ ĐÓ VỚI VÀI BIẾN CỐ QUAN TRỌNG KHÁC, VÀ TÔI BIẾT RẰNG KHÔNG THỂ CÓ SỰ SAI LẦM. CÁC CHỦNG TỘC VÀ QUỐC GIA, NHỮNG XỨ SỞ VÀ THÀNH PHỐ CỦA MỘT THẾ KỶ QUÁ KHỨ NÀO ĐÓ XUẤT HIỆN, RỒI LU MỜ DẦN VÀ BIỆT TÍCH TRONG MỘT THẾ KỶ KHÁC MÀ THỜI ĐIỂM

CHÍNH XÁC ĐƯỢC CHÂN SƯ CHO TÔI BIẾT…..

       DĨ VÃNG MẬP MỜ CỦA THỜI CỔ XƯA BIẾN THÀNH NHỮNG THỜI KỲ LỊCH SỬ, NHỮNG HUYỀN THOẠI ĐƯỢC GIẢI  THÍCH BẰNG NHỮNG BIẾN CỐ VÀ NHÂN VẬT THẬT SỰ Đà TỪNG SỐNG TRONG CÁC THỜI KỲ ĐÓ; MỖI BIẾN CỐ QUAN TRỌNG VÀ THƯỜNG LÀ KHÔNG QUAN TRỌNG, MỖI CUỘC CÁCH MẠNG, MỘT TRANG MỚI LẬT QUA TRONG QUYỂN SÁCH CỦA ĐỜI NGƯỜI VÀ CỦA CÁC QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI ĐỀU LƯU LẠI DẤU VẾT NHƯ CHỤP ẢNH VÀ DƯỜNG NHƯ ĐƯỢC KHẮC IN TRONG TRÍ TÔI VỚI NHỮNG MÀU SẮC RÕ RỆT KHÔNG THỂ PHAI MỜ…

      …..TÔI NÓI MỘT CÁCH NGHIÊM CHỈNH CHO CHỊ BIẾT RẰNG TÔI ĐƯỢC TRỢ GIÚP. VÀ NGƯỜI TRỢ GIÚP TÔI ĐÓ LÀ SƯ PHỤ CỦA TÔI”.

      Trong một bức thư gởi về nhà cho bà cô ruột, bà cho biết rằng:

       “KHI SƯ PHỤ TÔI VẮNG MẶT VÌ BẬN RỘN VỚI NHỮNG CÔNG VIỆC KHÁC, NGÀI LÀM THỨC ĐỘNG CHÂN NGÃ CỦA TÔI ĐỂ VIẾT THAY CHO NGÀI…. NHỮNG LÚC ĐÓ, KHÔNG PHẢI LÀ TÔI VIẾT NỮA MÀ CHÂN NGÃ CỦA TÔI SUY TƯ VÀ VIẾT THAY CHO TÔI. CÔ THỬ NGHĨ XEM, TÔI ĐÂU CÓ HỌC LỰC UYÊN THÂM BAO GIỜ MÀ VIẾT ĐƯỢC NHỮNG VẤN ĐỀ ẤY. VẬY THÌ NHỮNG KIẾN THỨC ĐÓ CỦA TÔI DO ĐÂU MÀ RA?......” Trong những thư khác gởi về cho gia đình, bà cũng nhìn nhận rằng có những lúc bà được các Chân Sư mượn xác để viết giúp bà. Các ngài cũng dùng phương pháp đó để dạy Đạo cho tôi qua cửa miệng của bà, và đưa ra những giáo lý thâm sâu mà bà không hề biết được mảy may trong trạng thái bình thường. Chúng tôi đã cùng nhau làm việc trong nhiều tháng và đã sản xuất được trên 870 trang bản thảo, thì một ngày nọ bà HPB hỏi tôi rằng, để thi hành ý muốn của Chân Sư, tôi có sẵn lòng chăng để bắt đầu làm lại tất cả! Tôi còn nhớ rõ cơn xúc động mạnh mà việc ấy đã gây cho tôi, khi nghĩ rằng tất cả những tuần lễ nhọc nhằn lao khổ thức đêm làm việc, với bao nhiêu cơn song gió ồ ạt trên phương diện tinh thần, rốt cuộc chỉ là con số không! Tuy nhiên, vì lòng kính yêu và biết ơn của tôi đối với các đấng Chân Sư vốn tuyệt đối và vô biên, vì các ngài đã cho tôi cái đặc ân cùng chia xẻ công việc của các ngài, nên tôi vui lòng chấp nhận và chúng tôi lại bắt đầu làm lại hết tất cả. Quyết định ấy rất thuận lợi cho tôi, vì nó chứng tỏ lòng trung kiên và nhất trí của tôi với bà HPB, nên tôi được thọ lãnh một phần thưởng tâm linh dồi dào. Những nguyên tắc Huyền Môn được các ngài giải thích cho tôi biết, vô  số những thí dụ điển hình được trình bày cho tôi thấy bằng những hiện tượng thần thông, tôi được trợ giúp để tự mình thí nghiệm lấy những điều đã học hỏi, được giao tiếp với nhiều vị Chân Sư, và nói chung, tôi được chuẩn bị đầy đủ cho một công việc đại sự lớn lao trong tương lai mà hồi ấy tôi không thể ngờ trước được, nhưng về sau đã trở thành một vấn đề lịch sử.

       Người ta thường nói thật là một điều rất lạ lung, và rất khó hiểu, khi thấy rằng trong số tất cả những người đã trợ giúp vào phong trào Thông Thiên Học, thường là với những hy sinh lớn lao nhất, tôi lại là người duy nhất được cái ân sủng có những mối liên hệ và tiếp xúc cá nhân với các đấng Chân Sư, đến nỗi sự hiện diện của các ngài vốn là một vấn đề mà tôi biết rõ một cách thật sự chảng khác nào như sự hiện hữu của những người trong gia đình hay bạn bè thân quyến của tôi. Chính tôi cũng không giải thích được điều đó. Tôi biết những gì tôi biết, chứ không biết rằng tại sao nhiều bạn đồng môn của  tôi không được như vậy.

       Nhiều người đã nói cho tôi biết rằng họ đặt đức tin nơi các đấng Chân Sư nhờ bởi sự chứng minh chắc chắn và không thể nghi ngờ qua kinh nghiệm bản thân của tôi, nó cũng bổ  túc thêm vào những lời tuyên bố của bà HPB. Có lẽ tôi được cái đặc ân đó bởi vì tôi phải phóng con thuyền Thông Thiên Học cùng với bà HPB cho các đấng Chân Sư của bà, và lái con thuyền đó xuyên qua bao nhiêu những cơn giông tố bão bùng, khi mà chỉ có một sự hiểu biết chắc chắn về cái căn bản lành mạnh của phong trào này mới có thể làm cho tôi bám sát lấy nhiệm sở và giữ vững vai trò của tôi cho đến cùng.

MỘT VÀI GIẢ THUYẾT

       Chúng ta hãy thử phân tích trạng thái tinh thần của bà HPB khi bà viết bộ sách “ VÉN MÀN ISIS “, để tìm cách giải thích những sự khác biệt rõ rệt về cá tính, tuồng chữ, và tâm trạng của bà như đã tường thuật ở trên.

      Tôi không thể chứng minh đến mức độ nào, bà HPB đã viết bộ sách trên qua cá tính phức tạp của bà, nhưng tôi nghĩ rằng có điều hiển nhiên và không thể chối cãi là bà đã nghiền ngẫm và tiêu hóa tất cả những tài liệu trong đó cũng như nó là của chính bà viết ra, chứ không phải chỉ là những kiến thức mượn tạm từ bên ngoài.

       Thật không gì dễ bằng tránh né toàn bộ sự việc phân tích để tìm hiểu, và kết bè với những người cho rằng bà HPB được nguồn cảm hứng thiêng liêng, không hề có sự lỡ lầm, mâu thuẫn, sai sót hay sơ hở nào; nhưng tôi không thể làm như vậy, vì tôi biết bà quá rõ, và chỉ muốn trình bày sự thật.       Sau khi khảo sát về trường hợp này, người ta không khỏi nhận thấy rằng ít nhất có những giả thuyết sau đây được nêu ra:

      1. Bộ sách VÉN MÀN ISIS phải chăng được một vị Chân Sư đọc cho bà viết như một người thư ký biên chép lại một cách tỉ mỉ, cẩn thận và công phu?

      2. Do Chân Ngã của bà viết ra trong khi cơ thể bà bị hoàn toàn chế ngự?

     3. Bà viết trong trạng thái một người đồng tử được các đấng Chân Sư mượn xác?

     4. Dưới ảnh hưởng một phần của những trạng thái kể trên?     

     5. Như một đồng tử thông thường, chịu ảnh hưởng kiểm chế của những vong linh khuất mặt?

     6. Do nhiều cá tính tiềm ẩn và tác động luân phiên nhau của bà viết ra?           

      7. Bà chỉ là một phụ nữ bình thường như mọi người, không chịu một ảnh hưởng kiểm chế ám ảnh hay một nguồn cảm hứng tâm linh nào đến từ bên ngoài, trong trạng thái tỉnh táo thông thường, và không có gì khác biệt với bất cứ một nhà văn nào làm một công việc soạn sách thuộc loại này.

I

GIẢ THUYẾT THỨ BẢY     

Chúng ta hãy bắt đầu với giả thuyết sau cùng. Mọi người sẽ thấy ngay rằng xét về trình độ học thức và văn hóa của bà HPB , thì bà không bao giờ có thể là một học giả uyên bác, hay một “ con mọt sách “. Những tập hồi ký về cuộc đời bà, do gia đình bà truyền lại cho nhà viết tiểu sử bà là ông A.P.Sinnett, và cho tôi, cho thấy rằng hồi thuở thiếu thời, bà là một người học trò khó dạy, không hề thích đọc những loại sách vở đứng đắn, khô khan, không thích giao du với những người học rộng, cũng không hề bước chân đến các thư viện: bà vốn là mối hoang mang kinh khủng cho các bà quản gia, mối thất vọng cho họ hàng thân quyến, thích nổi loạn chống lại tất cả những sự gò bó chật hẹp của phong tục hay quy ước xã hội thông thường. Trong thời kỳ thơ ấu, bà thích làm bạn với những TINH LINH NGŨ HÀNH và những vong linh khuất mặt ở cõi âm, bà trải qua nhiều ngày và nhiều tuần như vậy để giao tiếp với họ. Bà cũng thường hay chơi những trò ngỗ nghịch, rắn mắt đối với người lớn, và nhờ có những năng khiếu thần thông ngay từ thuở nhỏ, nên có khi bà cũng nói phăng ra những điều bí mật riêng tư của họ làm cho họ phải giật mình.

       Bà không hề gia nhập một hội nghiên cứu khoa học hay khảo cứu bất cứ một ngành học thuật nào, và chưa từng viết sách. Bà chỉ đi tìm các vị pháp sư, phù thủy ở những xứ mọi rợ và bán khai, không phải để đọc sách vở ( không hề có ) của họ, mà để học hỏi về ngành tâm lý thực dụng. Nói tóm lại, bà không phải là một người ưa thích văn chương trước khi viết bộ VÉN MÀN ISIS.

    Những sự khác biệt và tương phản rõ rệt giữa những đoạn văn có khi vụng về lủng củng và có khi hầu như tuyệt tác của bà, chứng minh rằng không phải chỉ có một trí lực duy nhất tác động để viết bộ sách này. Những tuồng cữ khác nhau, sự sai biệt về cách suy luận, cách hành văn và những sắc thái khác biệt nhau của mỗi đoạn văn đều xác nhận điều đó.    

II

 GIẢ THUYẾT THỨ SÁU

Bây giờ chúng ta hãy xét đến giả thuyết thứ sáu, cho rằng quyển sách ấy được viết ra bởi nhiều cá tính khác nhau của bà HPB, hay nhiều tầng lớp tâm thức cá nhân của bà, có thể luân phiên nhau xuất hiện từ trạng thái tiềm ẩn để bước vào trạng thái hoạt động.

      Về vấn đề này, những sự khảo sát tìm tòi của các giới liên hệ đương thời vẫn chưa tiến bộ đến mức giúp cho chúng ta có thể nói một cách dứt khoát. Trong quyển “ NHỮNG GIAI THOẠI TRONG CUỘC ĐỜI BÀ BLAVATSKY “, ông Sinnett có trích dẫn một đoạn văn của bà diễn tả một “ đời sống song đôi “ mà bà đã trải qua trong một cơn bệnh sốt khi bà còn là một thiếu nữ ở Mingrelia:

     MỖI KHI CÓ NGƯỜI GỌI TÊN TÔI, TÔI MỞ MẮT RA VÀ TRỞ LẠI BẢN THỂ HAY CÁ TÍNH CỦA CHÍNH TÔI, TRONG TỪNG CHI TIẾT. TUY NHIÊN, SAU ĐÓ KHI TÔI ĐƯỢC ĐỂ YÊN MỘT MÌNH, TÔI LẠI RƠI VÀO TRẠNG THÁI MỘNG MƠ THƯỜNG NHẬT CỦA TÔI, VÀ TÔI TRỞ THÀNH MỘT NGƯỜI KHÁC (BÀ HPB KHÔNG NÓI NGƯỜI ẤY LÀ AI )…..

      NHỮNG KHI TÔI ĐANG NÓI CHUYỆN TRONG CUỘC SỐNG MỘNG MƠ NÓI TRÊN, NẾU TÔI BỊ GIÁN ĐOẠN NỬA CHỪNG VÌ CÓ NGƯỜI GỌI TÊN TÔI, VÀO LÚC MÀ TÔI HAY NHỮNG NGƯỜI KHUẤT MẶT TRONG LÚC ĐÓ MỚI NÓI ĐƯỢC NỬA CÂU VÀ TÔI MỞ MẮT RA ĐỂ ĐÁP LỜI KÊU GỌI, THÌ TÔI THƯỜNG TRẢ LỜI MỘT CÁCH RẤT SÁNG SUỐT VÀ HIỂU BIẾT TẤT CẢ MỌI SỰ, VÌ TÔI KHÔNG HỀ MÊ MUỘI. NHƯNG KHI TÔI VỪA NHẮM MẮT LẠI, THÌ CÂU NÓI BỊ GIÁN ĐOẠN NỬA CHỪNG KHI NÃY, ĐƯỢC TIẾP TỤC BỞI “ CÁI NGÃ THỨ NHÌ “ CỦA TÔI, ĐÚNG VÀO CHỮ HAY CHÍ ĐẾN NỬA CHỮ MÀ CÂU NÓI BỊ NGẮT NGANG.

      KHI TÔI THỨC TỈNH VÀ TRỞ VỀ BẢN THỂ, TÔI NHỚ RÕ RẰNG TÔI LÀ AI TRONG CÁI BẢN NGÃ THỨ NHÌ, CÙNG TẤT CẢ NHỮNG SỰ VIỆC XẢY RA VÀ TÔI ĐANG LÀM GÌ LÚC ẤY. KHI TÔI LÀ MỘT NGƯỜI KHÁC TRONG TRẠNG THÁI MỘNG MƠ, THÌ TÔI LÀ CÁI NHÂN VẬT MÀ TÔI TRỞ THÀNH, VÀ TÔI KHÔNG HỀ BIẾT H .B. BLAVATSKY LÀ AI! KHI ẤY TÔI Ở MỘT XỨ HOÀN TOÀN XA LẠ, CÓ MỘT CÁ TÍNH HOÀN TOÀN KHÁC HẲN, VÀ KHÔNG CÓ LIÊN HỆ GÌ ĐẾN ĐỜI SỐNG CỦA TÔI TRONG HIỆN TẠI”.

     Xét về những sự việc kể trên, người ta có thể nói rằng nhân vật HPB duy nhất, chính là cái thực thể tâm linh ngự trong cái xác phàm của bà, còn cái “người khác” kia vốn không phải bà HPB, mà chỉ là một thực thể khác có một mối liên quan bí hiểm không giải thích được, với bà và xác phàm của bà. Thật vậy, người ta được biết có những trường hợp mà cái NGÃ THỨ NHÌ biểu lộ những sở thích và tài năng hoàn toàn xa lạ đối với cái NGÃ bình thường của đương sự. Giáo Sư Barrett có thuật chuyện người con trai của một vị linh mục ở khu vực bắc Luân Đôn, sau một cơn bệnh nặng, bèn trở nên hai nhân vật khác nhau. Cái “ngã thứ nhì” không biết đến cha mẹ của y, không nhớ những việc quá khứ, tự gọi mình bằng một cái tên khác, và điều đáng kể hơn nữa, là y phát triển tài năng về âm nhạc, mà trước đó y không hề có chút nào.

      Có nhiều trường hợp mà cái “ngã thứ nhì” thay chân cái ngã bình thường, tự gọi bằng một cái tên khác và có một trí nhớ đặc biệt về những kinh nghiệm riêng của nó. Trong trường hợp cô Lurancy Vennum mà mọi người đều biết, thể xác của cô hoàn toàn bị chế ngự bởi linh hồn thoát xác của một thiếu nữ khác tên Mary Roff, cô này đã chết từ mười hai năm trước. Dưới sự thay hồn đổi xác này, cá tính của cô Vennum hoàn toàn khác biệt hẳn khi xưa. Cô nhớ rõ tất cả những gì đã xảy ra trong đời của cô Mary Roff trước khi cô này qua đời, nhưng còn chính những cha mẹ, người thân quyến và bạn bè của cô lại trở nên những người hoàn toàn xa lạ. Hiện tượng này kéo dài gần bốn tháng. Việc nhập xác này đối với cô Mary Roff lại rất tự nhiên đến nỗi cô không thấy gì khác biệt với cái thể xác của chính cô khi cô sinh ra đời gần ba mươi năm về trước.

      Ngoài ra, người ta còn thuật chuyện cái “ngã thứ nhì” của một cô gái tên Mary Reynold, xuất hiện từ năm cô mười tám tuổi và kéo dài đến bốn mươi ba năm cho đến khi cô thọ được đến sáu mươi mốt tuổi, xen với những giai đoạn trung gian khi cô trở về trạng thái bình thường. Trong khoảng hai mươi lăm năm cuối cùng của cuộc đời, cô hoàn toàn ở trong trạng thái bất thường của cái “ngã thứ nhì”, trong khi đó cái ngã bình thường, tức con người thật của cô, đã bị xóa bỏ. Có  điều lạ lung là tất cả những gì cô biết trong cái “ngã thứ nhì” đều đã sở đắc được trong trạng thái đó. Cô bắt đầu cái đời sống thứ nhì này vào năm cô mười tám tuổi (tuổi của thể xác), không hề biết tới Mary Reynold là ai và quên hết tất cả quá khứ; trạng thái thứ nhì của cô chính là trạng thái của một trẻ sơ sinh. Tất cả những gì còn sót lại của dĩ vãng, là cô chỉ biết thốt ra một vài tiếng, mà cô không hiểu ý nghĩa gì cả cho đến khi cô được dạy cho biết ý nghĩa của những chữ đó. Tôi có đọc sách và biết được ít nhiều về vấn đề đa hình đa dạng trong con người, nhưng không thấy có trường hợp nào mà cái ngã hay nhân vật thứ nhì có thể chú thích những đoạn văn trong các sách, hay nói những tiếng ngoại ngữ mà chính đương sự không hề biết trong trạng thái bình thường. Tôi biết một nhà bác học ở Anh Quốc, đã quên hẳn tiếng mẹ đẻ vì sống ở nước ngoài từ năm mười một tuổi mà không nói, hay nghe ai nói thứ tiếng ấy. Đến năm hai mươi chin tuổi, y mới bắt đầu học lại tiếng mẹ đẻ bằng cách dạy sinh ngữ và tự điển. Tuy nhiên, trong khi y cố gắng vật lộn với những nguyên tắc sơ đẳng của ngôn ngữ ấy, thì y lại nói trôi chảy trong giấc ngủ. Nhưng trong trường hợp này, sự thông hiểu ngôn ngữ của y chỉ đắm chìm trong cõi tiềm thức, hay ký ức ẩn tàng.

       Có trường hợp quen thuộc của một người nữ tỳ ngâm thơ ngoại ngữ trong trạng thái thụy du (đi trong giấc ngủ) và cũngthốt lên những câu văn Do Thái mà cô đã nghe một người chủ cũ ca vang lên từ nhiều năm trước.

       Nhưng không ai có thể đưa ra bằng chứng nào chỉ rằng bà HPB đã từng khảo cứu về những vấn đề bà viết trong bộ sách VÉN MÀN ISIS. Nếu bà không cố ý “đạo văn” một cách ý thức và cũng không hề học hỏi những vấn đề ấy bao giờ thì làm sao những kiến thức đó có thể đến với bà trên giả thuyết rằng bộ sách ấy được viết bởi một HPB thứ nhì hay HPB thứ ba?

Ở đây, tôi chỉ muốn tạm cứu xét vấn đề đa hình đa dạng của con người trên giả thuyết rằng bà HPB có thể viết bộ sách VÉN MÀN ISIS với không có sự trợ giúp nào khác hơn là những cá tính riêng của bà. Bởi đó, chúng ta không cần phải đi sâu hơn vào một vấn đề mà muốn hiểu biết rõ người ta phải tham khảo những giáo lý Huyền Môn của Ấn Độ.

       Đạo lý cổ truyền của Ấn Độ dạy rằng Chân Ngã con người có khả năng thấy và biết tất cả khi y đã trút bỏ cái gánh nặng của bức màn che ám cuối cùng thuộc về tâm thức vật chất hồng trần. Và cái kiến thức đó sẽ đến với y một cách  tuần tự khi mà những lớp màn xác thịt trọng trược càng ngày   càng được vén lên.

      Trường hợp giáo chủ Hồi Giáo Mahomet vốn là một người thất học, lại có thể viết bộ Thánh Kinh Koran bằng chữ Ả Rập thuần túy, là một phép lạ lớn nhất chưa từng thấy. Đó là một  bằng chứng chỉ rằng Chân Ngã tâm linh của ông đã biểu lộ xuyên qua những chướng ngại của thể xác vật chất và trực tiếp thu nhận những kiến thức siêu việt từ cái nguồn gốc huyền diệu thuộc về cõi trên.

       Nếu bà HPB là một tu sĩ khổ hạnh chủ trị được cái phàm ngã và bộ óc suy luận của bà, nếu bà có thể viết Anh Ngữ thuần túy mà không hề sở đắc nó từ trước, nếu bà soạn bộ VÉN MÀN ISIS theo một kế hoạch rõ rang nhất định thay vì sắp đặt các tài liệu một cách lộn xộn thiếu trật tự như bà đã làm, thì tôi đã có thể nghĩ như trên và coi bộ sách quý giá ấy như một công trình sáng tạo bởi cái Chân Ngã siêu việt của bà. Nhưng trên thực tế, tôi không thể làm như vậy, và tôi phải thông qua vấn đề ấy để xét qua những giả thuyết khác.

III

GIẢ THUYẾT THỨ NĂM 

 Giả thuyết kế đó là phải chăng bà HPB viết bộ VÉN MÀN ISIS với tư cách một người đồng tử thông thường, nghĩa là dưới sự kiểm chế của những vong linh người chết? Tôi quả quyết rằng không. Nếu quả như vậy, thì cái vong linh chế ngự thể xác của bà hẳn là tác động một cách khác hẳn với mọi thứ quyền năng đã được ghi nhận trong các sách vở, mà tôi đã từng chứng kiến trong nhiều năm kinh nghiệm và khảo cứu về phong trào Thần Linh Học. Tôi đã được biết nhiều đồng tử thuộc đủ mọi loại: đồng tử giáng ngôn, giáng bút, xuất thần, chữa bệnh, linh thị, làm các hiện tượng v…v….Tôi đã theo dõi cách làm việc của họ, tham dự các cuộc họp đàn và quan sát những triệu chứng nhập đồng của họ. Nhưng trường hợp của bà HPB hoàn toàn khác hẳn. Hầu hết tất cả những gì họ đã  làm bà đều có thể làm được tùy ý muốn, bất cứ ngày đêm, không cần phải họp đàn, chọn thành phần tham dự, hay áp đặt những điều kiện thông thường.

      Ngoài ra, tôi còn có bằng chứng rằng ít nhất vài Nhân Vật hợp tác với chúng tôi là những Người còn sống do bởi tôi đã nhìn thấy các Ngài trong thể xác phàm ở Ấn Độ, sau khi đã nhìn thấy các Ngài trong Thể Vía ở những nơi khác bên Âu  Mỹ, và tôi cũng đã nói chuyện với các Ngài. Các Ngài cho tôi biết rằng các Ngài không phải là những vong linh, mà là những người sống cùng tôi, và mỗi vị trong các Ngài đều có những đặc tính và khả năng riêng, nói tóm lại, là có cá tính riêng. Những quyền năng mà các Ngài đã sở đắc được, có ngày tôi cũng sẽ có; sớm hay muộn là tùy ở nơi tôi. Tôi không nên trông đợi một đặc ân nào, mà cũng như các Ngài, tôi phải tiến từng bước bằng sự cố gắng cá nhân.

      Một trong những vị cao cả nhất là bậc Thầy của hai vị Chân Sư mà quần chúng đã có dịp nghe nói đến, đã dạy tôi trong một bức thư đề ngày 22 tháng 6 năm 1875, như sau:

      “THỜI GIỜ ĐÃ ĐẾN ĐỂ CHO CON BIẾT TA LÀ AI. TA KHÔNG PHẢI LÀ MỘT LINH HỒN ĐÃ THOÁT XÁC, HỠI ĐỆ TỬ, MÀ LÀ MỘT NGƯỜI SỐNG, CÓ NHỮNG QUYỀN NĂNG MÀ CÓ NGÀY CON CŨNG SẼ ĐẠT TỚI. TA KHÔNG THỂ TIẾP XÚC VỚI CON BẰNG CÁCH NÀO KHÁC HƠN LÀ BẰNG TINH THẦN, VÌ HIỆN THỜI CHÚNG TA Ở CÁCH XA NHAU ĐẾN HẰNG NGÀN DẶM. HÃY KIÊN NHẪN VÀ LẠC QUAN, HỠI NGƯỜI PHỤNG SỰ TRUNG KIÊN CỦA QUẦN TIÊN HỘI THIÊNG LIÊNG! CON HÃY TIẾP TỤC CỐ GẮNG LÀM VIỆC, VÌ ĐỨC TỰ TIN LÀ YẾU TỐ MẠNH MẼ NHẤT ĐƯA ĐẾN SỰ THÀNH CÔNG. HÃY GIÚP ĐỠ NHỮNG KẺ THIẾU THỐN RỒI CHÍNH CON SẼ ĐƯỢC GIÚP ĐỠ, THEO SỰ TÁC ĐỘNG TRƯỜNG KỲ VÀ BẤT BIẾN CỦA LUẬT NHÂN QUẢ.”

      Như độc giả nhận thấy, Luật Nhân Quả đã được dạy cho tôi hầu như ngay từ lúc bắt đầu sự liên hệ giữa tôi với bà HPB và với các đấng Chân Sư.

      Tuy nhiên, mặc dù các sự việc kể trên chúng tôi đã được sự hợp tác của ít nhất một người khuất mặt, vốn là linh hốn của một trong những triết gia lỗi lạc nhất của thời cận đại, đã từng làm vẻ vang cho xứ sở ông và là một bông hoa ưu tú của nhân loại. Ông ta là một tín hữu của triết phái Platon (Bá Lạp Đồ) và tôi nghe nói rằng ông ta say mê học hỏi đến nỗi ông không thể tách rời khỏi quả Địa Cầu, mà ngồi trong một thư viện do ông tạo ra bằng tư tưởng trên cõi Trung Giới, đắm chìm trong những cơn suy gẫm triết lý, quên hẳn giòng trôi chảy của thời gian, và chỉ nghĩ đến việc xoay chuyển trí óc con người theo chiều hướng đạo đức tâm linh. Nguyện vọng ấy không thu hút ông ta tái sinh trở lại cõi trần, mà thúc đẩy ông đi tìm những người có chí nguyện giống như các Chân Sư và đệ tử, muốn làm việc để truyền bá Chân Lý và bài trừ mê tín dị đoan. Tôi được ông cho biết rằng ông ta là một người tinh khiết và vô kỷ đến nỗi ông được sự kính nể của tất cả các vị Chân Sư. Vì không được can thiệp vào nghiệp quả của ông, nên các Ngài chỉ có thể để cho ông tự lực công phu để tự giải thoát khỏi những ảo ảnh của cõi Trung Giới, hầu tiến bước lên cõi tinh thần và tâm linh thuần túy theo đà tiến hóa tự nhiên. Phấn trí tuệ của ông được vận dụng mãnh liệt vào việc suy luận triết lý đến nỗi phần tâm linh đã tạm thời bị tê liệt.

       Trong khi đó, thì ông ta xuất hiện, sẵn sàng cộng tác với bà HPB để viết bộ sách lịch sử này, và đã đóng góp rất nhiều công lao vào những tiết mục có liên quan đến vấn đề triết học. Ông ta không có hiện hình để ngồi vào bàn viết với chúng tôi, cũng không mượn xác bà HPB như một đồng tử, mà chỉ nói chuyện với bà trên phương diện huyền linh, suốt nhiều giờ liên tiếp. Trong những cuộc giao tiếp đó, ông đọc cho bà viết, nhắc nhở bà về những loại sách nào cần phải chú thích, trả lời những câu hỏi của tôi về các vấn đề chi tiết, huấn dụ cho tôi về những vấn đề nguyên tắc, và đóng vai trò của một người thứ ba trong nhóm chúng tôi.

       Có lần  ông ta cho tôi bức chân dung của ông, một họa thô sơ vẽ bằng bút chì màu trên một tờ giấy mỏng, và đôi khi ông cũng có gởi cho tôi một thông điệp ngắn (bằng cách phóng xuất qua không gian) để nhắn nhủ tôi về vài việc riêng tư. Nói chung thì mối liên hệ giữa ông với hai chúng tôi là một sự giao tiếp rất dịu dàng, thân mật với một người anh cả và một người thầy vô cùng uyên bác. Ông không hề nói một lời nào chỉ rằng ông tự coi như một vong linh khuất mặt, khác hơn một người sống và tôi nghe nói rằng ông ta vẫn không biết là mình đã chết.

       Mặc dầu bác bỏ giả thuyết cho rằng bà HPB viết bộ VÉN MÀN ISIS với tư cách một đồng tử “ bị kiểm chế “, nhưng chúng ta đã thấy rằng vài đoạn trong sách ấy thật sự đã được một vong linh khuất mặt đọc cho bà viết: đó là một nhân vật lạ kỳ và độc đáo, nhưng vẫn là một linh hồn đã thoát xác. Phương pháp làm việc với ông ta như đã nói ở trên thật đúng như bà đã diễn tả trong một bức thư gởi về cho gia đình, để giải thích bằng cách nào bà viết bộ sách ấy mà không hề có sự học hỏi, đào luyện trí óc từ trước.

       “Khi tôi ĐƯỢC LỊNH phải viết, tôi ngồi xuống và tuân lịnh. Khi đó, tôi có thể viết dễ dàng về bất cứ vấn đề gì: Siêu hình, Tâm lý, Triết, Tôn giáo Vạn vật, v.. v…. Tại sao? Bởi vì có MỘT VỊ BIẾT TẤT CẢ đọc cho tôi viết. Đó là Sư Phụ tôi, và thỉnh thoảng cũng có những vị khác nữa mà tôi được biết trong những chuyến du hành từ nhiều năm về trước”.

       Đó chính là việc gì đã xảy ra giữa bà và vị triết nhân già của môn phái Platon (Bá Lạp Đồ), nhưng ông takhong6 phải là “sư phụ” bà, mà cũng không phải bà đã gặp ông ta trong những chuyến du hành trước đây vì ông ta đã chết trước khi bà sinh ra đời (trong kiếp này). Như vậy, vấn đề được nêu ra là phải chăng vị tín hữu phái Bá Lạp Đồ nói trên quả thật là một linh hồn thoát xác, hay là một vị Chân Sư đã sống trong cái thể xác đó và dường như đã chết vào ngày 1 tháng 9 nắm 1687 nhưng thật ra thì không?

      Đó hẳn là một vấn đề khó giải đáp. Xét vì hoàn toàn  không thấy có những triệu chứng thông thường của vấn đề mượn xác đồng tử và xét vì bà HPB chỉ đóng vai trò của người biên chép những gì vị triết gia đọc cho bà viết, chẳng khác nào như sự quan hệ giữa một nữ bí thư với vị Chủ Nhân, trừ ra việc ông Chủ Nhân ấy tôi không nhìn thấy mà bà nhìn thấy, thì đó có vẻ dường như chúng tôi tiếp xúc với một người sống hơn là với một linh hồn đã thoát xác. Ông ta không hẳn là một vị Chân Sư, nhưng gần như thế hơn là bất cứ môt vai trò nào khác. Còn nói về công việc viết sách VÉN MÀN ISIS, thì phần việc của ông cũng giống như những phần khác khi mà người đọc, hay người viết tùy trường hợp, là một vị Chân Sư (GIẢ THUYẾT SỐ MỘT). Tôi nói người đọc, hay NGƯỜI VIẾT, và điều này cần được giải thích thêm.

       Trên đây có nói rằng tuồng chữ của bà HPB có nhiều khi khác biệt nhau, và cũng lại có nhiều lối viết khác nhau của một tuồng chữ duy nhất. Mỗi lần thay đổi tuồng chữ như thế đều đi kèm với một sự khác biệt rõ rệt về cử chỉ, tác phong, sắc diện và khả năng văn chương của bà HPB. Khi bà tự lực cố gắng làm việc với khả năng của chính mình, thì điều đó rất dễ nhận thấy vì nó biểu lộ qua cách hành văn lung túng, vụng về của một người mới tập sự viết lách, chưa được huấn luyện thuần thục về công tác này. Những khi đó thì bản thảo của bà đưa qua cho tôi duyệt xét lại, có dẫy đầy những lỗi lầm sai sót, và sau khi nó được biến thành những trang có đầy những chỗ gạch nát, thêm bớt, những giòng xen kẽ, xóa bỏ, sửa chữa về chính tả và văn phạm, tôi phải đọc cho bà viết lại từ đầu (GIẢ THUYẾT SỐ BẢY).

      Không bao lâu, tôi được biết rằng những đấng Cao Cả khác cũng sử dụng thể xác của bà HPB để giáng ngôn, giáng bút. Mỗi lần mượn xác bà như vậy, các Ngài không hề nói rõ rằng: “Tôi là vị nọ….hay vị kia”, hay “Đây là Chân Sư A….hay B….”. Điều đó không cần thiết sau khi chúng tôi đã làm việc chung với nhau trong một thời gian khá lâu dài để tôi có thể trở thành quen thuộc với mỗi cử chỉ, động tác, ngôn ngữ, khí chất và xúc cảm của bà. Mỗi lần các vị luân phiên nhập xác của bà, là có sự thay đổi rõ rệt như ban ngày về tính khí, cử chỉ, thái độ, v…v….của bà như vừa kể trên. Mỗi lần bà rời khỏi phòng đi ra ngoài một lát rồi trở vào, tôi chỉ cần quan sát sơ qua những nét mặt và tác phong, cử chỉ của bà một chút để có thể tự nhắc thầm rằng: “Đây là Chân Sư X…,hay Y…,hay Z…”, và sự phỏng đoán của tôi đã được xác nhận bởi những sự việc xảy ra sau đó.

      Một trong những đấng ấy, mà tôi đã có lần gặp gỡ trong xác phàm, có bộ râu cằm và râu mép dài xoắn lại với bộ ria ở hai bên má theo lối Rajput. Ngài có thói quen vuốt râu mép mỗi khi suy tư: ngài làm như vậy một cách tự nhiên vô ý thức. Có những khi bà HPB để cho cá tính của bà tan biến dần và trở thành một Nhân Vật khác. Khi đó, tôi ngồi trước mặt bà và nhận thấy bà đưa tay lên cằm rồi từ từ làm những động tác dường như kéo bộ râu mép (không có thật) và xoắn tới xoắn lui trong những ngón tay của bà, với đôi mắt đăm chiêu và cái nhìn xa vắng. Một lát sau đó, đôi mắt ấy mới thâu ngắn tầm nhãn quang để lưu ý đến sự vật chung quanh: Nhân Vật có râu mép ngước mặt lên, nhận thấy tôi đang chăm chú theo dõi động tác của ngài, bèn lật đật bỏ tay xuống, và tiếp tục viết.

      Một Nhân Vật khác lại rất ghét Anh Ngữ đến nỗi Ngài chỉ nói chuyện với tôi bằng tiếng Pháp. Ngài có năng khiếu về nghệ thuật và rất thích thú say mê những phát minh cơ khí.

      Một Nhân Vật khác nữa thỉnh thoảng cũng xuất hiện (qua thể xác bà HPB) vẽ nguệch ngoạc những hình ảnh bằng bút chì, và giáng bút thành những bài thơ hàm xúc mùi Đạo Vị thanh cao.

       Mỗi Nhân Vật đó đều có những đặc tính riêng biệt rõ rệt, và người ta có thể nhận ra ngay là vị nào mượn xác bà HPB vào một lúc nhất định, cũng như ta có thể phân biệt những bạn bè quen thuộc của ta trong đời sống hằng ngày. Một vị hay cười nói vui vẻ, ưa thích nói những chuyện vui và hay châm biếm hài hước. Một vị khác nói năng dè dặt, nghiêm chỉnh và rất lịch lãm uyên bác. Một vị khác có tác phong trầm tĩnh, kiên nhẫn và sẵn sàng giúp đỡ một cách đầy hảo ý. Một vị khác nữa luôn luôn thử thách và đôi khi rất khó tính. Một Nhân Vật khuất mặt luôn luôn sẵn lòng đưa ra những sự giải thích triết lý và khoa học về những vấn đề mà tôi phải viết bằng cách làm những hiện tượng lạ lung để chứng minh, còn đối với một Nhân Vật khác nữa thì thậm chí tôi cũng không dám nêu những vấn đề ấy ra hỏi Ngài.

      Một đêm nọ, tôi bị “chỉnh” một cách đau đớn. Trước đó mấy hôm, tôi có đem về hai cây bút chì loại mềm và tốt để dùng, tôi đưa một cây cho bà HPB và giữ lại một cây. Bà HPB có cái tật rất xấu là hay mượn những đồ dụng cụ văn phòng, bút mực, bút chì, tẩy (gôm), dao, kéo, v… v…mà quên trả lại cho “ khổ chủ “! Một khi bà đã dùng xong, bà bỏ vào hộc tủ của bà rồi chúng cứ nằm yên trong đó, bất chấp những lời phản đối của “nạn nhân”! Đêm đó, Nhân Vật có tâm hồn nghệ sĩ “giáng lâm “. Ngài vừa ngồi vẽ một đầu người trên một tờ giấy vừa nói chuyện với tôi về một đầu đề nào đó, rồi ngài bảo tôi đưa cho ngài mượn một cây bút chì khác. Khi ấy một tư tưởng liền thoáng qua trong trí tôi:

      “Nếu mình cho mượn cây bút chì, nó sẽ nằm gọn trong hộc tủ của bà, rồi mình sẽ không còn cây bút chì nào khác để dùng “ Tôi không nói ra, mà chỉ nghĩ trong trí thôi, nhưng Nhân Vật giáng lâm nhìn tôi bằng một cái nhìn châm biếm, đưa tay vói lấy cái giỏ đựng bút trên bàn, để cây bút chì của ngài trong đó, dùng ngón tay mân mê nó một lúc, rồi thì….ơ kìa, lạ thay, đột nhiên xuất hiện trong giỏ một chục cây viết chì cùng một hiệu và cùng một phẩm chất với cây kia! Ngài không nói một lời, cũng không them nhìn vào mặt tôi, nhưng việc ấy làm cho máu trong người tôi nhảy vọt lên hai màng tang và tôi cảm thấy hổ thẹn như tôi chưa từng bị như thế bao giờ trong đời!

      Dù sao chăng nữa, tôi không nghĩ rằng tôi đáng bị “chơi” một vố nặng như thế, xét vì cái tật hay chiếm đoạt văn phòng phẩm bất trị của bà HPB!

       Mỗi khi mà một trong những Nhân Vật ấy “giáng lâm”, thì tuồng chữ viết của bà HPB lại biểu lộ những nét đặc thù giống y như tuồng chữ của lần trước khi mà đến phiên chính Nhân Vật ấy xuống bút để góp phần vào công trình viết nên bộ sách vĩ đại này. Những lần đó, ngài viết những tiết mục đặc biệt thuộc về những đề tài sở trường của ngài, và thay vì bà HPB đóng vai trò một nữ bí thư biên chép, thì khi đó bà đã trở nên chính Nhân Vật ấy (GIẢ THUYẾT SỐ BA). Hồi đó, nếu có ai cầm đưa cho tôi bất cứ một trang bản thảo viết tay nào của bộ VÉN MÀN ISIS, tôi có thể nói ngay một cách quả quyết rằng đó là do vị nào viết ra. Như vậy thì linh hồn bà HPB đi đâu trong những lúc đó, khi mà các ngài thay phiên nhau mượn xác của bà? Đó là một vấn đề bí hiểm, mà không phải ai cũng được nói cho biết. Độ gần hai năm sau khi bộ sách được phát hành, bà HPB có giải thích cho những người thân quyến trong gia đình bà biết được điều bí mật ấy: những khi đó linh hồn bà không còn ở trong xác phàm, mà dường như chỉ quanh quẩn ở gần bên, hoàn toàn ý thức được mọi việc xảy ra, và theo dõi mọi động tác của các Nhân Vật khuất mặt đang sử dụng thể xác của bà.

      Theo chỗ tôi hiểu, thì bà cho các vị mượn xác cũng ví như người ta cho mượn một cái máy đánh chữ, và xuất hồn đi  làm công tác ở cõi trên về phần vô vi, trong khi đó một nhóm các vị Chân Sư luân phiên nhau sử dụng thể xác của bà để  làm việc. Khi biết rằng tôi có thể phân biệt các ngài (xuyên qua xác phàm của bà HPB) và nhận ra tính chất riêng của mỗi vị, đến mức tôi đã đặt cho mỗi vị một biệt danh để dễ kêu gọi trong những cuộc nói chuyện riêng giữa chúng tôi, các ngài thường trịnh trọng nghiêng đầu hoặc thân mật vẫy tay từ giã tôi mỗi khi sắp rời khỏi phòng và nhường chỗ cho vị kế tiếp. Đôi khi các ngài cũng nói chuyện với tôi về mỗi vị Chân Sư cũng ví như bạn bè nói chuyện với nhau về những người vắng mặt, bởi đó tôi cũng được biết ít nhiều về đời tư của các ngài.

      Tôi cũng xin nói rõ là chí đến những đấng Chân Sư cao cả nhất cũng không bao giờ muốn được suy tôn như những bậc toàn trí, toàn năng hay không thể lầm lỗi. Các ngài không hề biểu lộ mảy may ý muốn được tôi tôn sùng, thờ kính hay coi như thiêng liêng những gì các ngài viết qua thể xác bà HPB, hoặc đọc cho bà viết. Tôi được khuyến khích chỉ nên coi các ngài như mọi người thường, những người tuy minh triết hơn  và tiến hóa hơn tôi bội phần, nhưng đó chỉ là bởi vì các ngài đã đi trước tôi trên con đường tiến hóa tự nhiên.

      Trước đây, tôi có nói về những đoạn trong bộ sách “VÉN MÀN ISIS” do chính bà HPB đích thân viết ra, những đoạn ấy đương nhiên là không xuất sắc bằng những trang do các Chân Sư viết thay cho bà. Điều ấy rất dễ hiểu, vì trước đó bà HPB không hề có sự hiểu biết về loại này, làm sao bà có thể viết một cách chính xác về những vấn đề siêu hình, huyền bí, đòi hỏi một học lực uyên thâm và những kiến thức Huyền Môn siêu đẳng.

     Trong trạng thái bình thường, có khi bà đọc một quyển sách nào đó, đánh dấu những phần làm cho bà chú ý, viết về những đề tài tham khảo, viết sai , sửa chữa, thảo luận về những vấn đề đó với tôi, nhờ tôi viết lại, trợ giúp phần trực giác của tôi, nhờ các bạn Đạo cung cấp tài liệu, và cứ tiếp tục viết với sự cố gắng tối đa, khi mà không có một vị Chân Sư nào xuất  hiện để đáp ứng những sự kêu gọi trợ giúp tâm linh của bà. Lẽ tất nhiên, các Chân Sư không phải lúc nào cũng đến với chúng tôi.

      Bà viết rất nhiều và đưa ra nhiều tài liệu quý giá, vì bà có một khả năng văn chương thiên phú; những trang sách bà viết không bao giờ nhàm chán hay vô vị, và bà cũng giỏi tuyệt luân về ba thứ sinh ngữ khi nào có sự trợ giúp quyền năng đầy đủ về phần thiêng liêng. Bà viết thư cho một thân nhân biết rằng khi Sư Phụ mắc bận rộn công việc khác, ngài để lại cho bà một vật để thay thế, và khi đó, chính “ Chân Ngã sáng suốt “ của bà suy tư và viết cho bà (GIẢ THUYẾT SỐ HAI ). Tôi không thể có ý kiến gì về vấn đề này, vì tôi chưa từng quan sát bà trong trạng thái đó. Tôi chỉ biết rõ bà dưới ba khía cạnh, tức là:

      1._ Trong trạng thái phàm ngã như một phụ nữ bình thường,     

      2._ Khi thể xác của bà được các Chân Sư sử dụng; và     

      3._ Như một người biên chép những gì các Chân Sư đọc cho bà viết.     Có nhiều khi bà không hề bị mượn xác, kiểm chế hay được đọc cho viết bởi một vị Chân Sư nào, mà chỉ là bà HPB trong trạng thái bình thường, vẫn cố gắng đến mức tối đa để thực hiện công tác giao phó cho bà và thi hành sứ mạng. Tuy nhiên, mặc dù có sự trợ giúp của những Trí Lực hỗn hợp tác động từ bên ngoài, bộ sách “VÉN MÀN ISIS” và những công trình khác của bà HPB đều có phảng phất những nét đặc thù độc đáo biểu lộ cá tính đặc biệt của bà.

MỘT KHÍ CỤ ĐẶC BIỆT

I

       Xét qua những gì đã trình bày trước đây, người ta phải hiểu như thế nào về việc soạn bộ sách VÉN MÀN ISIS, và về vai trò của bà HPB? Đó hiển nhiên là một công trình tập thể, do sự đóng góp của nhiều tác giả khác nhau, chứ không phải chỉ có một mình bà HPB. Sự nhận xét riêng của tôi về vấn đề này cũng hoàn toàn phù hợp với sự giải thích trong những bức thư của bà gởi về cho gia đình. Bà cho biết rằng tất cả những đoạn sách nói về những vấn đề mà trước đây bà chưa hề quen thuộc, đều được một vị Chân Sư đọc cho bà viết, hoặc do Chân Ngã của bà tác động xuyên qua bộ óc và bàn tay bà để viết ra. Vấn đề này thật vô cùng phức tạp, và người ta sẽ không bao giờ biết rõ sự thật về mức độ đóng góp nhiều ít thế nào của mỗi thành phần tham dự.

       Cá tính của bà HPB là cái khuôn mà tất cả mọi chất liệu đóng góp đều được đổ vào; cái cá tính ấy do bởi những khí chất, đặc điểm và thói tật riêng của nó, tác dộng ảnh hưởng đến phần hình thức và sắc thái biểu lộ của những chất liệu này cả trên phương diện thể chất lẫn tinh thần.

       Những vị Chân Sư luân phiên nhau mượn xác bà HPB chỉ làm thay đổi tuồng chữ của bà, chứ không viết bằng tuồng chữ riêng của các ngài. Cũng y như thế, khi sử dụng bộ óc của bà HPB, các ngài bắt buộc phải để cho nó tô màu những tư tưởng của các ngài, và sắp đặt những lời lẽ ngôn từ của các ngài theo một cách thức cố định đặc biệt của nó. Cũng như ánh sáng ban ngày đi xuyên qua những cửa kiếng màu ở các Nhà Thờ trở nên nhuộm màu của những tấm kiếng ấy, thì những tư tưởng do các Chân Sư chuyển đạt xuyên qua bộ óc lạ lùng của bà HPB cũng phải bị thay đổi uốn nắn theo cách hành văn và cách trình bày tư tưởng quen thuộc riêng của bà.

      Sự đồng thanh khí tự nhiên về phương diện tinh thần trí não giữa vị khuất mặt vô hình và người bị mượn xác càng chặt chẽ mật thiết, thì sự kiểm chế càng dễ dàng hơn, văn chương lưu loát hơn, và bút pháp cũng điêu luyện hơn. Một thí dụ diển hình là tôi nhận thấy rằng những khi bà HPB lâm vào trạng thái nóng nảy đến cực điểm, thì các Chân Sư ít khi mượn xác bà để làm việc trừ ra Sư Phụ của bà, vì ý chí sắt thép của ngài còn mạnh mẽ hơn bà nhiều, còn những vị khác hiền hòa hơn thì luôn luôn tránh né chứ không lại gần.

      Lẽ tự nhiên, tôi hỏi rằng tại sao các Chân Sư không dùng biện pháp thường xuyên chế ngự cái khí chất táo tợn của bà, để làm cho bà luôn luôn trở thành một nhà hiền giả điềm đạm, trầm tĩnh như những khi bà được đặt dưới sự kiểm chế của vài đấng Cao Cả. Tôi được trả lời rằng một biện pháp như vậy chắc chắn sẽ làm cho bà chết bất ngờ vì đứt gân máu trong óc. Thể xác của bà được sinh độngbởi một tinh thần dũng mãnh táo cấp, một tính khí bạo tợn không hề bị kềm chế từ khi còn nhỏ, và nếu cái khí lực thặng dư thái quá đó không được để cho có lối thoát ra ngoài, thì điều ấy hẳn phải đưa đến một hậu quả khốc hại.

      Đó là cái khí chất độc đáo của bà HPB, và bà đã có nhiều lần nói với tôi rằng bà không muốn bị chế ngự bởi bất cứ một quyền lực nào trên thế gian hay ngoài Trái Đất! Bà chỉ tôn kính các đấng Chân Sư, tuy nhiên thậm chí đối với các ngài, đôi khi bà cũng tỏ ra cương cường bất khuất đến nỗi, như đã nói ở trên, những vị có tính chất dịu dàng ôn hòa hơn không thể, hay không chịu, đến gần bà. Bà cũng cho tôi biết rằng việc đặt mình vào một trạng thái tinh thần thích nghi để có thể giao tiếp dễ dàng và thường xuyên với các Chân Sư, đã đòi hỏi ở nơi bà một sự cố gắng tự chủ ráo riết đến mức tuyệt vọng trong nhiều năm liên tiếp. Thật không có ai đã từng bước vào đường Đạo với những chướng ngại khó khăn hơn và một tinh thần khắc kỷ gian lao hơn nữa.

      Lẽ tất nhiên, một bộ óc dễ bị khích động như vậy không phải là một dụng cụ thích nghi để thi hành cái sứ mạng vô cùng tinh tế được giao phó cho bà, nhưng các Chân Sư cho tôi biết rằng đó là cái khí cụ tốt nhất hiện hữu, và các ngài phải tận dụng mọi khả năng của nó với sự cố gắng tối đa. Đối với các ngài, thì bà là hiện thân của sự trung thành và lòng sùng tín, sẵn sàng dám làm và dám chịu tất cả vì đại nghĩa. Bẩm sinh với những quyền năng thần thông thiên phú vượt trội hẳn tất cả mọi người cùng thế hệ với bà, và với một tấm lòng hứng khởi nhiệt thành bốc lửa hầu như đi đến chỗ cuồng tín, bà có đủ đức tính trung kiên, bền vững, nhất tâm bất loạn. Điều này, phối hợp với một sự dẻo dai bền bỉ về thể chất đến một mức độ phi thường, làm cho bà trở thành một khí cụ vô cùng đắc lực, tuy rằng không phải dễ dạy dễ bảo, và có một khí chất bất trắc dị thường.

     Có một lý do tối hậu khác vì sao các Chân Sư không dám kềm chế bà HPB để bắt buộc tính nết bà phải trở nên thuần thục dịu dàngtheo lý tưởng của một vị Hiền giả điềm nhiên và trầm tĩnh. Đó là bởi vì làm như vậy tức là can thiệp một cách bất hợp pháp vào Nghiệp Quả cá nhân của bà. Cũng như mọi người, bà có một số lượng nghiệp duyên ràng buộc do hậu quả của lịch trình tiến hóa của linh hồn. Chính cái Nghiệp Quả đó làm cho bà tái sinh trở lại kiếp này với một xác thân người nữ luôn luôn khích động ồ ạt, và như vậy bà có cơ hội đạt tới sự tiến bộ tâm linh bằng cách phải chiến đấu trường kỳ để làm chủ lấy nó. Nếu các Chân Sư trực tiếp can thiệp vào tình trạng đó bằng cách kềm hãm cái khí chất hung bạo và xóa bỏ những sự thiếu sót khác trong tâm linh của bà, thì việc ấy sẽ rất tai hại cho bà mà không làm cho bà được tiến hóa thêm chút nào: đó chẳng khác nào như đặt một người thụ cảm dưới sự chế ngự thường xuyên bằng ý chí của một nhà thôi miên, hay đặt một người bệnh dưới ảnh hưởng tê liệt trường kỳ của chất ma túy. Có những lúc mà thể xác của bà không được các Chân Sư mượn tạm để làm việc, hoặc trí óc bà không bận rộn để viết những gì các Chân Sư đọc cho bà viết. Ít nhất là tôi nghĩ như vậy, nhưng đôi khi tôi cũng nghi ngờ rằng không một ai trong chúng tôi, là những người cộng sự với bà, đã từng biết rõ bà HPB trong trạng thái bình thường! Biết đâu chúng ta chỉ có tiếp xúc với một cái xác phàm được sinh động giả tạo, mà linh hồn đã thoát ly đi mất trong trận chiến Mentana khi bà bị tử thương trầm trọng do năm vết đâm hiểm nghèo bằng vũ khí sắc bén, sau đó bà được vớt xác ra khỏi một cái hố sâu và coi như đã chết?

      Giả thuyết ấy không phải là hoàn toàn vô lý, bởi vì có một sự kiện lịch sử tương tự đã từng xảy ra. Đó là trường hợp của cô Mary Reynold, mà linh hồn đã thoát xác trong khoảng thời gian bốn mươi hai năm, trong khi đó thể xác của cô bị chiếm đóng bởi một nhân vật khác không hề hay biết gì về những kinh nghiệm và ký ức của cô trong mười tám năm qua trước khi có sự thay hồn đổi xác này.

      Còn nói về trường hợp bà HPB, tôi không cả quyết mà chỉ lý luận thôi, vì tôi không dám nói một cách chắc nịch rằng một kỳ nữ như bà là ai. Bà thật là một nhân vật kỳ bí đầy những yếu tố mâu thuẫn trái ngược, tuyệt đối không thể sắp hạng hay phân loại như bất cứ một người nào trong chúng ta là những nhân vật thường tình, đến nỗi vì bản tính thận trọng, tôi phải dè dặt không thể đưa ra một lý luận nào có tính cách đề quyết, khẳng định. Bất cứ điều gì bà đã nói với tôi hay với một người nào khác, đối với tôi thật không đáng kể bao nhiêu, bởi vì đã từng sống chung và cùng đi công tác lưu động với bà những bao lâu nay, và vẫn có mặt trong bao nhiêu những cuộc hội kiến của bà với những người khác, tôi đã từng nghe bà kể những chuyện vô cùng mâu thuẫn về cuộc đời bà. Đó là bởi vì một lý do nghiêm trọng. Một thái độ dễ dãi, cởi mở với người đối thoại có thể làm cho bà vô tình tiết lộ nơi cư trú và bản chất, cá tính của các đấng Chân Sư cho những kẻ thế nhân phàm tục, mà những ý đồ riêng tư, ích kỷ cùng những sự quấy rầy, phiền nhiễu của họ đã từng làm cho các nhà đạo sĩ Yogi phải lánh mình tìm nơi ẩn trú trên non cao rừng thẳm.

      Để giải quyết sự khó khăn ấy, bà đã chọn lấy một lối thoát dễ dàng là tự phát ngôn mâu thuẫn với mình để làm cho tâm trí người đối thoại bị hoang mang mờ mịt. Xin kể một thí dụ: Bà đã có thể nói dễ dàng cho ông Sinnett (Phó Hội Trưởng Hội Thông Thiên Học ) biết rằng khi bà tìm cách đột nhập vào xứ Tây Tạng hồi năm 1854 xuyên qua xứ Bhutan hay Népal, bà đã bị Đại Úy ( hiện nay là Thiếu Tướng) Murray, chỉ huy biên khu thuộc địa phận ấy, bắt trở lại và đem về giữ trong nhà làm bạn với vợ ông ta trong một tháng. Nhưng bà không bao giờ kể lại chuyện ấy, và không một ai trong số những bè bạn thân hữu của bà đã từng nghe nói về việc này. Mãi về sau, ông Edge và tôi mới được nghe câu chuyện ấy do chính Thiếu Tướng Murray kể lại vào ngày 3 tháng 3 vừa qua trên chuyến xe lửa từ Nalhati đi Calcutta, và tôi đã cho đăng trong tạp chí của Hội.

       Còn nói về tuổi tác của bà, thì bà kể đủ mọi thứ chuyện,nó làm cho bà lên đến hai mươi, bốn mươi, chí đến sáu mươi và bảy mươi tuổi cao hơn tuổi thật của bà. Chúng tôi còn giữ những thư từ văn kiện về chuyện này do những khách viếng thăm và những phóng viên các báo tường thuật lại sau những cuộc hội kiến riêng với bà, trong nhiều buổi diện kiến mà chính tôi có tham dự. Để tự bào chữa, bà nói với tôi rằng những Nhân Vật giáng lâm và ngự trong thể xác của bà trong những dịp đó đều có tuổi tác y như thế, và thế là bà nói không có sai, trong khi người đối thoại chỉ nhìn thấy có cái thể xác của bà và tưởng rằng câu chuyện bà nói chỉ áp dụng cho cái xác phàm đó mà thôi!

II

Trên đây tôi có dùng chữ “ám ảnh” (obsession), nhưng tôi biết rõ sự thiếu sót ý nghĩa của nó trong trường hợp này. Cả hai danh từ “ám ảnh” (obsession) và “chiếm hữu” (possession) đều được dùng để nói lên sự quấy phá một người còn sống bởi ma quỷ hay những vong linh bất hảo. Một người bị ám ảnh (obsession) là người bị quấy phá, hay vây phủ, còn một người bị chiếm hữu (possession) là người bị tà ma quỷ mị nhập xác, kiểm chế, ngự trị. Tôi tự hỏi những vị cố đạo thời xưa không đặt ra một danh từ tốt đẹp hơn để chỉ việc chiếm hữu, kiểm chế, ngự trị, hay nhập xác một người bởi những thần linh hay vong linh tốt lành? Nhưng điều ấy không giúp cho chúng ta được bao nhiêu trừ khi chúng ta không biết đến những trường hợp mà đôi khi thể xác bà HPB bị những thực thể khác chiếm đóng. Câu chuyện sau đây sẽ cho thấy đến mức độ nào.

      Một buổi chiều mùa hạ, bà HPB và tôi cùng có mặt trong văn phòng làm việc của chúng tôi tại New York. Trời chưa tối, nên chúng tôi chưa thắp đèn lên. Bà ngồi gần bên cửa sổ, còn tôi đứng. Bỗng nhiên tôi nghe bà nói:

      “Hãy nhìn xem để học”

     Tôi day đầu nhìn lại và thấy một đám mây mù bốc lên từ đầu và vai của bà. Trong chốc lát, nó tượng hình một vị Chân Sư, vị này về sau đã cho tôi cái khăn bịt đầu lịch sử của ngài, nhưng lúc ấy thì chỉ là một hình bóng như sương mờ. Mải chăm chú nhìn hiện tượng ấy, tôi đứng yên không cử động. Cái bóng chỉ tượng hình có nửa phần trên thân mình, rồi lu mờ dần và biến mất; nó có được thu hồi trở về bên trong thể xác bà HPB hay không, thì tôi cũng không biết. Bà ngồi yên như pho tượng trong đôi ba phút, sau đó bà thở dài một cái, trở lại trạng thái bình thường, và hỏi tôi có thấy gì không. Khi tôi yêu cầu bà giải thích hiện tượng ấy, thì bà từ chối và nói rằng tôi phải khai mở trực giác để tìm hiểu những hiện tượng của cái thế giới mà tôi đang sống. Bà chỉ có thể giúp đỡ bằng cách cho tôi xem thấy những hiện tượng nọ kia, rồi để cho tôi tự tìm hiểu lấy tùy khả năng của mình.

      Nhiều nhân chứng đã có thấy một hiện tượng khác nữa, nó có thể hoặc không chứng minh rằng những thực thể khác đôi khi cũng đã nhập xác bà HPB. Trong năm lần khác nhau, một lần để làm vui lòng một vị nữ khách, và một lần cho em gái tôi là Mitchell, bà HPB đã gom trên đầu một lọn tóc mịn màu nâu lợt và dợn song của bà, rồi lấy kéo cắt và đưa cho một người trong chúng tôi. Nhưng lọn tóc ấy khi cắt ra thì nó lại thô cứng, thẳng tuột và đen như huyền chứ không còn dợn song hay quăn chút nào, tức là tóc của người phương Đông hay người châu Á chứ không giống chút nào như những lọn tóc mịn như tơ, màu nâu lợt và dợn song của bà. Tôi còn cất giữ hai lọn tóc cắt ra từ trên đầu bà, cả hai đều đen như huyền và thô cứng hơn tóc bà rất nhiều, nhưng có một lọn lại thô cứng hơn lọn kia một cách rõ rệt. Lọn trước là tóc của người Ai Cập, còn lọn sau là tóc của người Ấn Độ. Hiện tượng này còn có cách giải thích nào khác hơn là giả thiết rằng những người đàn ông có hai lọn tóc đó đã thật sự nhập xác bà HPB trong hai lần khác nhau khi mà những lọn tóc ấy được cắt ra?

      Vấn đề nhập xác một người còn sống, bởi những người cũng còn sống, tuy là một việc hoàn toàn xa lạ đối với người Tây Phương đến nỗi họ không có một danh từ nào trong ngôn ngữ của họ để chỉ việc đó, vốn đã được biết rõ và định nghĩa ở Ấn Độ. Người Ấn gọi hiện tượng đó là Àvesa, tức là việc chiếm hữu, nhập xác, ngự trị xác thân của một người sống. Hiện tượng đó có hai loại: khi người đạo sĩ xuất vía ra khỏi thể xác mình và nhập vào xác một người khác, đó gọi là svarupàvesa; còn khi nào người đạo sĩ dùng ý chí của mình để tác động ảnh hưởng hoặc chế ngự thể xác của người khác để làm những việc hoàn toàn vượt ra ngoài khả năng của người kia, thí dụ như nói một tiếng ngoại ngữ chưa từng học, hiểu được những ngành học thuật không hề quen biết, đột nhiên tàng hình trước mắt mọi người, biến thành một vật hình thù đáng sợ, chẳng hạn như một con rắn hay một thú dữ, v…v…, thì đó gọi là saktyàvesa.

     Cái quyền năng đó chỉ áp dụng cho sự tác động tâm linh giữa hai người còn sống, hay sự “nhiếp” tư tưởng và gây nguồn cảm hứng cho một người sống bởi một thực thể tâm linh có trình độ cao hơn, chứ nó không nên bị hạ thấp ý nghĩa để chỉ việc nhập xác một đồng tử bởi một vong hồn người chết để tạo nên các hiện tượng. Trường hợp sau này gọi là “gràhana”, và vong hồn người chết được gọi là “graham”. Danh từ này cũng được dùng để chỉ việc nhập xác một người sống bởi một TINH LINH NGŨ HÀNH. Hiện tượng này cũng có hai trường hợp khác nhau. Sự nhập xác ấy có thể:

     a) TÁC ĐỘNG TỰ NHIÊN, do sự thu hút, hấp dẫn một tinh linh đến với người đồng tử.

     b) TÁC ĐỘNG CƯỠNG CHẾ, do sự cưỡng ép bằng ý chí của một vị thuật sĩ hay phù thủy biết rõ những chân ngôn thần chú để sai khiến các loại âm binh.

      Chúng tôi thấy trong Thánh Kinh Pàncharàtra Pàdma-samhita Charyàpada của Ấn Độ, chương 24, có những huấn thị đầy đủ về sự thực hành thuật nhập xác ( Avesa ) như sau:

      “Nay ta dạy cho người biết, hỡi hành giả, phương pháp nhập xác một người khác….Cái thể xác ấy phải được tinh khiết, tươi tốt, độ trung niên, có tất cả những tính chất tốt và không bị những chứng ác bệnh do tội lỗi gây ra (như bệnh cùi, bệnh phong tình,v…v…).Xác thân ấy phải là của người Bà La Môn hay người Kshatriya (thuộc giai cấp quý tộc).Nó phải được đặt ở một nơi vắng vẻ,(để tránh nguy cơ bị gián đoạn trong khi thực hành các nghi thức),mặt ngửa lên trời và hai chân duỗi thẳng. Ngồi một bên, ngươi phải giữ tư thế YOGASANA (một tư thế của pháp môn Yoga), nhưng trước khi đó, hỡi hành giả, ngươi phải đã có tập luyện cái quyền năng tập trung tư tưởng vào một mục tiêu nhất định. Thần thức (jiva) vốn ngự ở chỗ VĨ LƯ QUAN tức là Luân Xa nơi Rún (nàbhichakra), nó sáng rực như mặt trời, có hình dáng như con hạc (hamsa) (*)^[3] và di chuyển dọc theo những đường vận hà Idâ và Pingala. Sauk hi nó đã được tượng hình con hạc (*) bằng cách tập trung tư tưởng theo pháp môn Yoga, nó sẽ thoát ra do hai lỗ mũi, và như một con chim, nó sẽ phóng ra ngoài không gian. Ngươi phải tập cho quen phép này, là phóng luồng Sinh Khí (Prâna) cho bay lên tới ngọn cây, đưa nó đi xa một dặm, hay năm dặm, hay hơn nữa, rồi thu hồi nó trở về thể xác ngươi xuyên qua hai lỗ mũi, và trả nó lại vị trí cũ ở Luân Xa nơi Rún. Phép này phải được tập luyện hằng ngày cho đến khi đạt tới mức tuyệt hảo”.

     Kế đó, sau khi đã sở đắc được cái bí thuật đó rồi, người đạo sĩ có thể thực nghiệm phép nhập xác. Khi đã ngồi theo tư thế nói trên, y mới rút luồng sinh khí (Prâna-jiva) ra khỏi thể xác y, và đem nó vào cái thể xác đã chọn làm mục tiêu do nơi hai lỗ mũi, dẫn nó đi xuống mãi cho đến khi nó lọt vào bí quyệt vĩ lư quan hãy còn bỏ trống, rồi trụ nó vào Luân Xa nơi Rún, để cho người chết được phục hồi sinh khí và làm cho người ta thấy rằng y đã sống lại.

     Mọi người đều biết câu chuyện nhà Hiền Giả Sankarâ đã phục sinh cho cái xác chết của vua Amaraka ở thành Amritapura, do Mâdhava, nhà chép tiểu sử của ông thuật lại. Để trả lời những câu hỏi của Mandana Misra phu nhân về khoa học Ái Tình, mà ông hoàn toàn mù tịt vì ông vẫn sống độc thân từ khi còn nhỏ, nhà Hiền Giả hẹn sẽ giải thích đáp trong vòng một tháng. Kế đó, trong một chuyến đi ngao du với các đệ tử đến gần thành Amritapura, ông nhìn thấy cái xác chết của nhà vua đặt nằm dưới gốc cây, giữa một đám thần dân vây chung quanh đang than khóc. Nghĩ rằng đây là một cơ hội tốt để thâu thập những kiến thức về tình dục mà ông còn thiếu sót, Đạo Sư Shankara bèn giao cái thể xác của ông cho các đệ tử coi sóc, rồi xuất vía rồi nhập vào xác chết của vua, làm cho nó hồi sinh trở lại giữa sự reo mừng của đám cận thần ở chung quanh. Kế đó, Đạo Sư được đưa trở về kinh đô, và trong một thời gian đã trải qua cuộc sống bình thường của một ông vua giữa những phi tần cung nữ trong tam cung lục viện và sau cùng ông đã giải đáp những câu hỏi về ái tình.

     Bộ sách SANKARAVIJAYA của nhà chép tiểu sử Mâdhava viết như sau:

     “SAU KHI RÚT LUỒNG SINH KHÍ (PRÂNA VAYU) TỪ ĐẦU CÁC NGÓN CHÂN TRỞ LÊN CHO THOÁT RA NGOÀI XUYÊN QUA NÊ HUỜN CUNG, TỨC LUÂN XA TRÊN ĐỈNH ĐẦU (BRAHMARÂNDHRA), ĐẠO SƯ SHANKARA MỚI TỪ TỪ, TỪNG GIAI ĐOẠN CHẬM RÃI, NHẬP VÀO XÁC CHẾT CỦA NHÀ VUA DO NÊ HUỜN CUNG VÀ CHIẾM ĐÓNG TRỌN VẸN TỪ ĐẦU ĐẾN CHÂN”.

      Nhân dịp soạn lại tập hồ sơ cũ,tôi đã tìm thấy một trang nhật ký cũ trong đó có ghi lại một cuộc đối thoại giữa tôi với một vị Chân Sư có quốc tịch Hung Gia Lợi, đã mượn xác bà HPB buổi tối hôm đó. Trang nhật ký ấy viết như sau:

     “NGÀI LẤY TAY CHE MẶT VÀ HẠ THẤP BẤC ĐÈN ĐẶT TRÊN BÀN. TÔI HỎI NGÀI TẠI SAO? NGÀI NÓI RẰNG ÁNH SÁNG LÀ MỘT MÃNH LỰC VẬT CHẤT, NẾU ĐỂ LỌT VÀO MẮT CỦA MỘT THỂ XÁC BỊ MƯỢN TẠM, SẼ VA CHẠM ĐẾN THỂ VÍA CỦA NGƯỜI MƯỢN XÁC, GÂY CHO NÓ MỘT SỰ KHÍCH ĐỘNG MẠNH VÀ MỘT SỨC ĐẨY ĐỘT NGỘT ĐẾN MỨC LÀM CHO VÍA NGƯỜI MƯỢN XÁC CÓ THỂ BỊ ĐẨY BẬT RA NGOÀI. THẬM CHÍ NÓ CÒN CÓ THỂ LÀM CHO CÁI THỂ XÁC KIA BỊ TÊ LIỆT.

     KHI NHẬP XÁC MỘT NGƯỜI KHÁC, PHẢI RẤT VÔ CÙNG THẬN TRỌNG. NGƯỜI TA KHÔNG THỂ TỰ ĐỒNG HÓA VỚI CÁI THỂ XÁC ẤY MỘT CÁCH HOÀN TOÀN CHO ĐẾN KHI NÀO NHỮNG SỰ VẬN ĐỘNG TỰ NHIÊN VÔ THỨC CỦA NHỮNG BỘ MÁY TUẦN HOÀN, HÔ HẤP V…V…, ĐÃ ĐƯỢC ĐIỀU CHỈNH CHO THẬT ĂN KHỚP VỚI NHỮNG ĐỘNG TÁC TRONG CƠ THỂ CỦA NGƯỜI MƯỢN XÁC, MÀ CÁI THỂ XÁC CỦA NGƯỜI NÀY, DÙ Ở CÁCH ĐÓ BAO XA ĐẾN ĐÂU, VẪN CÓ LIÊN HỆ VÔ CÙNG MẬT THIẾT ĐẾN CÁI THỂ VÍA ĐÃ XUẤT RA.

    KHI ĐÓ, TÔI MỚI THẮP SÁNG NGỌN ĐÈN TREO LỦNG LẲNG TRÊN TRẦN NHÀ, NHƯNG CHÂN SƯ LIỀN CẦM LẤY MỘT TỜ NHẬT BÁO CHE TRÊN ĐỈNH ĐẦU. TÔI NGẠC NHIÊN VÀ YÊU CẦU NGÀI GIẢI THÍCH LÝ DO, THÌ NGÀI CHO BIẾT RẰNG ĐỂ ÁNH SÁNG TỪ TRÊN CAO RỌI XUỐNG ĐỈNH ĐẦU LẠI CÒN NGUY HIỂM HƠN LÀ ĐỂ ÁNH SÁNG RỌI VÀO MẮT”.

    Hồi đó, tôi chưa biết gì về sáu bí huyệt hay Luân Xa trong thân thể con người. Tôi cũng không biết rằng Luân Xa quan trọng nhất trong những bí huyệt đó, tức Nê Huờn Cung (brahmarândhra), nằm ở dưới những xương sọ trên đỉnh đầu, và ở Ấn Độ, người ta có tục lệ chọc thủng cái xương sọ ở chỗ ấy khi đem hỏa tang xác chết để cho cái Vía người chết xuất ra được dễ dàng. Hơn nữa, lúc đó tôi cũng chưa đọc câu chuyện Đạo Sư Shankara xuất vía và nhập vào xác chết của ông vua xuyên qua Nê huờn Cung là cái cửa ngõ của linh hồn.

     Tôi chỉ nhìn thấy những động tác của vị Chân Sư, và cũng chưa hiểu rõ những lời giải thích của ngài tối hôm đó, nhưng bây giờ, với thời gian qua, điều bí hiểm đó đã được soi sáng và cả hai sự việc xảy ra ở New York và Amritapura đều có liên hệ hỗ tương với nhau. Qua sự việc sau này, và những giáo lý của Huyền Học Ấn Độ, người ta có thể hiểu dễ dàng hơn điều bí mật của sự việc trước. Trước kia thì mọi sự có vẻ tối tăm mờ mịt, và thậm chí người ta cũng không có đến một danh từ để giải thích sự việc ấy, nhưng nay người ta có thể thấy rằng bất cứ người nào tinh thông pháp môn Yoga đều có thể nhập xác một người khác còn sống, khi mà thể Vía của người này đã xuất ra và cái thể xác trống trơn được đặt dưới việc sử dụng của những bạn bè thân hữu đến viếng. Tầm mức quan trọng của vấn đề này đối với việc mượn xác bà HPB thật đã hiển nhiên, như tôi sẽ cố gắng trình bày trong phần kế tiếp.

III   

    Đây xin trở lại vấn đề mượn xác của bà HPB, trong đó có một bằng chứng luôn luôn xuất hiện làm cho người ta phải chú ý. Hãy xét trường hợp vị Chân Sư A hay B đã “giáng lâm” qua thể xác bà HPB độ một giờ hay lâu hơn, đã viết vài đoạn trong quyển “VÉN MÀN ISIS” hoặc đơn phương hoặc với sự cộng tác của tôi, và vào một lúc nhất định, đã nói một điều gì đó với tôi hoặc với một trong những vị khách có mặt. Thình lình, bà (hay ngài?) ngừng nói chuyện, đứng dậy và, với một lời xin lỗi khách vì một lý do nào đó, bèn rời khỏi phòng trong giây lát. Sau đó bà trở lại, dáo dác nhìn quanh với đôi mắt bỡ ngỡ như một người lạ vừa bước vào một gian phòng có đông người, vấn một điếu thuốc hút, và thốt ra những lời không có liên quan gì đến câu chuyện đã nói lúc nãy. Bà tỏ vẻ lúng túng, không thể nối tiếp câu chuyện đang bỏ dở, hoặc nói vài câu trái ngược hẳn với những gì bà vừa mới khẳng định, và khi có người nhắc lại cho bà biết việc ấy, bà lấy làm bực mình và thốt lên những lời nói nặng nề. Hoặc khi được nhắc lại rằng hồi nãy bà đã nói như vậy như vậy, thì bà có vẻ trầm ngâm nghĩ ngợi giây lát và nói: “Ờ nhỉ, xin lỗi ông…”, rồi tiếp tục nói về đề tài đang bỏ dở.

    Đôi khi bà có những sự thay đổi ý kiến như vậy mau như chớp, và vì quên đi cái cá tính đa hình đa dạng của bà, chính tôi cũng đã lắm khi bực mình về sự lý luận không nhất trí đó, khi bà mạnh dạn lên tiếng phủ nhận những điều mà bà đã tuyên bố một cách chắc chắn và rõ rang chỉ một lúc trước đó. Lần lần, tôi được giải thích cho biết rằng sau khi nhập xác một người khác (còn sống), cần phải có một thời gian ngắn để nối liền tâm thức của mình với ký ức của nhân vật vừa xuất ra trước đó, chứ nếu không, mà cứ tiếp tục câu chuyện trước khi có sự điều chỉnh, thì những sự lệch lạc như trên vẫn có thể xảy ra. Điều này phù hợp với những gì Chân Sư đã nói với tôi tại New York về vấn đề nhập xác, và với sự diễn tả cách thức mà Đạo Sư Shankara nhập vào cái xác chết của vua Amaraka như đã nói trong bộ sách SHAKARAVIJAYA(*):[4]

    “…Đạo Sư Shakara MỚI TỪ TỪ, TỪNG GIAI ĐOẠN CHẬM RÃI, nhập vào xác chết của nhà vua và chiếm đóng trọn vẹn từ đầu đến chân”.

    Sự giải thích về việc điều chỉnh từ từ từng giai đoạn những động tác sinh lý trong hai cơ thể cho điều hòa tiết điệu và ăn khớp với nhau còn nới rộng đến sự điều chỉnh của hai tâm thức, và khi nào chưa có sự hòa hợp hoàn toàn, thì đương nhiên phải có sự lộn xộn về tư tưởng, lý luận và ký ức như tôi đã diễn tả ở trên, và như phần nhiều những vị quan khách đến viếng bà HPB đã phải lấy làm vô cùng ngạc nhiên sửng sốt.

     Thỉnh thoảng, khi chỉ có hai chúng tôi trong phòng, thì hoặc Nhân Vật sắp “thăng”, nói:

    “Ta phải giữ điều này lại trong óc để cho vị đến sau Ta có thể theo dõi…”,

    Hoặc Nhân Vật vừa giáng lâm, sau khi chào hỏi tôi bằng một lời thân mật, bèn hỏi tôi vấn đề đang thảo luận là vấn đề gì trước khi có sự “thuyên chuyển”.

    Trong những bức thư của các Chân Sư viết cho tôi về bà HPB, các ngài thường đề cập đến cái xác phàm của bà như một cái khí cụ mà một trong các ngài đang sở hữu và dùng tạm. Trong quyển Nhật Ký của tôi năm 1878, tôi nhận thấy một đoạn ký sự đề ngày 12 tháng 10 do bút tích của Chân Sư M. viết qua tuồng chữ của bà HPB như sau:

   “HPB mạn đàm với W. đến hai giờ sáng. W. tâm sự rằng y nhìn thấy nơi bà có đến BA CÁ TÍNH RÕ RỆT. Y BIẾT chắc như vậy, nhưng không muốn nói với Olcott về việc ấy, vì y sợ rằng H.S. Olcott sẽ chế diễu y !!!”

    Những chữ gạch đít và những chấm than đều chép lại đúng y nguyên văn. Chữ “W.” là nói ông Wimbridge, lúc đó là khách của chúng tôi.

    Sở dĩ có đoạn văn do tay người khác viết trong tập Nhật Ký riêng của tôi, là vì khi tôi rời khỏi New York vì hoạt động nghề nghiệp, mà trong năm đó tôi phải đi vắng nhà đến nhiều lần, thì bà HPB viết nhật ký thay cho tôi. Cái tên “HPB” cũng phải được hiểu là những Nhân Vật mượn xác của bà trong mỗi lần nhất định. Trong đoạn nhật ký ngày hôm sau (13 tháng 10), cũng do một bàn tay ấy viết,sau khi điểm danh bảy người khách đến viếng thăm hôm đó, có sự ghi nhận như sau về một vị khách có mặt:

    “Tiến Sĩ Pike nhìn thẳng vào mặt HPB nhiều lần, bèn giật mình và nói rằng trên đời không có ai đã gây cho y một ấn tượng lạ lung như thế. Có khi y nhận thấy nơi HPB một thiếu nữ độ mười sáu tuổi, có khi đó là một bà già một trăm tuổi, một lần khác đó lại là một người đàn ông có râu!”

    Ngày 22 tháng 10, cũng một bàn tay ấy viết:

   “N. (một vị Chân Sư) thăng, nhường chỗ cho S. (một vị Chân Sư) nhập vào (thể xác bà HPB). Vị sau này đến với mật lệnh của ___(*)[5] dạy phải hoàn thành tất cả vào ngày mùng 1 tháng 12” ( để chúng tôi lên đường sang Ấn Độ)

    Đoạn nhật ký ngày 4 tháng 11, cũng một tuồng chữ ấy viết:

   “N. xuất ra, và M. giáng lâm với lệnh tối hậu của ____(*) dạy phải lên đường (sang Ấn Độ) từ ngày 15 đến 20 tháng 12 là trễ nhất”.

    Tôi cũng có nhận được nhiều thơ của các Chân Sư nói về bà HPB với tư cách cá nhân của bà, đôi khi nói rất thành thật về những đặc điểm của bà, cả tốt lẫn xấu. Có một lần, tôi được các Chân Sư, với những huấn lịnh viết tay, giao sứ mạng kín cho tôi đi đến một thành phố khác để tạo nên một vài diễn biến cần thiết cho sự tiến hóa tâm linh của bà. Tôi vẫn còn giữ bức văn kiện đó.

    Khi tôi đến tỉnh Rajputana năm 1879, tôi có nhận được một bức thư rất dài của các Chân Sư. Đó là một thông điệp đầy lòng ưu ái, nhân từ, và nếu nó có liên quan đến cái đề mục của chúng ta bây giờ, thì có lẽ tôi đã công bố trong sách này, để chứng minh tính chất cao siêu của sự trao đổi thơ từ giữa các Chân Sư với tôi trong nhiều năm liên tiếp. Chính trong bức thơ đặc biệt đó Chân Sư đã giải đáp thắc mắc khi tôi bày tỏ sự ước muốn rút lui ra khỏi cuộc đời thế tục và đi theo các ngài. Tôi được trả lời rằng:

   “Phương tiện duy nhất hiện có sẵn và ở trong tầm tay con để bước đến gần Chúng Ta là xuyên qua Hội Thông Thiên Học”

    Tức là cơ quan mà tôi được lịnh phải xây dựng, củng cố và phát triển. Tôi phải tập sống hoàn toàn vô kỷ, vị tha. Chân Sư nói thêm:

   “Không một ai trong Chúng Ta sống cho riêng mình, mà tất cả đều sống cho nhân loại”.

    Đó là cái tinh thần rốt ráo, tối hậu, chứa đựng trong tất cả những lời giảng dạy của Chân Sư gởi cho tôi, và đó cũng là cái lý tưởng xuất hiện bàng bạc khắp nơi trong bộ sách “VÉN MÀN ISIS”.

    Giáo lý chứa đựng trong bộ sách này có thể tóm tắt đại lược như sau:

    “Con Người có một tính chất phức tạp, gồm cả hai phương diện cực đoan, một đàng là những thú tính thấp hèn, một đàng là tính chất thiêng liêng cao quý. Sự sống duy nhất chân thật và toàn mỹ, thoát ly khỏi mọi ảo giác, ngoài vòng tục lụy, khổ đau, bởi vì nơi đó không có sự Vô Minh, ấy là sự sinh hoạt tinh thần, tức của Chân Ngã.”

    Bộ sách ấy giúp cho con người có một đời sống trong sạch, cao thượng; nó giúp cho sự mở trí và khai mở lòng từ bi bác ái đối với muôn loài vạn vật; nó chỉ cho người đời thấy con đường Đạo diệu huyền. Con đường Đạo ấy luôn luôn mở rộng cho những người thiện chí, khôn ngoan và dung cảm. Bộ sách ấy cũng truy nguyên tất cả mọi kiến thức và hiểu biết của chúng ta hiện nay đến những nguồn gốc xa xưa của thời thái cổ; nó cũng khẳng định sự hiện diện luôn luôn hằng có từ xưa đến nay của các đấng Chân Sư và của khoa học Huyền Môn; nó còn đem đến cho chúng ta một nguồn khích lệ và một lý tưởng cao siêu để cho chúng ta cố gắng đạt tới, ngõ hầu có thể thực hiện sự tiến hóa tâm linh của mình.

    Khi bộ “VÉN MÀN ISIS” vừa xuất bản, nó đã gây khích động trong quần chúng đến mức bản in đầu tiên năm ngàn cuốn đã bán hết sạch trong vòng mười ngày. Tiến Sĩ Shelton Mackenzie, một trong những nhà phê bình tài ba nhất thời đó, viết rằng:

   “Đó là một trong những công trình dáng kể nhất về tư tưởng xuất chúng, công phu sưu tầm tỉ mỉ, và cách trình bày đạo lý, triết học bao gồm một học lực uyên thâm, quảng bá chưa từng thấy từ nhiều năm nay”.(Phila. Press, 9.1.1887).

    Nhà phê bình văn nghệ của nhật báo New York Herald ra ngày 30 tháng 9 năm 1877 nói rằng:

   “Những tâm hồn tự do độc lập sẽ hoan nghinh công trình mới xuất bản này như một sự đóng góp sáng giá nhất vào nền văn chương Đạo Lý”.

    Ông viết tiếp:

   “Với những đặc điểm lạ lùng, những luận điệu phong phú, táo tợn, và những đề mục dồi dào bất tận mà tác giả đã triển khai một cách vô cùng linh hoạt và hấp dẫn, bộ sách này là một công trình sáng tạo độc đáo phi thường của thế hệ”.

    Một sự kiện cụ thể là bộ sách “VÉN MÀN ISIS” nay đã trở nên một tác phẩm cổ điển khuôn mẫu, nó đã được tái bản nhiều lần, và hiện nay, sau một thời gian mười bảy năm đã trôi qua, vẫn đang được nhu cầu ở khắp nơi trên thế giới. Một tác giả Mỹ đã phát biểu ý kiến mà tôi cho là đúng nhất, khi ông nói rằng:

   “Đó là một bộ sách bao gồm cả một cuộc cách mạng tư tưởng trong đó”.

 

PHỤ LỤC SỐ 3

Tác giả Alexander Wilder

Trích từ báo Từ Ngữ, số tháng 5, năm 1908

“Đôi khi người ta nghi vấn về quyền tác giả của bộ “Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis”. Một số người rêu rao rằng mình chính là tác giả. Có một cá nhân đáng làm chứng nhất trong số những người có sự hiểu biết riêng tư về quyền tác giả ấy, đó là học sĩ bác sĩ Alexander Wilder, vốn là môn đồ phái Plato có nhiều năng lực nhất. Mặc dù ngày nay đã 85 tuổi, ông vẫn còn bồng bột như thời thanh xuân, vẫn còn cái hào khí trí tuệ của tuổi trưởng thành cùng với mọi bầu nhiệt huyết của phái Plato của mình”.

H.W.P.

Một buổi sáng vào mùa thu năm 1876, tôi đọc thấy trong tờ báo Diễn đàn Nữu Ước có đề cập tới một tác phẩm đang được xuất bản với tựa đề là “Pháp Thuật” và bàn tới những đề tài bí nhiệm. Vì bản thân trước kia có lưu ý tới những đề tài này cho nên tôi viết thư tới địa chỉ được trình bày trong báo và nhận được một thư hồi âm của bà Hardinge Britton. Ngoài việc giải đáp thắc mắc của tôi, bà còn cho tôi biết về việc tạo lập Hội Thông Thiên Học lúc bấy giờ đang diễn ra. Nhưng tôi không theo đuổi manh mối ấy. Tôi đâm ra ghê tởm những lời tự xưng tự mọc của các cá nhân cho mình có quyền năng cao siêu và những tên tuổi không thông dụng chẳng thu hút gì được tôi. Tuy nhiên vài tuần sau khi biết rằng quyển sách ấy đã ấn loát xong thì tôi gọi điện thoại tới bà Britton để nhận được một bản in. Bà nói rõ rằng tác giả không nêu danh tính và cũng không đòi tôi phải trả tiền mà lại ngợi khen tôi về tài năng trí thức là một điều gì đó phi thường trong địa hạt này. Quyển sách rất thú vị đối với tôi, chứa nhiều khuôn vàng thước ngọc quí giá liên quan tới những vấn đề bí mật. Tiếc thay không có chỉ mục và việc thiếu chỉ mục khiến cho người tìm học cảm thấy quyển sách mất giá trị hết một nửa. Trong quyển sách không có ám chỉ nào tới Hội Thông Thiên Học và tôi cũng chẳng tò mò muốn biết về cái tổ chức ấy.

Vào lúc đó tôi đang biên tập nhiều ấn phẩm cho ông J. W. Bouton, một người bán sách ở New York; tôi ưa diễn thuyết và đóng góp bài vở cho một hay hai tờ báo. Tôi dẹp sang một bên những sự cam kết và liên kết khác. Tôi chỉ vừa nghe nói về bà Blavatsky nhưng chẳng có gì liên quan tới Thông Thiên Học hoặc đề tài khác mà tôi có biết chút ít. Người ta mô tả bà là tự giới thiệu mình với người quen trên cương vị một “nữ quí tộc người Nga bon chen”, và tác phong của bà thu hút sự chú ý của nhiều người. Vào lúc đó người ta chẳng phát giác được điều gì thêm nữa.

Vài tháng sau, vào một buổi chiều thoải mái đầu mùa thu, tôi đang ở một mình trong nhà. Chuông reo lên và tôi ra tận cửa đáp lại. Đại tá Henry S. Olcott xuất hiện ở đó có một chuyện vặt cần gặp tôi. Tôi không nhận ra ông vì tôi chưa bao giờ có dịp làm quen với ông, nhưng ông vốn có công việc chính quyền với một trong những người chủ của tôi trước đó nhiều năm, cho nên từ dạo ấy có biết tôi. Tuy nhiên ông không ngờ rằng tôi lại quan tâm tới những đề tài không thông thường, vì tôi đã thành công khiến cho mọi người chẳng ai biết đến mình ngay cả những kẻ nào hằng ngày giao tiếp với tôi và cứ tưởng rằng họ biết tỏng về tôi. Việc phục vụ lâu dài trong ngành báo chí, có quan hệ thân mật với giới công quyền, tích cực tham gia vào những vấn đề chính trị, dường như đã đóng kín mọi cơn đam mê nồng nhiệt về sự suy đoán thần bí khiến chẳng ai nhận ra, cũng như luôn cả đam mê về triết học siêu việt. Tôi nghĩ rằng bản thân Đại tá Olcott cũng khá sửng sốt.

Ông Bouton đã chỉ dẫn ông đến kiếm tôi. Bà Blavatsky đã biên soạn xong một tác phẩm về các đề tài huyền bí và triết học; ông Bouton được yêu cầu đảm nhiệm việc việc xuất bản tác phẩm ấy. Tôi cũng chẳng bao giờ hiểu rõ tại sao người ta lại chỉ dẫn ông đến kiếm tôi. Vài ngày trước đó ông Bouton đã du hành sang nước Anh và tôi đã viếng thăm ông nhiều lần, ngay cả khi từ Newark ghé sang tiễn ông đi buổi sáng mà ông khởi hành. Thế nhưng ông chẳng hề nói với tôi một lời nào về bản thảo ấy. Liệu ông ta có thật sự trông mong tôi đọc bản thảo hay là ông ta chỉ cố gắng né tránh việc làm điều gì đó với nó mà không thật sự thẳng thừng từ chối? Bây giờ tôi có khuynh hướng nghĩ rằng ông chỉ dẫn Đại tá Olcott đến kiếm tôi để tránh việc phải từ chối. Tuy nhiên vào lúc đó thì tôi lại giả định rằng mặc dù phương thức tiến hành không phải của một doanh nhân, song ông Bouton thật sự có ý định là tôi nên xem xét tác phẩm ấy và tôi đồng ý đảm nhận nhiệm vụ ấy.

Đây quả thật là một tài liệu đồ sộ và phô bày công trình khảo cứu trong một địa hạt rất rộng, đòi hỏi phải có sự cần cù, quen thuộc với nhiều chủ đề khác nhau, cũng như có ý định đối xử công bằng với người viết. Xét vì mình có nghĩa vụ đạo đức, hành động vì lợi ích của ông Bouton, tôi tỏ ra không ưu ái gì quá mức, mà tôi tin rằng sự công bằng cần phải như thế. Tôi coi là mình có bổn phận nghiêm khắc. Khi tường trình với ông, tôi nêu rõ rằng bản thảo là một sản phẩm được nghiên cứu công phu và trong chừng mực liên quan tới tư tưởng hiện hành thì bản thảo có tính chất cách mạng, nhưng tôi nói thêm rằng tôi thấy nó dài quá cho nên nếu xuất bản thì chẳng có lời.

Tuy nhiên ông Bouton hiện nay lại đồng ý xuất bản tác phẩm ấy. Tôi chưa bao giờ biết những điều khoản ràng buộc nhưng những diễn biến sau đó khiến tôi giả định rằng người ta cũng chẳng cân nhắc kỹ lưỡng các điều khoản ràng buộc. Ông có được bản quyền nhân danh bản thân khiến ông có thể kiểm soát được giá cả, và sau đó ông từ chối mọi lời đề nghị chuyển quyền sở hữu cho tác giả hoặc cắt giảm bớt cho chi phí rẻ đi. Ông lại giao bản thảo sang cho tôi với huấn lệnh là cắt xén đi sao cho nó càng ngắn càng tốt. Đây là việc có quyền tha hồ quyết định nhưng chẳng dễ chịu chút nào. Thật khó lòng mà công bằng khi người ta chỉ hành động vì lợi ích của nhà xuất bản mà lại có được một quyền hành đến mức đó đối với tác phẩm của một tác giả. Tuy nhiên tôi cũng đảm nhận nhiệm vụ ấy. Trong khi rút gọn tác phẩm lại, hễ có dịp là tôi giữ nguyên tư tưởng của tác giả bằng một ngôn ngữ rành mạch, chỉ cắt bỏ đi những thuật ngữ và vấn đề nào xét ra có vẻ thừa thải và không cần thiết cho mục đích chính. Bằng cách này tôi đã cắt xén đi khá nhiều đủ để chứa đầy trong một quyển sách có tầm cỡ đáng kể. Khi làm như vậy tôi chỉ cân nhắc điều mà tôi giả sử là lợi ích của ông Bouton, và tin rằng ông muốn như vậy còn tôi chỉ làm theo lệnh ông. Nhưng đó tỏ ra chỉ là một “việc lao động vất vả vì tình yêu”.

Đại tá Olcott rất muốn tôi làm quen với bà Blavatsky. Ông dường như đánh giá bà rất cao gần tới mức sùng bái và cho rằng bất cứ ai có dịp được biết bà ắt phài là một ưu ái hiếm có. Tôi hầu như không thể chia xẻ được cái bầu nhiệt huyết ấy. Vì tự nhiên là ngần ngại không muốn làm quen thêm nữa và lại đang đóng vai trò kẻ phê bình bản thảo của bà cho nên do dự trong một thời gian dài. Tuy nhiên rốt cuộc thì tôi cũng bỏ qua những điều cân nhắc ấy để tháp tùng ông đi tới cơ ngơi của hai người tại đường Phố 47. Đó là một “khu nhà phố” theo cái kiểu chỗ ở chẳng giống như một căn nhà giờ đây đang lan tỏa khắp đô thị đông dân, và thay thế cho mối quan hệ gia đình truyền thống bất cứ nơi đâu mà nó còn chiếm ưu thế. Dinh cơ mà hai người sống ở đó đã được “cải biến” theo mục đích ấy, họ ở trong một dãy phòng chung cư thuộc tầng trên lầu. Trong trường hợp này thì gia đình bao gồm nhiều cá nhân với những công việc khác nhau. Họ thường gặp nhau vào lúc ăn cơm cùng với những người khác ở đâu đó ngẫu nhiên tới ghé thăm.

Phòng ăn được trang bị theo kiểu đơn giản, không giả vờ bắt chước bất cứ điều gì khác thường hoặc phi thường. Có lẽ tôi phải nói thêm rằng về sau thì tình huống này đã bị thay đổi hoàn toàn. Mùa thu năm 1879 có đặc trưng là những tán lá cây sặc sỡ mà tôi chưa bao giờ được quan sát từ đó trở đi. Nhiều cuộc dã ngoại đi thăm những khu vườn xung quanh đó giúp người ta mang về những chiếc lá có màu sắc với mục đích để trang trí. Bằng cách này một trong những người nội trú ở khu nhà phố ấy, một người nước ngoài có liên quan tới nhóm huynh đệ Thông Thiên Học đã kiếm được một số lớn lá cây và khởi sự dùng chúng để trang điểm cho phòng ăn. Bà tạo ra nhiều hình dưới dạng huy hiệu mà chính yếu là biểu tượng tam giác kép. Thế rồi bà nối tiếp bằng một phong cảnh Đông phương chạy suốt chiều dài của khu chung cư. Ở đó người ta thấy có hình con voi, con khỉ và những con vật khác cùng với một người đang đứng im như thể chiêm ngưỡng phong cảnh. Sự trang trí này còn mãi qua mùa đông cho tới khi những người trong nhà chia tay nhau. Thế rồi tôi mang nó theo về Newark rồi lắp đặt nó vào một sảnh đường. Nó tồn tại ở đây trong nhiều năm. Khi ông G. R. S. Mead đến viếng thăm tôi thì nó vẫn còn ở đó. Về sau tôi gửi nó cho cô Caroline Hancock ở Sacramento và đến lượt cô trình bày nó cho Hội Thông Thiên Học ở San Fransico. Chắc chắn là từ lâu rồi nó đã chịu số phận của những đồ đạc bị mục nát. Nhưng ngay từ thời sơ khai nó đã nổi tiếng bởi được khách viếng thăm ngưỡng mộ vì quan niệm khéo léo và tân kỳ, có nhiều tờ báo xuất bản bài mô tả nó.

Văn phòng mà bà Blavatsky sống và làm việc trong đó được bài trí theo một kiểu kỳ quặc và rất thô sơ. Đó là một căn phòng lớn ở mặt tiền, ngay ở bên phía kế cận đường phố, được thắp sáng đầy đủ. Ở giữa căn phòng là “phòng riêng” của bà, một nơi được rào lại cả ba phía bằng những vách ngăn tạm bợ trong đó có bàn viết và những kệ đựng sách. Bà bố trí nó sao cho thuận tiện đến mức độc nhất vô nhị. Trong cái khuôn viên ấy bà chỉ cần thò tay ra là lấy được một quyển sách, một tờ báo hoặc món đồ nào khác mà bà đang cần. Nơi chốn ấy không phù hợp với một ý thức thẩm mỹ linh hoạt ngoại trừ theo quan điểm cổ điển của Hi Lạp, theo đó mỹ lệ là thích ứng được với mục đích, cho nên mọi điều mỹ lệ chắc chắn là thuận lợi và gọn ghẽ. Bà Blavatsky làm vương làm tướng ở nơi chốn này, ra lệnh, đưa ra những phán xét, tiến hành việc liên lạc bằng thư tín, tiếp khách và viết ra bản thảo của quyển sách.

Xét về phong cách hoặc vẻ mặt thì bà chẳng giống gì với điều mà tôi mong đợi. Bà cao nhưng lại không cân đối, nét mặt bà mang dáng vẻ và phô bày đặc trưng của một người đã từng thấy nhiều, nghĩ nhiều, đi lại nhiều và trải nghiệm nhiều. Gương mặt bà nhắc tôi nhớ tới lời mô tả mà Hippocrate viết về giống dân Scyths, giống dân mà có lẽ bà thoát thai từ đó. Tôi thấy mình không đủ khả năng mô tả y phục của bà, thật ra thì tôi chẳng bao giờ để ý cho nên làm sao mà nhớ nổi. Tôi là đàn ông cho nên ít khi săm soi xiêm y của phụ nữ. Tôi chỉ chú ý tới cá nhân và nếu người đó ăn mặc không khác hẳn phong cách thời thượng thì tôi chẳng thể nào nói về cách ăn mặc đó một cách thông minh hoặc dễ hiểu. Tôi có thể nói là bà ăn mặc chỉnh tề. Dáng vẻ của bà chắc chắn là gây nhiều ấn tượng, nhưng bà tuyệt nhiên không thô lỗ, vụng về hoặc mất dạy. Mặt khác bà tỏ ra có văn hóa, quen thuộc với những phong cách của xã hội thanh lịch nhất cũng như phép xã giao chân chính. Bà phát biểu ý kiến một cách táo bạo và quả quyết nhưng lại không sỗ sàng. Dễ dàng nhận thấy rằng bà không chịu khép mình trong khuôn khổ hạn hẹp của nền giáo dục thông thường đối với phụ nữ; bà biết rất nhiều đề tài và có thể thoải mái thuyết trình về chúng.

Xét về nhiều chi tiết thì tôi giả sử rằng mình chưa bao giờ hiểu được bà một cách khá nhiều hoặc đầy đủ. Có lẽ điều này vượt xa mức mà tôi sẵn lòng thừa nhận. Tôi có nghe nói bà từng biểu diễn thần thông về những diễn biến phi thường có thể được coi là phép lạ. Cũng giống như Hamlet, tôi tin rằng trên trời dưới đất có nhiều điều hơn mức những người khôn ngoan thuộc thời đại này sẵn lòng tn tưởng. Nhưng bà Blavatsky chẳng bao giờ rêu rao với tôi như thế. Chúng tôi luôn luôn đàm đạo về những đề tài quen thuộc với cả đôi bên, với tư cách là những cá nhân trên một bình diện chung. Đại tá Olcott thường nói với tôi coi đó là việc có một cơ hội lớn, nhưng bản thân bà chẳng ra vẻ làm phách chút nào. Tôi cũng chưa bao giờ trông thấy hoặc biết tới bất kỳ điều nào như thế xảy ra với bất kỳ người nào khác.

Tuy nhiên bà có tuyên bố rằng mình có giao tiếp với những nhân vật được gọi là “các Huynh Trưởng” và đôi khi bà nói bóng gió là có dùng một tác nhân hoặc những phương tiện tương tự như cái gọi là “thần giao cách cảm”. Chẳng cần chứng tỏ hoặc khăng khăng cho rằng cái phương tiện truyền thông này đã được biết tới hoặc thậm chí được tiến hành từ thời xa xưa. Ở Đông phương người ta biết rõ về Khabar. Tôi giả sử rằng có một điều kiện quan trọng cho khả năng duy trì sự giao tiếp ấy, đó là việc kiêng cử mọi sự kích thích nhân tạo, chẳng hạn như ăn thịt, uống rượu hoặc dùng các chất gây nghiện khác. Tôi không cho những thứ đó đặc biệt là không hợp đạo đức nhưng tôi phỏng đoán rằng việc điều độ như thế là thiết yếu để cho người ta triển khai trọn vẹn được những quyền năng trí tuệ và năng lực tinh thần được tha hồ tung hoành không bị cản trở hoặc ô nhiễm do ảnh hưởng của những thứ thấp hèn. Nhưng chẳng hề thấy bà Blavatsky tu khổ hạnh như thế. Bàn ăn của bà được cấp dưỡng đầy đủ mặc dù không thừa mứa theo một cách thức chẳng khác gì bàn ăn của những người nội trợ khác. Ngoài ra bà còn tha hồ hút thuốc lá và hễ có dịp là bà lại hút thuốc. Tôi chưa bao giờ thấy có bằng chứng nào cho rằng những điều đó làm xáo trộn hoặc tuyệt nhiên gây cản trở cho sự nhạy bén hoặc hoạt động trí tuệ của bà.

Lần đầu tiên tôi đến thăm thì bà tiếp đãi rất lịch sự và thậm chí thân thiện nữa. Bà dường như làm quen ngay tức khắc được với tôi. Bà nói về những đoạn rút ngắn mà tôi đóng góp cho bản thảo của bà, không tiếc lời ca tụng những điều tôi làm quá mức mà nó xứng đáng. Bà tuyên bố: “Mấy thứ mà ông cắt bỏ đi toàn là chuyện vớ vẩn”. Chắc chắn là tôi cũng không xét đoán nghiệt ngã như thế. Tôi không bới lông tìm vết mà chỉ tìm biết xem nên cô đọng bản thảo ra sao mà không ảnh hưởng tới mục đích chung. Có những trường hợp khác mà qui tắc của tôi là rà soát kỹ bản thảo chưa in ra theo kiểu bới lông tìm vết, nhưng khi nó đã được in ra rồi thì tôi chỉ tìm xem ý nghĩa và công trạng của nó ra sao. Song le trong trường hợp này thì tôi chỉ nhắm mục đích rút gọn tác phẩm mà không làm hỏng nó. Tuy nhiên tôi xin nói rõ là, thật ra khi xuất bản tác phẩm này, sau khi ông Bouton đã bắt đầu làm việc rồi mà bà Blavatsky vẫn cứ tiếp tục viết thêm đề tài này đề tài nọ và tôi nghĩ rằng khá nhiều điều trong quyển II được viết vào lúc đó. Tôi chẳng nhớ được gì nhiều về điều này, ngoại trừ những bản in thử thời kỳ sau.

Chẳng dễ gì mà tìm ra một tựa đề thích hợp cho ấn phẩm ấy. Tôi không nhớ là người ta có đề nghị tôi phục vụ cho vấn đề ấy không. Và chắc chắn là cũng chẳng đáng đề nghị yêu cầu như thế. Đây là một địa hạt mà tôi đặc biệt yếu kém. Tôi cũng chẳng nghĩ ra được một tên gọi nào ngoại lệ đáng được chọn dùng.

Ông Bouton lại có năng lực đặc biệt về điều ấy. Ông là một người có tài cung cấp trong thế giới bán sách nhưng ông có năng khiếu kinh doanh hơn là có ý thức thích đáng. Có lần ông xuất bản bộ khảo luận của Hiệp sĩ R. Payane bàn về Nghệ thuật Cổ truyền và có thêm vào những bức tranh có liên quan tới thần thoại Ấn độ và hoàn toàn xa lạ với đề tài ấy. Tác phẩm này của bà Blavatsky phần lớn dựa vào giả thuyết về thời kỳ tiền sử của giống dân Aryen ở Ấn Độ, trong thời kỳ đó ta khó lòng mà nói được rằng việc vén màn hoặc che màn Nữ thần Isis đóng một vai trò đặc biệt nào. Ngược lại, đó là việc biểu diễn đầy kịch tính đặc biệt liên quan tới tôn giáo và minh triết của Ai Cập, có lẽ là liên kết với những sự tàn ác của các vị vua Hyksos ở Syria. Chắc chắn là những vấn đề thuộc kho tàng học thuật Ai Cập phải được xem xét bằng những ngòi bút khác hơn những gì được dùng để viết ra tác phẩm “Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis”.

Sau khi tác phẩm đã được in ra và thương mại hóa thì người ta có bàn luận về quyền tác giả thật sự. Nhiều người không sẵn lòng thừa nhận bà Blavatsky có đủ thông tin hoặc có khả năng trí thức để tạo ra một sản phẩm như thế. Quả thật là có những phụ nữ như Frances Burney đã soạn ra những bài nhạc diễm tình được đánh giá rất cao. Cô Farley đã thành công khi làm nhạc trưởng trình bày bản “Cung hiến Lowell”. Mary Somerwill đã viết về Khoa học Vật lý, còn Harriet Martineau viết về Khoa Kinh tế Chính trị học.

Tôi nghe nói một giáo sĩ ở New York, thuộc Giáo hội Chính thống Hi Lạp Nga đã khẳng định rằng tôi mới thật sự là tác giả. Tuy nhiên bản tường trình ấy chẳng lan rộng được bao nhiêu. Nó cũng bị bác bỏ theo cái cách mà ông Henry Ward Beecher đã quá cố chặn đứng một bản tường trình tương tự. Ông bảo chúng tôi rằng khi quyển Túp lều của chú Tom được xuất bản thì có nhiều người cứ khắng khăng cho rằng chính mình chứ không phải bà Stowe là tác giả quyển ấy. Ông Beecher nói: “Thế rồi tôi viết bài Norwood hoàn toàn giải quyết được vấn đề ấy. Cũng thế, chẳng ai quen thuộc với cách hành văn của tôi mà lại gán cho tôi là tác giả quyển Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis.

Tôi cũng do dự vì được người ta đánh giá cao theo ý nghĩa nổi tiếng là người biên tập tác phẩm này. Quả thật sau khi ông đồng ý làm người xuất bản thì tôi được yêu cầu đọc bản in thử để đoan chắc rằng nhà in đã in chính xác những từ tiếng Hebrew và những thuật ngữ khác thuộc về những ngôn ngữ khác, nhưng tôi đâu có thêm vào điều gì và tôi cũng chẳng nhớ liệu mình có đánh bạo kiểm soát bất cứ thứ gì được đóng góp cho tác phẩm hay chăng. Nếu không có kiến thức và sự chuẩn y của bà thì hành động như thế ắt là dễ sợ.

Trong khi bà dấn thân viết tác phẩm này thì bà có nhiều quyển sách liên quan tới đủ mọi đề tài, hiển nhiên là để bà tham khảo. Có tác phẩm của Jacolliot viết về Ấn Độ, tác phẩm của Bunsen viết về Ai Cập, quyển Lịch sử Pháp thuật của Ennermoser và những người khác. Bản thân tôi có viết đủ thứ tài liệu về nhiều đề tài khác nhau cho Tạp chí Não Tướng Học và các tạp chí khác thế mà bà cũng kiếm được nhiều tác phẩm ấy. Chúng tôi thường thảo luận về các chủ đề và đủ thứ đặc trưng của chúng vì bà là một người đàm đạo thượng hạng, am tường mọi vấn đề mà chúng tôi trao đổi. Bà nói tiếng Anh lưu loát như người hoàn toàn quen thuộc với nó và thường suy nghĩ bằng tiếng Anh. Điều này dường như thể tôi đang nói chuyện với bất cứ người nào mà tôi quen biết. Bà sẵn sàng tiếp nhận ý tưởng được phát biểu để rồi bộc lộ tư tưởng của chính mình một cách minh bạch, ngắn gọn và thường rắn rỏi. Một số từ mà bà dùng có những đặc trưng biểu thị nguồn gốc của chúng. Bất cứ thứ gì mà bà không tán thành hoặc coi trọng thì bà nhanh chóng bác bỏ là “chuyện vớ vẩn”. Tôi chưa bao giờ nghe nói hoặc gặp từ ngữ này ở bất cứ nơi nào khác. Ngay cả những đề án hoặc dự án của Đại tá Olcott cũng không thoát khỏi sự gay gắt ấy và thật ra ông cũng thường bị bà phê phán chua cay. Lúc đó thì ông bực tức nhưng ngoại trừ việc phản ứng ngắn gọn ngay tức thời thì dường như ông không để bụng hậm hực.

Xét về tính chân thực trong vấn đề quyền tác giả thì người ta có lần kể cho tôi nghe một câu chuyện mà một số người đã tưởng tượng là có liên quan trực tiếp tới vấn đề này. Tôi giả sử rằng đây chính là dịp để cho nhiều bức thư gửi đến tôi bàn về đề tài ấy. Người báo tin cho tôi là bà Elizabeth Thompson đã quá cố ở Boston. Bà Thompson là người phụ nữ giàu sang, có nhiều chủ trương đầy nhã ý nhưng có máu khoái điều mới lạ và ít nhiều mơ mộng, đeo đuổi hết chuyện này sang chuyện khác và dễ được tâng bốc nịnh bợ. Chẳng hạn như bà tặng tiền bạc giúp cho trường y khoa tổ chức nhiều khóa học giảng bài rồi lại để cho sự việc đó chìm xuồng; bà trả tiền để xây dựng một nhà nguyện dành cho khóa học Trường hè về Trết lý ở Concord, thế rồi bà lại đâm ra chán cái công việc ấy; bà giúp bác sĩ Newbrough có tiền để in quyển thánh kinh mới Oahspe, và sử dụng ông họa sĩ Frank Carpenter để vẽ bức tranh Tổng thống Lincoln cùng với phòng làm việc của ông để bà tặng cho Quốc hội. Của cải mà chồng bà để thừa kế cho bà trở thành miếng mồi ngon cho đủ thứ ăn bám mò tới kiếm bà và khéo léo nịnh bợ thường giống như câu thần chú “Vừng ơi hãy mở cửa ra”, chắc chắn là chỉ để tìm cách móc túi bà. Nhưng bà nhanh chóng bỏ rơi hết người này tới người khác.

Có một thời gian ngắn bà bị thu hút về phía bà Blavatsky. Điều này cũng gây khá nhiều ngạc nhiên vì thật khó mà tưởng tượng rằng bà Blavatsky lại đi nịnh bợ bất cứ ai. Bà đã từng không ngần ngại bảo cho Henry Ward Beecher rằng ông không phải là một nhà giáo trung thực trước công luận khi ông đạt đỉnh cao được dân chúng ngưỡng mộ.

Do đó có thể nghi vấn chẳng biết bà Thompson có hoàn toàn thành thật hay chăng. Tôi nhớ có lần gặp được bà một ngày kia vào dịp dùng cơm tối trong khu nhà phố. Một phát biểu mà tôi thốt ra được Đại tá Olcott gán cho “Ánh sáng tinh tú”.

Vài ngày sau, khi tôi tiễn chân bà Thompson thì bà hỏi ý kiến tôi theo cái kiểu tạo ấn tượng cho tôi thấy rằng bà hầu như không được thẳng thắn trong mối quan hệ với gia đình Thông Thiên Học.

Khoảng một năm sau đó, gia đình Thông Thiên Học rời New Yord đi Ấn Độ. Bà Thompson trở thành một người tham gia vào gia đình của bác sĩ Newbrough ở số 34 đường phố phía Tây. Ông ấy đang nỗ lực cho lưu hành quyển “thánh kinh mới” của mình. Tôi ghé thăm đó một ngày kia do lởi mời và khi biết rằng bà có những căn phòng riêng trong tòa nhà ấy thì tôi có tới thăm bà để tò lòng tôn kính. Trong khi đàm đạo, chúng tôi có nhắc tới bà Blavatsky và bà Thompson có nói nguyên văn như sau:

“Nếu bà Blavatsky đến tận cửa này thì tôi sẽ ôm hôn bà thắm thiết. Nhưng đồng thời tôi lại tin rằng bà ấy hoàn toàn phỉnh gạt”.

Thế rồi bà kể lại câu chuyện sau đây: Nam tước Palm, là một nhà quí tộc người Đức đã sống một thời gian ở xứ sở này và chết ở bệnh viện Roosevelt. Ông đã dành nhiều chú tâm tới những đề tài bí hiểm và có viết về những đề tài ấy. Ông chơi thân với nhóm người ở đường phố thứ 47 và tặng lại tài sản cho họ nhưng phải bảo đảm rằng xác ông sẽ được đem thiêu. Trong nhà dường như có một người phụ nữ trở nên không thân thiện và sẵn sàng phát biểu bừa bãi. Bà bảo bà Thompson rằng sau khi Nam tước chết thì bà ở với bà Blavatsky để khám xét những gì đựng trong rương của Nam tước. Người phụ nữ ấy bảo rằng một trong những rương có chứa đầy bản thảo. Bà Blavatsky đọc lướt qua một vài trang bản thảo rồi vội vã đóng nắp rương lại cố gắng đánh lạc hướng chú ý của mọi người.

Hiển nhiên bà Thompson tin rằng bản thảo đó là tài liệu để viết tác phẩm Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis. Chắc chắn là bà cố gắng gây cho tôi ấn tượng ấy. Nhưng tôi không ưa nghe những lời bóng gió và cũng chẳng thích người khác giả định rằng tôi hàm ý nói điều mà tôi không nói huỵch toẹt ra. Việc nói bóng gió khó lòng là một thói quen đáng tôn trọng; đó chỉ là việc né tránh và thường là chỉ giả vờ có biết một điều gì đó vượt ngoài mức được truyền đạt trực tiếp. Tôi chẳng bao giờ dùng tới cái câu chuyện ấy và chỉ kể lại cho bác sĩ R. B. Westbrook ở Philadelphia và kể cho Đại tá Olcott khi ông gặp tôi lần kế tiếp ở New York.

Nhiều người đã viết thư làm ra như thể tôi có biết một đều gì đó gây mất uy tín cho sự thành thật của bà Blavatsky, và việc bộ Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis quả thật là tân kỳ. Tôi xin trả lời rằng bà luôn luôn đối xử công tâm với tôi, và tôi không có bẩm tính nói về bà không tử tế. Tôi luôn luôn ngụ ý tránh việc bợ đỡ hoặc cả tin, nhưng tôi ắt không báo đáp việc đối xử công bằng qua việc nói xấu hoặc không thân thiện với người khác.

Người ta dễ dàng nhận thấy rằng thật ra không đủ bằng chứng để bảo đảm việc gán quyền tác giả của bộ Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis cho Nam tước Palm. Tôi chẳng biết liệu ông có thể viết tiếng Anh lưu loát hay chăng vì ông sinh trưởng ở nước ngoài. Người ta đâu có biết liệu bản thảo trong cái rương được viết để xuất bản hay chỉ là một dạng sách thích hợp nào thôi. Thật vậy, tôi chưa bao giờ được biết liệu ông ấy có trù tính làm việc đó hay chăng, thậm chí liệu ông có đủ khả năng làm việc đó hay chăng. Mọi điều đó cần phải được xét cho là đương nhiên thì ta mới bắt đầu có thể giả định rằng có sự giả mạo về quyền tác giả.

Tôi biết chắc rằng bản thảo mà tôi xử trí là do bà Blavatsky viết bằng tay ra. Bất cứ ai quen thuộc với bà mà có đọc quyển đầu tiên trong bộ Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis đều chẳng khó khăn gì mà nhận ra rằng bà là tác giả. Bản thảo ấy mặc dù đồ sộ nhưng đâu có đủ bao la để chứa gọn trong một cái rương lớn chất đầy giấy tờ đã viết sẵn. Ngoài ra một quyển thứ ba hoặc thậm chí còn nhiều hơn nữa đối với những gì được xuất bản đã do bà Blavatsky viết ra sau khi ông Bouton bắt tay vào việc đem in tác phẩm ấy. Bà tuyệt nhiên không phải là chuyên gia về việc soạn tài liệu. Bà vá víu và thay đổi luôn tạo ra một bản kê rất đồ sộ những điều cần “chỉnh lý”. Đúng ra bà chưa bao giờ thật sự hoàn chỉnh tác phẩm ấy cho đến khi nhà xuất bản bảo bà phải ngưng lại (nhà xuất bản có tuyên bố với tôi như thế).

Người ta muốn tôi đọc bản in thử. Tôi không có thẩm quyền đọc cho viết hoặc thậm chí gợi ý điều phải được bao gồm trong tác phẩm này và tôi cũng chẳng nhớ mình có một lần nào chấp nhận ngoại lệ ấy chăng. Bà có mô tả một phép chữa bệnh nào đó mà xét theo biểu kiến là tán thành việc dùng thủy ngân làm một yếu tố chữa bệnh. Suốt đời tôi vẫn có ác cảm với cái loại thuốc ấy. Tôi đã từng thấy nhiều cá nhân thiệt mạng vì dùng thủy ngân làm thuốc còn những người khác thì bị què quặt một cách tuyệt vọng. Lời phản đối của tôi có thể đã buộc bà bớt đi lời tán dương thuốc ấy.

Bà luôn luôn đối xử lịch sự với tôi. Khi bà phải làm việc hối hả nhất hoặc khi bà đã chán ngán khách viếng thăm thì bà ra lệnh cho người gác cửa xua đuổi mọi khách ghé thăm. Cái lệnh ấy được nói đi nói lại với tôi nhiều lần nhưng hễ khi bà nghe tiếng tôi gọi thì bà lại gọi vói ra ngoài để chịu tiếp tôi. Điều này xảy ra khi cuộc ghé thăm không phải là chuyện kinh doanh. Bà sẵn sàng trò chuyện và am tường về bất cứ chủ đề nào cho dù nó bí hiểm đến đâu đi chăng nữa. Ít người nào trên mọi ngã đường đời mà lại được trang bị đầy đủ tài liệu để đàm đạo như thế. Ngay cả Đại tá Olcott (vốn tuyệt nhiên không hèn kém hoặc tầm thường) cũng không bì với bà được ngoại trừ trong nghề nghiệp chuyên môn của chính ông.

Vì tin rằng phần chính yếu trong tác phẩm không đủ hấp dẫn đối với người mua sách cho nên tôi khuyến cáo bà nên bao gồm trong đó những bài tường trình về những chuyện mầu nhiệm mà bà đã quan sát thấy ở Ấn Độ. Nhưng bà khăng khăng từ chối làm như thế và bảo rằng các “Huynh trưởng” không cho phép. Đây là một phiên tòa mà tôi không thể nghi vấn; vì sự khôn ngoan của tôi về vấn đề này chỉ là thói khôn vặt ở nơi chợ búa. Nhưng bà sẵn sàng luôn luôn nghe những điều buộc tôi phải nói hoặc là liên quan tới tác phẩm của bà hoặc là về những vấn đề triết lý hay là những đề tài của đời sống thường ngày. Khi nhà in đã sắp chữ được hết mọi thứ thì người ta sử dụng tôi để biên soạn chỉ mục. Người khác ắt phải thẩm định xem liệu tôi có làm điều đó trung thực hay chăng. Vì tác giả thì được trả tiền, còn nhà xuất bản không chịu ứng trước một xu cho mọi thứ mà tôi làm về vấn đề này mặc dù vẫn cẩn thận tính hết mọi thứ thu được do việc bán sách, cho nên đó chẳng qua chỉ là việc thừa nhận điều cần phải làm.

Cuối cùng thì tác phẩm cũng hoàn tất và bộ Vén Màn Bí Mật Nữ Thần Isis được phát hành đúng kỳ hạn. Cả nhà bắt đầu một lần nữa dọn dẹp để rời New York. Bà Blavatsky đi đến Sở Nhập Tịch và ở đó bà trở thành công dân Mỹ. Điều này làm tôi sửng sốt, một phần vì tôi đã biết bà dự tính rời bỏ xứ sở này thường xuyên và một phần vì bà thoải mái chỉ trích phương thức làm ăn và nền chính trị của chúng tôi. Bà giải thích rằng nước Mỹ có một chính quyền tốt nhất thế giới. Có thể có những vấn đề luật pháp rắc rối mà tôi cũng chẳng biết nữa. Đại tá Olcott là một luật sư có tài và được nhà cầm quyền ở Washington sử dụng để moi móc những sự vi phạm pháp luật mà người ta giả định, ông biết việc gì cần thiết để cho người nước ngoài tự vệ. Vì sau khi đến Ấn Độ cả nhóm đã trở thành đối tượng nghi ngờ có thể làm gián điệp cho Chính quyền nước Nga, nên rất có thể là thật khôn ngoan khi phòng hờ như vậy.

Sau khi tới Bombay thì bà Blavatsky có nhiều lần viết thư cho tôi. Bà nói về nhiều đề tài thú vị đối với một học viên về tôn giáo đối chiếu chẳng hạn như tôi, thư của bà vừa là thứ giải trí vừa là thứ để học. Nhưng khi thời gian trôi qua thì những nhiệm vụ mới đã thay thế cho những hồi ức xưa cũ. Có những biến cố xảy ra chẳng hạn như việc cắt đứt quan hệ với Dayananda, là thủ lãnh của Arya Samaj, liên minh không tự nhiên của những người Mỹ đối với những bậc tiền bối theo đạo Tin lành, họ chẳng thích bất cứ ai đàn áp đức tin tôn giáo của họ. Tuy nhiên, Tạp chí Nhà Thông Thiên Học vẫn đều đều gởi đến cho tôi và tôi vẫn bảo quản nó từ số đầu tiên. Việc này có thể giúp tôi theo dõi nhóm người Thông Thiên Học ấy để xem họ làm gì mãi cho tới khi hết đời sinh hoạt trên trần thế kiếp này.

 

LỜI NÓI ĐẦU

Tác phẩm giờ đây được đệ trình cho công luận phán xét là thành quả việc quen biết khá thân mật với các bậc cao đồ Đông phương để nghiên cứu khoa học của các ngài. Nó được hiến dâng cho những người nào sẵn lòng chấp nhận sự thật dù phát hiện nó ở bất cứ nơi đâu và bảo vệ sự thật ấy ngay cả khi phải đương đầu với thành kiến thông tục. Đó là một toan tính dành giúp cho học viên dò tìm được những nguyên tắc có tầm sống còn vốn là nền tảng của các hệ thống triết học thời xưa.

Tác phẩm này được viết ra hết sức chân thành. Nó có ngụ ý muốn đem lại sự công bằng nói ra sự thật mà không mang ác ý hoặc thành kiến. Nhưng nó không nương tay đối với những sai lầm đã được sùng bái và cũng không nễ vì thẩm quyền bị tiếm đoạt. Nó đòi hỏi phải phục hồi một quá khứ  bị cưỡng đoạt vì việc tín nhiệm những thành tựu của quá khứ ấy đã bị kềm hảm quá lâu dài. Nó kêu gọi phải tước bỏ những bộ áo đi vay mượn và minh oan cho những danh tiếng lẫy lừng nhưng bị vu khống. Sự chỉ trích của nó không nhắm tới bất kỳ dạng sùng bái nào, tín ngưỡng tôn giáo nào, giả thuyết khoa học nào mà không theo đúng tinh thần nêu trên. Con người và các phe phái, giáo phái và trường phái chẳng qua chỉ là phù du đối với thời buổi ngày nay trên thế giới. Chỉ có SỰ THẬT chễm chệ trên tảng đá rắn chắc mới là vĩnh hằng và tối cao.

Chúng tôi không tin vào Pháp thuật vốn siêu việt sự hiểu biết và năng lực của tâm trí con người, cũng không tin vào “phép lạ” cho dù của thần linh hay ma quỉ nếu pháp thuật hay phép lạ đó hàm ý sự vi phạm những định luật của thiên nhiên đã được thiết lập từ ngàn đời. Tuy nhiên chúng tôi chấp nhận lời nói của tác giả thiên tài của Festus, theo đó tâm hồn con người chưa hoàn toàn được bộc lộ hết, và chúng ta chưa bao giờ đạt được hoặc thậm chí hiểu được quyền năng của nó. Liệu có quá đáng chăng khi tin rằng con người phải phát triển được sự nhạy cảm mới mẻ và quan hệ mật thiết với thiên nhiên? Phép lý luận về tiến hóa phải giảng dạy được rất nhiều nếu ta đẩy nó tới những kết luận chính đáng. Nếu ở đâu đó, theo đường lối thăng lên từ thực vật hay khi một linh hồn được tiến hóa lên tới mức con người cao thượng nhất vì được phú cho những phẩm chất trí tuệ, thì cũng chẳng có chi là phi lý khi suy luận và tin rằng một năng khiếu nhận thức cũng đang tăng trưởng nơi con người khiến cho y có thể nhận ra được những sự kiện và sự thật thậm chí vượt ngoài tầm hiểu biết của ta. Thế nhưng  chúng tôi cũng không ngần ngại lời khẳng định của Biffé, theo đó “điều cốt yếu bao giờ cũng vẫn như thế. Cho dù chúng ta khoét một khối đá hoa cương để che giấu cái pho tượng trong khối đá đó hoặc chồng chất hết tảng đá này lên tảng đá kia ở bên ngoài cho tới khi hoàn tất được đền thờ, thì kết quả MỚI của ta chỉ là một ý tưởng cũ kỹ. Điều mới nhất trong mọi sự thật vĩnh hằng ắt có sứ mệnh với một nửa linh hồn kia gắn bó với điều vĩnh hằng xưa nhất”.

Khi cách đây nhiều năm, chúng tôi lần đầu tiên du hành sang phương Đông để thám hiểm thâm cung những thánh điện bị bỏ hoang của nó thì có hai thắc mắc đầy phiền não cứ lẩn quẩn đè nặng lên tư tưởng chúng tôi: Thượng Đế ở đâu, ngài là AI hoặc là cái gì? Có ai đã từng thấy TINH THẦN BẤT TỬ của con người khiến cho ngài có thể đoan chắc với bản thể mình về tính bất tử của con người hay chăng?

Chính trong khi băn khoăn nhiều nhất để giải quyết những vấn đề gây rối trí này, chúng tôi tiếp xúc một vài người được phú cho những quyền năng huyền bí và sự hiểu biết sâu sắc đến nỗi chúng tôi có thể thật sự gọi các ngài là các bậc hiền triết ở Đông phương. Chúng tôi sẳn sàng lắng nghe lời giáo huấn của các ngài. Các ngài chứng tỏ cho chúng tôi thấy rằng bằng cách phối hợp khoa học với tôn giáo thì người ta có thể chứng minh được sự tồn tại của Thượng Đế và tính bất tử của tinh thần con người giống như giải một bài toán hình học Euclide vậy. Lần đầu tiên chúng tôi nhận được lời xác quyết rằng triết học Đông phương không dành một chỗ đứng nào khác cho một niềm tin không giống như việc tin tuyệt đối và không nao núng vào sự toàn năng của chơn ngã bất tử nơi chính con người. Chúng tôi được dạy rằng sự toàn năng này bắt nguồn từ sự tương cận của tinh thần con người với Hồn Vũ Trụ tức Thượng Đế. Các ngài bảo rằng ta chẳng bao giờ chứng tỏ được Thượng Đế nếu không nhờ vào tinh thần con người. Tinh thần con người chứng minh được tinh thần Thượng Đế, cũng giống như một giọt nước chứng tỏ cái cội nguồn mà nó phải xuất phát từ đó. Cứ bảo một người chưa bao giờ nhìn thấy nước rằng có một đại dương nước thì hoặc là y phải chấp nhận nó dựa trên đức tin hoặc là y bác bỏ nó hoàn toàn. Nhưng nếu người ta nhỏ xuống trên bàn tay y một giọt nước thì bấy giờ y có một sự kiện mà từ đó y có thể suy ra được mọi thứ còn lại. Sau đó thì y có thể từng bước hiểu ra được rằng có tồn tại một đại dương vô biên và sâu thăm thẳm chứa đầy nước. Y không bao giờ còn cần tới đức tin mù quáng nữa; y đã thay đổi nó bằng sự HIỂU BIẾT. Khi người ta chứng kiến một kẻ phàm phu phô diễn được những năng lực ghê gớm, kiểm soát được các lực thiên nhiên và mở rộng tầm nhìn sang thế giới vong linh thì cái trí biết suy tư ắt choáng váng với sự tin chắc rằng nếu Chơn ngã của một người có thể làm được nhiều điều như vậy thì năng lực của CHA TINH THẦN ắt phải tương đối rộng lớn hơn, cũng giống như trọn cả đại dương so với một giọt nước xét về mặt dung lượng và mãnh lực. Không có một điều gì có thể được tạo ra từ hư vô cho nên khi chứng tỏ được linh hồn con người qua những quyền năng mầu nhiệm của nó thì bạn cũng chứng tỏ được Thượng Đế!

Trong công trình nghiên cứu của chúng tôi, những điều bí nhiệm tỏ ra không còn bí nhiệm nữa. Những tên tuổi và nơi chốn mà đối với tâm trí người Tây phương chỉ có thể xuất phát từ chuyện ngụ ngôn của Đông phương, lại tỏ ra là những thực tại. Chúng tôi kính cẩn đưa tinh thần lọt vào trong đền thờ nữ thần Isis; vén lên bức màn của “đấng đang, đã và sẽ tồn tại” ở Saïs; nhìn xuyên qua bức màn bị vén lên để thấy Thâm cung Thánh điện ở Jerusalem; và thậm chí còn tham vấn bên trong các hang động đã từng tồn tại bên dưới thánh điện Bath Kol bí nhiệm. Con gái của Diệu Âm đã đáp lời từ cái ngai từ bi bên trong bức màn che ấy ^[[6]] ; và khoa học, thần học, mọi giả thuyết của con người cũng như mọi quan niệm xuất phát từ sự hiểu biết bất toàn sẽ mãi mãi mất đi tính thẩm quyền của nó trước tầm nhìn của chúng tôi. Thượng Đế sống động duy nhất đã phán bảo qua sấm truyền của ngài tức là con người và chúng tôi đã thỏa mãn. Kiến thức ấy thật là vô giá; nó đã chỉ bị che khuất đối với những kẻ nào bỏ qua nó, chế nhạo nó hoặc chối bỏ sự tồn tại của nó.

Chúng tôi rất e ngại sự phê phán, chỉ trích và có lẽ cả sự thù địch của những người nào như thế, mặc dù những chướng ngại cản đường chúng tôi không hề xuất phát từ việc bằng chứng có căn cứ hay những sự kiện trong lịch sử đã được chứng thực hoặc công chúng mà tôi ngỏ lời với lại thiếu óc phân biệt phải trái thông thường. Ta có thể thấy rõ tư tưởng hiện đại đang trôi giạt theo hướng phóng khoáng về tôn giáo cũng như về khoa học. Mỗi ngày trôi qua đều khiến cho những kẻ phản động tiến gần hơn tới mức họ bắt buộc để cho thẩm quyền độc đoán qui phục lương tâm của công chúng, cái thẩm quyền độc đoán đó họ đã hưởng thụ và vận dụng từ biết bao lâu nay. Khi Giáo hoàng có thể đi đến mức cực đoan nổi giận bài xích tất cả những kẻ nào bênh vực cho tự do ngôn luận và báo chí hoặc khăng khăng đòi rằng khi dân luật và giáo luật xung đột với nhau thì dân luật phải thắng thế hoặc bất cứ phương pháp giáo huấn nào chỉ thuần là thế tục thôi cũng đều có thể được ủng hộ ^[[7]]; còn ông Tyndall với tư cách phát ngôn viên của khoa học thế kỷ 19 tuyên bố rằng: “Ta có thể xác định lập trường bất di bất dịch của khoa học trong một vài từ sau đây: chúng tôi đòi hỏi và sẽ giằng lại từ trong tay thần học trọn cả địa hạt lý thuyết vũ trụ học” ^[[8]]; thì ta cũng chẳng khó khăn gì trong việc tiên đoán kết thúc của chuyện đó.

Biết bao nhiêu thế kỷ phục tùng đã không hoàn toàn làm đông giá được cái bầu nhiệt huyết của con người thành ra các tinh thể xung quanh hạt nhân tín ngưỡng mù quáng; và thế kỷ 19 đang chứng kiến sự đụng độ của kẻ khổng lồ khi y vứt sợi dây xiềng xích của người tí hon và leo lên chân mình. Ngay cả cộng đồng giáo phái Tin lành ở Anh và Mỹ giờ đây cũng dấn thân vào việc duyệt lại bản văn của các Sấm truyền cũng sẽ bắt buộc phải chứng tỏ nguồn gốc và công trạng của chính bản văn ấy. Cái ngày mà các giáo điều áp chế lên con người đã sắp tới lúc cáo chung rồi.

Vậy thì tác phẩm của chúng tôi là sự biện bạch cho việc công nhận triết thuyết của Hermes tức Tôn giáo Minh triết đại đồng thế giới thời xưa với vai trò là chìa khóa duy nhất khả hữu về điều Tuyệt đối trong khoa học và thần học. Để chứng tỏ rằng chúng tôi tuyệt nhiên không lờ đi tầm quan trọng trong công trình của mình, chúng tôi xin nói trước rằng thật là không kỳ lạ nếu lớp người sau đây lại câu kết với nhau để chống lại chúng tôi:

Những Ki Tô hữu nào thấy chúng tôi đang nghi vấn về bằng chứng cho sự đúng đắn trong đức tin của họ.

Những khoa học gia nào tự cho là mình cùng với Giáo hội Công giáo La Mã được vơ đũa cả nắm xếp vào loại không thể sai lầm được và một số trường hợp đặc biệt có những nhà hiền triết và những triết gia của thế giới cổ truyền lại được xếp loại cao hơn chính họ.

Những nhà khoa học ngụy tạo cố nhiên là sẽ tố cáo chúng tôi điên cuồng.

Những nhân viên Giáo hội phóng khoáng và những người tư tưởng Tự do thấy rằng chúng tôi không chấp nhận điều mà họ làm song đòi hỏi phải công nhận trọn cả sự thật.

Những nhà văn và đủ thứ người có thẩm quyền che giấu đức tin thật sự của mình do kiêng nễ thành kiến thông tục.

Những bọn con buôn và những kẻ sống ký sinh qua giới báo chí, họ làm nó bị bại hoại còn hơn cả vương quyền gây hại cho nó, họ làm ô danh một nghề cao quí khi thấy quá dễ dàng trong việc chế nhạo những sự kiện quá mầu nhiệm mà họ không hiểu nổi; đối với họ giá cả của một đoạn báo còn nhiều hơn giá trị của lòng chân thành. Có nhiều người sẽ phê phán trung thực, nhưng cũng có nhiều người không phê phán trung thực được.

Tuy nhiên chúng tôi trông mong ở tương lai.

Cuộc đấu tranh giờ đây đang tiếp diễn giữa một bên là lương tâm công luận còn một bên là đám phản động đã phát triển được một cung bậc tư tưởng lành mạnh hơn. Cuối cùng thì hầu như nó sẽ có kết quả là lật đổ được sai lầm để cho Sự Thật chiến thắng. Chúng tôi xin lập lại một lần nữa. Chúng tôi đang lao động vất vả vì một ngày mai tươi sáng hơn.

Thế nhưng khi chúng tôi xét tới sự chống đối cay đắng mà chúng tôi phải đương đầu thì còn ai có thẩm quyền hơn chúng tôi khi bước vào đấu trường mà lại khắc lên trên cái khiên mộc của mình lời tung hô của dũng sĩ giác đấu La Mã đối với hoàng đế Cæsar: KẺ TỬ TỘI XIN CHÀO ĐỨC HOÀNG ĐẾ.

New York tháng 9 năm 1877.

MỤC LỤC ^[[9]]

Chú thích của Nhà Xuất bản

Lời Nói Đầu

ĐỨNG TRƯỚC BỨC MÀN.

- Những điều giả định đầy giáo điều của khoa học hiện đại và Thần học.

- Triết thuyết Platon cung ứng thuyết trung dung duy nhất.

- Duyệt lại các hệ thống triết học thời xưa.

- Một bản thảo của Syria bàn về Simon Magus

- Chú giải các thuật ngữ được dùng trong quyển sách này.

QUYỂN I

KHOA HỌC HIỆN ĐẠI “KHÔNG THỂ SAI LẦM”

CHƯƠNG I

NHỮNG ĐIỀU CŨ ĐƯỢC MANG TÊN GỌI MỚI.

- Kinh Kabala của Đông phương.

- Các truyền thuyết xưa được sự nghiên cứu hiện đại ủng hộ.

- Sự tiến bộ của loài người được ghi dấu qua các chu kỳ.

- Khoa học bí truyền thời xưa.

- Sự vô giá của bộ kinh Phệ đà.

- Sự cắt xén những quyển Thánh kinh Do Thái giáo trong khi dịch thuật.

- Pháp thuật luôn luôn được coi là một khoa học thiêng liêng.

- Thành tựu của các cao đồ pháp thuật và giả thuyết của những kẻ hiện đại chỉ biết dèm pha.

- Con người khao khát được bất tử.

CHƯƠNG II

CÁC HIỆN TƯỢNG PHÉP LẠ VÀ THẦN LỰC.

- Sự nô dịch của xã hội.

- Thành kiến và sự ngu tín của các nhà khoa học.

- Họ bị các hiện tượng thông linh săn đuổi.

- Các bí thuật đã thất truyền.

- Ý chí của con người là chủ lực trong các thần lực.

- Những điều tổng quát hóa hời hợt của các nhà bác học người Pháp.

- Các hiện tượng đồng cốt được gán cho cái gì.

- Quan hệ của chúng với tội ác.

CHƯƠNG III

KẺ MÙ DẮT NGƯỜI ĐUI

- Sự trích dẫn của Huxley phái sinh từ Orohippus.

- Hệ thống của Comte và các môn đồ.

- Các nhà duy vật Luân Đôn.

- Những bộ áo thầy tu đi vay mượn.

- Vũ trụ ngoại giới là phân thân của vũ trụ nội giới.

CHƯƠNG IV

CÁC THUYẾT LIÊN QUAN TỚI NHỮNG HIỆN TƯỢNG THÔNG LINH

- Thuyết của Gasparin.

-          ..       Thury.

-          ..       Mousseaux; Mirville.

-          ..       Babinet.

-          ..       Houdin.

-          ..       các ông Royer và Jobart de Lamballe.

Hai anh em sinh đôi – “trí não vô thức” và “truyền âm nhập mật vô thức”.

- Thuyết của Crookes.

-         ..        Faraday.

-         ..        Chevreuil.

- Mendeleyeff đã ủy thác điều gỉ vào năm 1876.

- Sự mù quáng của linh hồn.

CHƯƠNG V

CHẤT ETHER, TỨC “ÁNH SÁNG TINH TÚ”

- Là một lực bản sơ duy nhất nhưng có nhiều tương quan.

- Còn một chút xíu nữa là Tyndall đã có một khám phá lớn.

- Không thể có phép lạ.

- Bản chất của nguyên thể chất.

- Việc thuyết giải một số huyền thoại thời xưa.

- Sự thí nghiệm của các fakirs.

- Sự tiến hóa trong thuyết ẩn dụ của Ấn Độ.

CHƯƠNG VI

CÁC HIỆN TƯỢNG THÔNG LINH VẬT THỂ.

. Chúng ta chịu ơn Paracelsus.

. Thuật thôi miên Mesmer – nguồn gốc, sự tiếp thu, tiềm năng.

- “Thuật trắc tâm”.

- Thời gian, Không gian, Vĩnh hằng.

- Việc chuyển năng lượng từ vũ trụ hữu hình sang vũ trụ vô hình.

- Các thí nghiệm của Crookes và thuyết của Cox.

CHƯƠNG VII

CÁC NGUYÊN TỐ, TINH LINH NGŨ HÀNH VÀ ÂM MA.

- Sức hút và đẩy phổ biến khắp nơi trong mọi giới thuộc thiên nhiên.

- Các hiện tượng thông linh tùy thuộc vào môi trường vật thể xung quanh.

- Những quan sát ở Xiêm la.

- Âm nhạc trong các bệnh rối loạn thần kinh.

- “Linh hồn của thế giới” và các tiềm năng của nó.

- Chữa bệnh bằng cách chạm vào người và những nhà chữa bệnh theo kiểu đó.

- “Diakka” và những loài ma quỉ tồi tàn của Prophyry.

- Cây đèn không dập tắt được.

- Thời nay chẳng ai biết tới sinh lực.

- Thuyết tương quan lực đã xưa lắm rồi.

- Pháp thuật được tin tưởng phổ biến ở khắp nơi.

CHƯƠNG VIII

MỘT SỐ ĐIỀU BÍ NHIỆM CỦA THIÊN NHIÊN

- Liệu các hành tinh có ảnh hưởng tới số phận của con người chăng?

- Đoạn văn rất kỳ bí của Hermes.

- Vật chất không chịu đứng yên.

- Lời tiên tri của Nostradamus đã hoàn thành.

- Sự đồng cảm giữa các hành tinh và cây cối.

- Ấn Độ có biết tới các tính chất của màu sắc.

- “Những điều trùng hợp” là phương thuốc trị bá bệnh của khoa học hiện đại.

- Mặt trăng và thủy triều.

- Những rối loạn về đạo đức và tâm trí lan tràn như bệnh dịch.

- Chư thần trong đền thờ Chư Thần chỉ là các lực thiên nhiên.

- Bằng chứng về quyền năng pháp thuật của Pythagoras.

- Các chủng loại vô hình của không gian tinh vi.

- “Tứ diệu đề” của Phật giáo.

CHƯƠNG IX

CÁC HIỆN TƯỢNG TUẦN HOÀN

- Ý nghĩa của thành ngữ “lớp áo bằng da”.

- Sự tuyển trạch tự nhiên và kết quả của nó.

- “Vòng tất yếu” của người Ai Cập.

- Các giống dân Tiền Adam.

- Tinh thần giáng xuống vật chất.

- Bản chất ba ngôi của con người.

- Các tạo vật thấp nhất trên thang tồn tại.

- Mô tả đặc biệt các tinh linh ngũ hành.

- Proclus bàn về các sinh linh trong bầu không khí.

- Các tinh linh ngũ hành được gọi bằng nhiều tên khác nhau.

- Quan điểm của Swedenborg về sự chết của linh hồn.

- Những hồn người vướng vòng tục lụy.

- Những đồng cốt không trong sạch và các “vong linh hướng dẫn”.

- Thuật trắc tâm trợ giúp cho việc khảo cứu khoa học.

CHƯƠNG X

CHƠN NHƠN VÀ PHÀM NHƠN

- Cha Félix tố cáo các nhà khoa học.

- “Điều bất khả tư nghị”.

- Nguy cơ của những kẻ sơ cơ trục triệu ma quỉ.

- Lares và Lemures.

- Bí mật của các đền thờ Ấn Độ.

- Sự luân hồi.

- Thuật phù thủy và các nhà phù thủy.

- Sự xuất thần do uống nước Soma linh thiêng.

- Một vài “u hồn” rất dễ bị tổn thương.

- Thí nghiệm của Clearchus đối với một đứa bé trai đang ngủ.

- Tác giả chứng kiến một thử nghiệm pháp thuật ở Ấn Độ.

- Trường hợp Cevennois.

CHƯƠNG XI

CÁC KỲ TÍCH VỀ VẬT THỂ VÀ TÂM LÝ

- Con người có đạt được việc không bị tổn thương.

- Phóng chiếu thần lực của ý chí.

- Không bị nhiễm nọc độc của rắn.

- Dùng âm nhạc để làm mê mẫn loài rắn.

- Bàn về các hiện tượng quái thai.

- Người ta thú nhận rằng chưa thăm dò được địa hạt tâm lý.

- Những sự nuối tiếc thất vọng của Berzelius.

- Biến dòng sông thành máu là một hiện tượng của giới thực vật.

CHƯƠNG XII

“VỰC THẲM KHÔNG VƯỢT QUA ĐƯỢC”.

- Các nhà khoa học thú nhận là mình dốt nát.

- Đền thờ Chư thần của chủ nghĩa hư vô.

- Cấu tạo tam bội của lửa.

- Định nghĩa bản năng và lý trí.

- Triết thuyết của Kỳ Na giáo Ấn Độ.

- Lemprière cố tình biểu diễn sai lạc.

- Anh hồn của con người không bất tử.

- Các kiếp luân hồi của Đức Phật.

- Các bức tranh mặt trời và mặt trăng trong pháp thuật Tây Tạng.

- Giải thích hiện tượng ma cà rồng.

- Trò ảo thuật ở Bengal.

CHƯƠNG XIII

THỰC TẠI VÀ HÃO HUYỀN

- Cơ sở lý luận của bùa.

- Những điều bí nhiệm còn chưa giải thích được.

- Cuộc thực nghiệm pháp thuật ở Bengal.

- Các thành tích đáng ngạc nhiên của Chibh Chondor.

- Trò leo dây của Ấn Độ chỉ là ảo giác.

- Hồi sinh các vị fakirs bị chôn sống.

- Giới hạn của những tiềm sinh (tạm ngưng sống).

- Thuật đồng cốt hoàn toàn đối lập với thuật cao đồ.

- Các “vong linh hiện hình” nghĩa là gì?

- Shudāla Mādan.

- Triết lý của thuật khinh thân.

- Thuốc trường sinh và nước cam lồ dung môi vạn năng.

CHƯƠNG XIV

MINH TRIẾT CỦA AI CẬP

- Cội nguồn của dân Ai Cập.

- Các công trình tạo tác hùng vĩ của họ.

- Vùng đất thời xưa của các Pharaon.

- Các dinh thự ở Nilot rất xa xưa.

- Các thuật chiến tranh và hòa bình.

- Thần thoại và di tích ở Mê hi cô.

- Chúng rất giống với nguồn gốc Ai Cập.

- Thánh Moise là một tu sĩ của Osiris.

- Những bài học mà các di tích ở Xiêm la dạy cho ta.

- Thập giá chữ Tau của Ai Cập ở Palenque.

CHƯƠNG XV

ẤN ĐỘ LÀ CÁI NÔI CỦA LOÀI NGƯỜI

- Đạt được “giáo lý bí nhiệm”.

- Hai di tích thuộc quyền sở hữu của một học giả nổi tiếng Nam phạn.

- Người Ấn Độ bo bo giữ độc quyền.

- Lydia Maria Child bàn về khoa biểu tượng của tượng dương vật.

- Thời đại kinh Phệ Đà và Đức Bàn Cổ.

- Truyền thuyết về các giống dân tiền hồng thủy.

- Châu Atlantis và các dân cư của nó.

- Các di tích ở Peru.

- Sa mạc Gobi và những bí mật của nó.

- Các huyền thoại Tây Tạng và Trung Hoa.

- Pháp sư trợ giúp chứ không cản trở thiên nhiên.

- Mẹ Ấn Độ truyền thừa triết học, tôn giáo, nghệ thuật và khoa học cho hậu thế.

ĐỨNG TRƯỚC BỨC MÀN.

Joan- Hãy phất cao ngọn cờ phấp phới trên những bức tường!

                                        Vua Henry VI. Hồi IV

“Cuộc đời của tôi đã được dành trọn cho việc nghiên cứu con người, số phận và hạnh phúc của y”.

                                     J. M. BUCHANAN, Bác sĩ Y khoa

               Tác phẩm Phác họa các Bài thuyết trình về Nhân loại học.

Như chúng tôi được biết đã 19 thế kỷ trôi qua từ khi cái đêm đen của Ngoại đạo và Tà giáo lần đầu tiên bị xua tan bởi ánh sáng thiêng liêng của Ki Tô giáo; và đã hai thế kỷ mới trôi qua từ khi ngọn đèn sáng rỡ của Khoa học Hiện đại bắt đầu soi sáng cho bóng tối vô minh của biết bao thời đại. Trong phạm vi những thời kỳ liên tiếp đó, chúng ta bị bắt buộc phải tin rằng đã xảy ra sự tiến bộ thật sự về đạo đức cũng như tri thức của loài người. Các nhà triết học thời xưa cũng quá đủ đối với các thế hệ đương đại nhưng họ lại dốt nát so với các nhà khoa học hiện nay.

Luân lý của Ngoại đạo có lẽ cũng đáp ứng được nhu cầu của những người thất học thời xưa, nhưng chỉ khi “Ngôi sao sáng rực ở Bethlehem” giáng lâm thì người ta mới thấy rõ được con đường chân chính của đạo đức toàn bích và con đường giải thoát. Xưa kia thì thú tính là qui luật còn đức tính và tính linh là ngoại lệ. Ngày nay kẻ trì độn nhất cũng có thể đọc hiểu được ý chí của Thượng Đế qua lời của Ngài được thiên khải; con người được cổ võ để trở nên thánh thiện và đang càng ngày càng tốt hơn.

Sau đây là một lời giả định: Sự thật ra sao? Một đằng là giáo đoàn thiếu tính linh, đầy giáo điều thường khi lại trụy lạc nữa với một bè lũ giáo phái ba tôn giáo lớn đánh nhau, thay vì hợp nhất thì chỉ bất hòa, thay vì chứng minh thì chỉ có giáo điều với những nhà thuyết pháp mê đắm thú vui giác quan, với giáo dân đạo đức giả và ngu tín chỉ mưu cầu khoái lạc và của cải, bị những thúc bách tàn bạo của qui luật sống đời thường muốn tỏ ra là mình khả kính trong khi lòng chân thành và lòng sùng đạo chân chính chỉ là ngoại lệ. Một đằng thì các giả thuyết của khoa học chỉ là những lâu đài xây trên bãi cát; không đồng ý được với nhau về bất cứ vấn đề nào; cãi cọ đầy hiềm khích và ganh tị; nói chung là trôi giạt về phía chủ nghĩa duy vật. Một trận đánh giáp lá cà một mất một còn giữa Khoa học và Thần học để tranh nhau việc không thể sai lầm. Đây là “một cuộc xung đột ngàn đời”.

Ở Rome, tòa thánh tự phong của Ki Tô giáo, vị kế nghiệp ngai của thánh Peter đang làm tổn hại cho trật tự xã hội với một mạng lưới vô hình nhưng có mặt khắp nơi của những tác nhân ngu tín, xúi bẫy họ làm cách mạng ở Âu châu để chiếm được quyền tối cao về cả thế quyền lẫn thần quyền. Ta thấy đấng tự xưng là “Giáo hoàng phó tế của đấng Ki Tô” lại sát cánh với những người Hồi giáo chống Ki Tô để chống lại một quốc gia Ki Tô giáo khác, công khai cầu khẩn Thượng Đế ban phước cho những người nào qua hàng thế kỷ đã đứng vững dùng lửa máu và kiếm gươm để tự cho mình là đấng Ki Tô, sứ giả của Thượng Đế! Ở Berlin – một trong những nơi học thức nhất – các vị giáo sư khoa học chính xác hiện đại ngoảnh mặt quay lưng với những kết quả khoe khoang là đã khai sáng được từ thời sau Galileo, lại đang lặng lẽ dập tắt ngọn nến ở Florentine vĩ đại; tóm lại thì họ đang tìm cách chứng tỏ hệ thống nhật tâm ngay cả khi trái đất vẫn đang quay, nhưng những giấc mơ của các nhà khoa học bị hão huyền ấy mà Newton là một kẻ mơ mộng, còn mọi nhà thiên văn học quá khứ và hiện tại chẳng qua chỉ là những kẻ biết khéo léo tính toán về những bài toán không kiểm chứng được ^[[10]].

Giữa hai kẻ khổng lồ đang xung đột nhau ấy – tức là Khoa học và Thần học - thì công chúng đâm ra hoang mang, nhanh chóng mất niềm tin vào tính bất tử nơi phàm ngã của con người, mất hết niềm tin vào bất kỳ loại thần linh nào và nhanh chóng xuống cấp chỉ còn sống giống như một con thú.  Đây là bức tranh đương đại được soi sáng bởi ánh mặt trời chính ngọ của cái kỷ nguyên Ki Tô giáo và kỷ nguyên khoa học này!

Liệu có thật sự công bằng chăng khi kết án ném đá những tác giả khiêm tốn và ôn nhu nhất vì họ đã hoàn toàn bác bỏ thẩm quyền của hai đối thủ nêu trên? Liệu ta có bắt buộc phải chấp nhận câu châm ngôn chân chính của thế kỷ này qua lời tuyên bố của Horace Greeley không: “Tôi không dè dặt chấp nhận quan điểm của bất cứ ai dù người đó còn sống hay đã chết”? ^[[11]] Dù sao đi nữa thì đó cũng là châm ngôn của chúng tôi và chúng tôi ngụ ý nguyên tắc đó sẽ thường xuyên dẫn dắt chúng tôi qua suốt tác phẩm này.

Trong số nhiều hậu quả phi thường của thế kỷ ta, có một tín ngưỡng kỳ lạ của cái gọi là các nhà Thần linh học đã vươn lên trong đám tàn tích nghiêng ngã của các tôn giáo tự phong là mình được thiên khải và các triết thuyết duy vật; thế nhưng chỉ có nó mới hiến ra một chỗ trú khả dĩ cuối cùng để thỏa hiệp giữa đôi bên. Cái bóng ma chẳng ai trông thấy được này ngay từ thời tiền-Ki tô không được thế kỷ thực chứng và chính chắn của chúng ta nhiệt liệt hoan nghênh; điều này cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên. Thời thế đã đổi thay rất kỳ lạ; chỉ mới gần đây thôi, một nhà thuyết pháp nổi tiếng ở Brooklyn đã sắc sảo nhận xét trong một bài giảng rằng nếu Chúa Giê su mà có trở lại biểu diễn trên đường phố New York giống như ngài đã từng biểu diễn trên đường phố Jerusalem thì ngài ắt thấy mình bị nhốt vào nhà tù của những Ngôi mộ ^[[12]] Thế thì liệu Thần linh học có thể trông mong cái loại nghênh đón nào? Cũng đúng thôi, kẻ xa lạ kỳ quặc ấy thoạt nhìn dường như chẳng có gì hấp dẫn và cũng chẳng có gì đầy triển vọng. Nó chẳng có hình thù gì và lại cục mịch giống như một đứa trẻ được bảy cô bảo mẫu xúm xít lại chăm nom thì đến khi hết tuổi dậy thì nó ắt tỏ ra què quặc không được lành lặn như người khác. Kẻ thù của nó thì hằng hà sa số, còn bạn bè và người bảo trợ cho nó thì đếm được trên đầu ngón tay. Nhưng thế nghĩa là sao chứ? Biết bao giờ thì người ta mới chấp nhận sự thật một cách tiên nghiệm? Đó là vì những kẻ cổ xúy cho Thần linh học trong khi cuồng tín đã thổi phồng lên những phẩm tính của mình và bưng tai bịt mắt trước những khuyết điểm của mình cho nên không bào chữa được việc người ta nghi ngờ về tính thực tại của mình. Làm sao chúng ta có thể ngụy tạo được khi chúng ta chẳng có một mô hình nào để bắt chước theo đó mà ngụy tạo. Bản thân sự cuồng tín của các nhà Thần linh học cũng là bằng chứng cho việc các hiện tượng phép lạ của họ là có thật và có thể xảy ra được. Họ cung cấp cho ta những sự kiện mà ta có thể khảo cứu chứ không phải những điều khẳng định mà ta phải tin dù không có chứng minh. Hàng triệu những người nam nữ có lý trí đâu có dễ gì mà sa vào một ảo giác tập thể như thế. Do đó trong khi giáo đoàn căn cứ theo sự giải thích của riêng mình về Thánh kinh và khoa học căn cứ vào bộ Luật do mình tự tạo ra về những khả năng trong thiên nhiên; cả hai đều từ chối không lắng nghe Thần linh học một cách công tâm thì khoa học thật sự và tôn giáo chân chính đều im lặng và nghiêm trang chờ đợi những sự phát biểu thêm nữa.

Trọn cả vấn đề hiện tượng phép lạ dựa vào việc hiểu biết đúng đắn những triết lý cổ xưa. Thế thì trong khi bối rối chúng tôi biết hướng về ai nếu không phải là các nhà hiền triết thời xưa vì các nhà hiền triết thời nay lấy cớ là mê tín dị đoan cho nên từ chối không chịu giải thích cho chúng tôi hiểu? Nếu chúng tôi hỏi họ, họ biết gì về khoa học và tôn giáo chân chính; không phải chỉ về những vấn đề chi tiết tủn mủn mà về mọi quan điểm phóng khoáng của hai thứ chân lý bài trùng này – chúng rất mạnh mẽ khi hợp nhất với nhau nhưng lại yếu đuối xiết bao khi tách rời khỏi nhau. Ngoài ra chúng tôi thấy mình có thể có lợi khi so sánh cái khoa học hiện đại huênh hoang này với sự vô minh thời xưa, so sánh cái Thần học hiện đại đã được cải thiện này với “giáo lý bí nhiệm” của tôn giáo đại đồng thế giới thời xưa. Do đó chúng tôi có thể tìm ra một mảnh đất trung dung mà chúng tôi có thể đạt tới và mang lại lợi ích cho đôi bên.

Chỉ có triết học của Plato (vốn là toát yếu cầu kỳ nhất của hệ thống bí hiểm thuộc cổ Ấn độ) mới có thể cung ứng cho chúng ta mảnh đất trung dung này. Mặc dù Plato đã mất được 22 thế kỷ ¼, song những đầu óc vĩ đại trên thế giới vẫn còn bận tâm với những tác phẩm của ông. Ông là người thuyết giải thế giới theo ý nghĩa rộng lớn nhất của từ này. Và mọi triết gia vĩ đại nhất thuộc kỷ nguyên tiền-Ki Tô đều phản ánh trung thực trong tác phẩm của mình thần linh học của các triết gia Phệ đà vốn đã sống hàng ngàn năm trước thời đại mình và cách diễn đạt siêu hình của nó. Ta ắt thấy Vyasa. Djiminy, Kapila, Vrihaspati và Sumati cũng như biết bao người khác đã truyền đạt dấu ấn không phai nhòa được của mình cho Plato và trường phái của ông xuyên qua các thế kỷ trung gian. Như vậy mới bảo đảm được sự suy diễn của Plato và các nhà hiền triết cổ Ấn Độ đều tiết lộ cùng một loại minh triết. Nếu cơn chấn động của thời gian vẫn còn làm sống sót nó thì cái minh triết này chẳng lẽ không thể là thiêng liêng và vĩnh hằng hay sao?

Plato dạy dỗ về sự công bằng vốn là nền tảng của linh hồn người có sự công bằng và là phúc lợi lớn nhất của y. “Tỉ lệ với trí năng của mình, con người đã thừa nhận những đòi hỏi siêu việt của ông”. Thế nhưng những nhà bình luận về ông hầu như đều nhất trí rằng họ cảm thấy dội với mọi đoạn văn hàm ý rằng siêu hình học của ông dựa trên một nền tảng vững chắc chứ không phải trên những quan niệm lý tưởng.

Nhưng Plato không thể chấp nhận một triết lý không có những hoài bão tâm linh; đối với ông thì triết lý và tâm linh là một. Đó là vì nhà hiền triết thời cổ Hi Lạp chỉ có một mục tiêu duy nhất để đạt tới: tri thức chân thỰc. Y chỉ coi là các triết gia chân chính khi những người nào tìm hiểu về sự thật mà có điều tri thức về điều thật sự tồn tại đối nghịch với điều chỉ là bề ngoài; tri thức về điều luôn luôn tồn tại đối nghịch với điều chỉ phù du tạm bợ; và tri thức về điều vốn tồn tại thường trụ đối nghịch với điều cứ tiêu trưởng luân phiên được phát triển rồi lại bị hủy diệt. “Vượt ngoài mọi kiếp tồn tại hữu hạn và những nguyên nhân thứ cấp, mọi định luật, ý tưởng và nguyên lý, có một trí THôNG tuệ hoặc tâm trí (Nous tức tinh thần) nguyên khí bản sơ của mọi nguyên khí, Ý tưởng Tối cao mà mọi ý tưởng khác đều dựa vào đó; bậc Quân vương và đấng Ban bố Pháp luật cho vũ trụ; nguyên chất tối hậu từ đó phái sinh ra bản thể và thực thể của vạn vật. Nguyên nhân đầu tiên và hữu hiệu của mọi trật tự hài hòa và mỹ lệ, tuyệt diệu và tốt đẹp, thấm nhuần vũ trụ; do tối hảo và ưu việt cho nên nguyên nhân đó được gọi là Điều Thiện Tối cao, Thượng Đế, ‘Chúa tể Muôn loài’ ^[[13]]. Ngài không phải là sự thật cũng như là trí thông minh mà là “cha của nó”. Mặc dù các giác quan thể xác của ta không thể nhận biết được bản thể vĩnh hằng này của các sự vật, song tâm trí của những người nào không cố tình trì độn đều có thể lĩnh hội được nó. Chúa Giê su có dạy những đệ tử ưu tú của mình như sau: “Ta sẽ ban cho các con biết được sự bí nhiệm của nước Thiên chúa, nhưng ta sẽ không ban điều đó cho công chúng . . . Vì vậy ta nói với họ bằng dụ ngôn hoặc ẩn dụ; vì họ có mắt cũng như mù, có tai cũng như điếc cho nên họ có hiểu gì đâu”^[[14]].

Porphyry thuộc trường phái Tân Platon có đoan chắc với ta rằng triết lý của Plato được giảng dạy và minh họa trong các bí pháp. Nhiều người đã thắc mắc và thậm chí chối bỏ điều này; trong tác phẩm Aglaophomus, Lobeck đã đi đến mức cực đoan khi biểu diễn những cơn hoan lạc thiêng liêng chẳng khá gì hơn một pha trình diễn rỗng tuếch để thu hút óc tưởng tượng. Điều này dường như thể trong vòng hơn 20 thế kỷ thành Athens và nước Hi Lạp cứ mỗi 5 năm thì lại lui tới Eleusis để chứng kiến một trò hề tôn giáo trang trọng! Augustine là đức Cha giám mục ở Hippo đã giải quyết những điều khẳng định ấy. Ông tuyên bố rằng học thuyết của các môn đồ Plato ở Alexandria là giáo lý bí truyền nguyên thủy của những môn đồ đầu tiên của Plato, ông còn mô tả Plotinus là Plato tái thế. Ông cũng giải thích động cơ thúc đẩy của vị triết gia vĩ đại nhằm che giấu ý nghĩa bên trong của điều mà mình giảng dạy ^[[15]] .

Còn về phần các thần thoại thì trong tác phẩm Gorgias và Phœdon, Plato có tuyên bố đó là những công cụ của những sự thật lớn lao rất đáng mực mưu cầu. Nhưng các nhà bình luận ít giao tiếp với bậc đại triết gia đến nỗi họ bắt buộc phải thừa nhận rằng họ mù tịt chẳng biết “phần học thuyết chấm dứt ở đâu và phần thần thoại bắt đầu ở đâu”. Plato đã xua tan niềm mê tín dị đoan thông tục liên quan tới pháp thuật và ma quỉ, ông đã triển khai những ý niệm quá lố về thời gian biến nó thành các thuyết hợp lý và các quan niệm siêu hình. Có lẽ những thứ này không hoàn toàn phù hợp với phương pháp lý luận qui nạp mà Aristotle đã xác lập; tuy nhiên chúng thỏa đáng đến mức cao nhất đối với những người nào lĩnh hội được sự tồn tại của cái năng lực cao siêu là giác ngộ tức tuệ giác, vốn được coi là một tiêu chuẩn để nhận biết sự thật.

Khi đặt mọi nền tảng học thuyết của mình trên sự tồn tại của Trí tuệ Tối cao, Plato có dạy rằng Nous tức tinh thần, tức hồn lý trí của con người được “Cha Thiêng Liêng sản sinh ra”, nó có bản chất tương cận hoặc thậm chí đồng chất với Thiên tính và nó có thể chứng kiến những thực tại vĩnh hằng. Năng lực chiêm ngưỡng thực tại theo kiểu trực tiếp và ngay trước mắt chỉ thuộc về Thượng Đế thôi; hoài bão có được sự hiểu biết như vậy cấu thành cái thực sự được ngụ ý qua từ triết lý tức là yêu quí minh triết. Yêu sự thật vốn cố hữu nơi yêu điều thiện, và nó chiếm ưu thế hơn mọi ham muốn của linh hồn, làm cho linh hồn được tẩy trược và đồng hóa với phần thiêng liêng, như vậy chi phối được mọi hành vi của cá thể, nó nâng con người lên tới việc tham gia và hiệp thông với Thiên tính, phục hồi y cho giống như Thượng Đế. Trong tác phẩm Theœtetus, Plato có bảo rằng “Sự bay bổng này cốt là trở nên giống như Thượng Đế và sự đồng hóa này là trở nên công chính và thánh thiện cùng với sự minh triết”.

Người ta luôn luôn quả quyết rằng nền tảng của sự đồng hóa này là sự tồn tại trước của tinh thần tức Nous. Trong ẩn dụ về cổ xe và những con ngựa có cánh được trình bày trong Phœdrus, ông biểu diễn bản chất thông linh có tính phức hợp bao gồm hai phần: phần thumos tức epithumetic được tạo ra từ nguyên chất của thế giới hiện tượng; còn phần thumocides, có bản chất liên kết với thế giới vĩnh hằng. Cuộc sống trên trần thế hiện nay là một sự sa đọa và trừng phạt. Linh hồn ở trong “nấm mồ mà ta gọi là thể xác” và trong trạng thái nhập xác trước khi có được giới luật do giáo dục thì noëtic, yếu tố tinh thần, vẫn “yên ngủ”. Như vậy sự sống là một giấc mơ hơn là một thực tại. Cũng giống như những kẻ bị tù ở trong cái hang dưới đất được mô tả trong tác phẩm Nước Cộng Hòa vốn quay lưng về phía ánh sáng, chúng ta chỉ nhận thức được cái bóng của sự vật và nghĩ rằng những cái bóng này là các thực tại có thật. Chẳng lẽ cái ý tưởng này về Maya tức điều hão huyền của các giác quan trong sinh hoạt trên cõi trần lại không phải là một đặc điểm nổi bật trong triết lý Phật giáo hay sao? Nhưng nếu chúng ta không hoàn toàn phục tùng bản chất đầy dục lạc thì những cái bóng đó cũng gợi ra nơi ta hoài niệm về cái thế giới cao siêu mà chúng ta từng một lần ở nơi đó. “Tinh thần nội tại vẫn nhớ lờ mờ và mơ màng về trạng thái cực lạc trước khi sinh ra, cũng như một sự khao khát dự báo theo bản năng là nó sẽ trở lại”. Đó là phạm vi giới luật của triết học nhằm giải thoát nó ra khỏi sự nô lệ cho giác quan, và nâng nó lên tới thiên giới của tư tưởng thuần túy để có được tầm nhìn về chân, thiện, mỹ vĩnh hằng. Trong tác phẩm Theœtetus, Plato có bảo rằng: “Linh hồn không thể nhập vào hình tướng của một con người nếu nó chưa bao giờ thấy được sự thật. Đây là việc nhớ lại những điều mà linh hồn ta trước kia đã thấy khi đồng hành với Đấng thiêng liêng, bất chấp những sự việc mà giờ đây ta bảo rằng đang hiện hữu, chỉ ngước mắt nhìn lên điều vốn thực sự tồn tại. Vì sao chỉ có nous tức tinh thần của triết gia hoặc người tìm hiểu thật sự cao cấp mới được chấp cánh bay lên; bởi vì y đã vận dụng hết năng lực của mình để ghi khắc những điều này vào tâm trí, việc chiêm nghiệm những điều đó khiến cho nó trở nên thiêng liêng. Bằng cách vận dụng đúng đắn những sự vật này mà nó nhớ lại từ kiếp trước, bằng cách thường xuyên tự hoàn thiện mình với các bí pháp hoàn hảo, con người trở nên thật sự toàn bích, là một điểm đạo đồ của minh triết thiêng liêng”.

Vì thế cho nên ta mới hiểu được tại sao những phong cảnh cao siêu nơi Bí pháp đều luôn luôn xảy ra vào ban đêm. Cuộc sống của tinh thần nội tại là sự chết của bản chất ngoại giới, và đêm đen của cõi trần xác định ngày của cõi tâm linh. Do đó Dionysos tức mặt trời vào ban đêm đã được tôn thờ nhiều hơn Helios, là tinh cầu đó vào ban ngày. Trong các Bí pháp có trình bày tượng trưng điều kiện tồn tại trước của tinh thần và linh hồn, tinh thần và linh hồn lướt qua sống trên cõi trần và cõi Âm ty với những sự khốn khổ trong kiếp sống đó thì linh hồn mới được tẩy trược, mới khôi phục lại được sự cực lạc thiêng liêng để hiệp nhất trở lại với tinh thần. Theon ở Smyrna đã khéo léo so sánh giới luật của triết học với những nghi thức của thần bí, ông bảo rằng: “Ta có thể gọi triết học là sự  khai tâm vào điều bí nhiệm chân chính và giáo huấn về những Bí pháp chân chính. Sự khai tâm này có năm phần: I., sự tẩy trược sơ bộ; II., chấp nhận cho gia nhập vào các nghi thức bí mật; III., khải huyền, khai thị; IV., phong chức hoặc tấn phong; V., điều thứ năm là sản phẩm của tất cả những điều trên, đó là tình bằng hữu và sự hiệp thông bên trong với Thượng Đế, hưởng thụ được cái sự cực lạc vốn bắt nguồn từ việc giao tiếp thân mật với các thực thể thiêng liêng . . . Plato gọi epopteia, sự khai thị cá nhân là việc hoàn toàn chiêm ngưỡng các sự vật mà ta lĩnh hội được bằng trực giác về các sự thật và ý tưởng tuyệt đối. Ông cũng coi việc quấn băng trên đầu và đội vương miện là việc tương tự như thẩm quyền mà bất cứ người nào tiếp nhận từ vị huấn sư của mình nhằm dẫn dắt người khác cũng chiêm nghiệm được như thế. Cấp năm là sự cực lạc hoàn hảo nhất bắt nguồn từ vị huấn sư (và do đó theo Plato) việc đồng hóa với thiên tính đến mức tối đa nơi loài người” ^[[16]] .

Thuyết của Plato là như thế. Ralph Waldo Emerson có nói rằng: “Xuất phát từ Plato có đủ mọi thứ mà các nhà tư tưởng vẫn còn viết lách và bàn luận về chúng”. Ông đã hấp thu được học thức thuộc thời đại mình ở Hi Lạp từ Philolaus cho tới Socrates; rồi tới Pythagoras ở Ý; rồi thì điều mà ông tìm được từ Ai Cập và Đông phương. Ông bác học đến nỗi mọi triết thuyết Âu Á đều có trong học thuyết của ông; ngoài khả năng tu dưỡng và chiêm nghiệm, ông còn có thêm bản chất và phẩm tính của một nhà thơ.

Các môn đồ của Plato thường bám sát lấy các thuyết tâm lý của ông. Tuy nhiên nhiều người như Xenocrates đã đánh bạo có những suy đoán táo tợn hơn. Speusippus, vốn là cháu và người nối nghiệp vị đại triết gia, là tác giả của quyển Giải tích Số, một bộ khảo luận về các con Số theo Pythagoras. Ta không thấy trong tác phẩm Các cuộc Đối thoại có một số những điều suy đoán của ông ấy; nhưng vì ông là người lắng nghe những bài thuyết trình không được viết ra của Plato cho nên phán đoán của Enfield chắc chắn là chính xác, theo đó ông chẳng khác gì thầy của mình. Hiển nhiên, mặc dù không đích danh thì ông chính là kẻ đối địch mà Aristotle đã chỉ trích, khi ông tự cho là trích dẫn lập luận của Plato chống lại học thuyết của Pythagoras, theo đó bản thân vạn vật đều là những con số hoặc đúng hơn là không tách rời khỏi ý tưởng về những con số. Ông đặc biệt cố gắng chứng tỏ rằng học thuyết của Plato về những ý tưởng có bản chất khác với học thuyết của Pythagoras, theo đó ông giả định rằng những con số và các độ lớn tồn tại độc lập với những sự vật. Ông cũng quả quyết Plato dạy rằng không thể có tri thức chân thực nếu ta không đưa đối tượng của tri thức đó vượt ra ngoài hoặc vượt lên trên mức độ cảm nhận theo cảm quan.

Nhưng Aristotle không phải là một nhân chứng đáng tin cậy. Ông trình bày sai lệch về Plato và hầu như lại biếm họa các học thuyết của Pythagoras. Có một điều luật để thuyết giải sẽ dẫn dắt chúng ta trong việc khảo sát mọi ý kiến triết học: “Khi tác động tất yếu theo luật của riêng mình, tâm trí con người bắt buộc phải ấp ủ cùng một ý tưởng căn bản, và tâm hồn con người phải lưu luyến với cùng một xúc cảm trải qua mọi thời đại”. Chắc chắn là Pythagoras đã khơi dậy sự đồng cảm tri thức sâu sắc nhất trong thời đại của mình, và học thuyết của ông đã gây ảnh hưởng mạnh mẽ lên tâm trí của Plato. Ý tưởng chủ yếu của ông là có một nguyên lý thường trụ, đơn nhất ẩn bên dưới mọi hình tướng, mọi sự thay đổi và mọi hiện tượng khác của vũ trụ. Aristotle quả quyết rằng ông có dạy “những con số là những nguyên thể đầu tiên của mọi thực thể”. Ritter đã diễn tả ý kiến cho rằng ta nên coi công thức của Pythagoras dưới dạng biểu tượng và điều này chắc chắn là chính xác. Aristotle tiếp tục liên kết những con số này với “những hình tướng” và “ý tưởng” của Plato. Thậm chí ông tuyên bố Plato có dạy rằng “các hình tướng đều là những con số” và “các ý tưởng đều tồn tại thực chất là những thực thể có thật”. Thế nhưng Plato đâu có dạy như vậy. Ông tuyên bố rằng nguyên nhân tối hậu là Điều thiện Tối cao. “Các ý tưởng là những đối tượng thuộc quan niệm thuần túy của lý trí con người, và chúng là thuộc tính của Lý trí Thượng Đế” ^[[17]] . Ông cũng chưa bao giờ bảo rằng “hình tướng là những con số”. Ta có thể tìm thấy điều ông giảng dạy ở tác phẩm Timœus: “Thượng Đế tạo ra những sự vật khi chúng thoạt tiên xuất lộ tùy theo các hình tướng và con số”.

Khoa học hiện đại có công nhận rằng mọi định luật cao siêu của thiên nhiên đều có dạng một phát biểu định lượng. Đây có lẽ là việc bày tỏ minh bạch hơn và khẳng định rõ ràng hơn về học thuyết của Pythagoras. Những con số được coi là biểu diễn tốt nhất cho những định luật hài âm vốn thấm nhuần vũ trụ. Chúng ta cũng biết rằng trong hóa học, học thuyết về nguyên tử và các định luật hóa hợp quả thật và có thể nói là được định nghĩa tùy tiện bằng những con số. Ông W. Archer Butler có diễn tả điều đó như sau: “Vậy là thông qua mọi bộ môn của mình, thế giới vốn là một môn số học sống động đang phát triển và một môn hình học đang tĩnh tại”.

Chìa khóa cho những giáo điều của Pythagoras vốn là công thức chung về đơn chất trong đa dạng, nhất bổn tán vạn thù và thấm nhuần vạn thù. Nói tóm lại đây là giáo lý cổ truyền về sự phân thân. Ngay cả thánh tông đồ Paul cũng chấp nhận là nó đúng sự thật: “Vạn vật đều xuất phát từ ngài, thông qua ngài và ở nơi ngài”. Như ta có thể thấy qua đoạn trích dẫn sau đây, câu nêu trên hoàn toàn thuần túy thuộc về Ấn giáo và Bà la môn giáo:

“Khi chu kỳ hoại không – Pralaya – đã hết thời hạn thì Đấng Cao Cả – Para-Atma tức Para-Purusha – Đấng Chí Tôn tồn tại tự thân, vạn vật đều xuất phát từ ngài, thông qua ngài, đã, đang và sẽ tồn tại  . . . đều tan biến để được phân thân từ thực chất của chính ngài thành ra đủ thứ tạo vật” (Manava Dharma Sastra, quyển I, câu kinh 6 và 7).

Thập nguyên thần bí 1+2+3+4=10 là một cách để diễn tả ý tưởng này. Một là Thượng Đế, Hai là vật chất, Ba là tổ hợp của Đơn nguyên và Lưỡng nguyên tham dự vào bản chất của cả hai, do đó là thế giới hiện tượng; Tứ nguyên tức hình tướng hoàn hảo diễn tả sự trống rỗng của vạn vật; còn Thập nguyên tức tổng thể vạn vật, bao gồm trọn cả càn khôn. Vũ trụ là tổ hợp của một ngàn nguyên tố, thế nhưng là biểu hiện của chỉ một tinh thần thôi – đó là một khối hỗn mang đối với giác quan nhưng là một càn khôn hài hòa đối với lý trí.

Trọn cả sự tổ hợp bao gồm những con số lũy tiến nơi ý tưởng sáng tạo đều thuộc về Ấn giáo. Đấng tồn tại tự thân (Đấng Tự Tại Swayambhu tức Swayambhuva tức Chơn như theo cách gọi của một số người) vốn nhất như. Tự bản thân ngài phân thân ra năng lực sáng tạo tức Brahma tức Purusha (tức nam tính thiêng liêng) và một trở thành Hai; từ Lưỡng nguyên đó vốn kết hợp nguyên thể thuần túy trí thức với nguyên thể vật chất, có triển khai ra một nguyên thể thứ ba tức là Viradj, thế giới hiện tượng. Từ tam vị nhất thể vô hình và không thể hiểu nổi này tức ba ngôi của Bà la môn giáo mới triển khai ra tam nguyên thứ nhì biểu diễn ba năng lực: sáng tạo, bảo tồn và biến hóa. Ba năng lực này được tiêu biểu qua Brahma, Vishnu và Siva, nhưng chúng lại mãi mãi được hòa lẫn thành một. Nhất nguyên, Brahma hoặc theo kinh Phệ đà gọi là Tridandi, là Thượng Đế biểu lộ ra tam bội, khai sinh ra thánh ngữ Aum biểu tượng, tức là ba ngôi toát yếu. Chỉ có nhờ vào ba ngôi này bao giờ cũng chủ động và nắm bắt được với mọi giác quan của ta thì Nhất nguyên vô hình và không ai biết được mới có thể biểu lộ được cho thế giới của kẻ phàm phu. Khi ngài trở thành Sarira tức là khi ngài khoác lấy một hình tướng hữu hình thì ngài tiêu biểu cho mọi nguyên khí của vật chất, mọi mầm mống của sự sống, lúc đó ngài là Purusha, Thượng Đế ba mặt tức quyền năng tam bội, là bản thể của tam nguyên trong kinh Phệ đà. “Xin các đấng Brahma hãy biết tới Âm tiết thiêng liêng (Aum) tức là ba linh từ của Savitri và hãy đọc kinh Phệ đà hằng ngày”. (Đức Bàn Cổ, iv, câu kinh 125).

“Sau khi đã tạo ra vũ trụ, Ngài vốn có quyền năng không ai hiểu được lại biến mất vì bị hấp thu vào Linh hồn Tối cao . . . Sau khi đã triệt thoái vào trong bóng tối bản sơ thì Linh hồn lớn vẫn ở bên trong điều không ai biết được, và không có mọi hình tướng . . .

“Khi đã lại hợp nhất các nguyên thể ngũ hành tinh vi thì nó lại được dẫn nhập vào hoặc là một chủng tử thực vật hoặc là một mầm mống động vật và ở mỗi thứ này thì nó đều khoác lấy một hình tướng mới”.

“Chính vì thế mà bằng cách luân phiên thức rồi ngủ, Đấng Bất Di Bất Dịch khiến cho mọi tạo vật đang tồn tại cứ sống rồi lại chết đi mãi, cứ hoạt động rồi lại trơ lì”. (Đức Bàn Cổ , i, câu kinh 50 và những câu kinh khác).

Người nào đã nghiên cứu Pythagoras và những suy đoán của ông về Đơn nguyên Monad (sau khi đã phân thân ra Lưỡng nguyên thì nó bèn triệt thoái vào trong im lặng và đen tối, như vậy tạo ra Tam nguyên) đều có thể ngộ ra được  nguồn gốc triết lý của nhà đại Hiền triết ở Samos và sau ông là triết lý của Socrates và Plato.

Speusippus dường như đã dạy rằng hồn thông linh vốn bất tử cũng giống như tinh thần tức hồn thuần túy và ta sẽ chứng tỏ lập luận của ông thêm nữa. Cũng giống như Philolaus và Aristotle khi thảo luận về linh hồn; ông cũng biến hậu thiên khí (æther) thành ra một nguyên tố sao cho có năm nguyên tố chính tương ứng với năm hình đều đặn trong Hình học. Điều này cũng trở thành một học thuyết của trường phái Alexandria ^[[18]]. Thật vậy trong các học thuyết của môn đồ trường phái này có nhiều điều không xuất hiện trong các công trình của các môn đồ phái Plato xưa hơn, nhưng chắc chắn về thực chất thì chính triết gia ấy phải dạy dỗ nó, nhưng vì ông thường kín tiếng cho nên nó không được ủy quyền để viết vì quá bí hiểm cho nên không thể xuất bản lung tung. Cũng giống như vị đại sư phụ của mình Speusippus và sau đó là Xenocrates đều chủ trương rằng anima mundi tức hồn thế giới, không phải là Đấng Thiêng Liêng mà là một sự biểu lộ. Các triết gia đó chẳng bao giờ quan niệm Đấng Nhất Như là một bản chất thú tính ^[[19]]. Đấng Nhất Như nguyên thủy  không tồn tại theo như ta hiểu về thuật ngữ này. Chừng nào ngài chưa hiệp nhất với vạn hữu thì sự tồn tại do phân thân (đơn nguyên và lưỡng nguyên) còn phải được tạo ra. Điều được tôn vinh – là một điều gì đó được biểu lộ ngự nơi trung tâm cũng như chu vi, nhưng đó chỉ là phản ánh của Đấng Thiêng Liêng – đó chính là Hồn Thế Giới ^[[20]]. Trong học thuyết này ta thấy có cái thần của Phật giáo Bí truyền.

Ý tưởng của con người về Thượng Đế chính là cái hình ảnh ánh sáng chói lòa mà y thấy phản chiếu trong cái gương lõm của linh hồn chính mình; thế nhưng đây không phải là Thượng Đế mà chỉ là sự phản chiếu của Ngài. Sự vinh quang của Ngài có ở đó, nhưng đó chỉ là ánh sáng của Tinh thần chính Ngài mà con người trông thấy, và đó là tất cả những gì y có thể chấp nhận được khi chứng kiến. Cái gương càng rõ thì hình ảnh của Thượng Đế càng trong sáng. Nhưng cùng trong lúc đó thì ta không thể chứng kiến được ngoại giới. Nơi bậc đạo sĩ Yoga đang xuất thần, nơi nhà Thấu thị đã giác ngộ, tinh thần sẽ chiếu sáng giống như mặt trời lúc chính ngọ, nơi nạn nhân bị bại hoại vì bị trần thế thu hút, sự chói sáng đó biến mất vì cái gương bị những vết vật chất làm mờ tối đi. Những người như thế chối bỏ Thượng Đế  của mình và sẵn lòng dẹp bỏ linh hồn của con người ngay trong chớp mắt.

không có thượng đế, không có linh hồn ư? Thật là một tư tưởng hủy diệt dễ sợ! Cơn ác mộng làm cho kẻ cuồng loạn nổi điên lên trở thành một kẻ Vô thần; nó trình bày trước tầm nhìn sôi nổi của y một đoàn không ngừng ghê gớm những điểm linh quang vũ trụ lướt qua mà không do ai tạo ra; tự xuất hiện, tự tồn tại và tự phát triển; cái Bản ngã này lại vô Ngã vì nó chẳng là gì cả và chẳng là ai cả; nó trôi nổi tiến lên phía trước mà chẳng xuất phát từ đâu, nó bị thôi thúc không do Nguyên nhân nào cả vì không hề có nguyên nhân và nó cũng xông tới chẳng biết chỗ nào nữa. Và điều này diễn ra trong một vòng Vĩnh hằng mù quáng, trơ lì và không có nguyên nhân. Thậm chí cái quan niệm sai lầm ấy còn ghê gớm hơn khi đem so sánh với Niết Bàn trong Phật giáo! Trước Niết Bàn còn có vô số sự biến hóa tâm linh và những sự chuyển kiếp, trong đó thực thể không hề mất đi ý thức cá biệt của chính mình hết một giây nào, và nó có thể tồn tại trong hàng triệu thời đại trước khi đạt tới cái Hư Vô Tối Hậu.

Mặc dù một số người đã coi Speusippus là thấp kém hơn Aristotle, song le thế gian chịu ơn ông vì đã định nghĩa và xiển dương nhiều điều mà Plato đã bỏ mặc cho lờ mờ trong học thuyết của mình về điều Cảm nhận được và điều Lý tưởng. Câu châm ngôn của ông là: “Ta biết được điều Phi vật chất nhờ vào tư tưởng khoa học, ta biết được điều có tính Vật chất nhờ vào nhận thức khoa học”^[[21]].

Xenocrates có xiển dương nhiều giáo huấn và thuyết bất thành văn của sư phụ mình. Ông cũng chấp nhận học thuyết của Pythagoras, hệ thống những con số và toán học của Pythagoras được đánh giá cao nhất. Vì chỉ công nhận có ba mức độ hiểu biết: Tư tưởng, Nhận thức và Trực quan (tức hiểu biết do Trực giác); cho nên y khiến tư tưởng bận rộn với mọi thứ vượt ngoài tầm các cõi trời; Nhận thức lo về những sự vật trong các cõi trời và Trực giác lo về chính các cõi trời.

Ta lại thấy những thuyết này hầu như với ngôn ngữ giống hệt như thế trong Manava-Dharma-Shastra khi nó nói về sự sáng tạo con người: “Ngài (Đấng Tối Cao) rút ra từ bản thể chính mình cái thần khí bất tử vốn không bị diệt vong nơi thực thể và ngài ban cho linh hồn của thực thể ấy cái ngã thức Ahancara để làm kẻ dẫn đạo tối cao”. Thế rồi ngài ban cho linh hồn của thực thể ấy (con người) trí năng được tạo thành từ ba phẩm chất cùng với năm cơ quan để nhận thức bên ngoài”.

Ba phẩm chất này là Trí tuệ, Lương tâm và Ý chí tương ứng với Tư tưởng, Nhận thức và Trực quan của Xenocrates. Speusippus đã phát triển thêm nữa mối quan hệ của các con số với những ý tưởng và Xenocrates còn đạt hơn nữa; ông vượt qua Plato khi định nghĩa học thuyết về các Độ lớn không thể phân chia được. Khi qui giản chúng về những nguyên tố bản sơ lý tưởng, ông chứng tỏ rằng mọi hình và mọi dạng đều bắt nguồn từ đường nhỏ nhất không phân chia được. Hiển nhiên là Xenocrates chấp nhận cùng một thuyết giống như Plato liên quan tới hồn người (được giả sử là một con số), mặc dù Aristotle phản đối điều này cũng như mọi giáo huấn khác của triết gia ấy ^[[22]]. Đây là kết luận hiển nhiên mà nhiều học thuyết của Plato đã được trình bày truyền khẩu, cho dù nó chứng tỏ rằng chính Xenocrates chứ không phải Plato mới là người đầu tiên khai sáng ra thuyết về các độ lớn không phân chia được. Ông cho Linh hồn phái sinh từ Lưỡng nguyên bản sơ và gọi nó là một con số tự thân vận động^[[23]]. Theophrastus nhận xét rằng ông đã du nhập và loại bỏ thuyết Linh hồn này nhiều hơn bất kỳ môn đồ Plato nào khác. Ông xây dựng học thuyết vũ trụ luận dựa vào đó và chứng tỏ rằng ở mỗi phần trong không gian vũ trụ đều tất yếu có tồn tại một loạt liên tiếp và lũy tiến các thực thể sinh động biết suy tư và thuộc về tâm linh^[[24]]. Đối với ông, Hồn Người là một hợp thể với những tính chất tâm linh nhất của Đơn nguyên và Lưỡng nguyên vì có những nguyên khí cao nhất của cả hai. Giống như Plato và Prodicus, nếu ông đề cập tới các Nguyên tố coi là những Quyền năng Thiêng liêng, và gọi chúng là thần linh thì ông cũng như những người khác không gắn liền ý tưởng nhân hình với tên gọi ấy. Krische nhận xét rằng ông chỉ gọi chúng là thần linh sao cho các quyền năng ngũ hành này không bị lẫn lộn với loài ma quỉ của cõi âm ty (Âm ma) ^[[25]]. Vì Hồn Thế Giới thấm nhuần trọn cả Vũ trụ cho nên ngay cả những con thú cũng phải có nơi mình một điều gì đó thiêng liêng ^[[26]] . Đây cũng là giáo lý của các Phật tử và môn đồ Hermes; còn Đức Bàn Cổ phú một linh hồn cho ngay cả loài cây và những cọng cỏ mảnh mai nhất.

Theo thuyết này thì loài thần linh là những thực thể trung gian giữa mức hoàn hảo của đấng thiêng liêng và đầy tội lỗi của loài người ^[[27]], và ông chia chúng ra thành các lớp, mỗi lớp lại được chia nhỏ thành nhiều phân lớp. Nhưng ông có phát biểu rõ ràng rằng hồn cá thể hoặc hồn cá nhân là thần hộ mệnh chủ đạo của mỗi người và không một thần linh nào có nhiều quyền năng đối với chúng ta hơn là vị thần hộ mệnh ấy. Như vậy Daimonion của Socrates là thần linh hoặc Thực thể Thiêng liêng linh hứng cho y trọn cả đời. Điều này còn tùy thuộc vào việc con người mở hoặc đóng nhận thức của mình đối với Diệu âm thiêng liêng. Cũng giống như Speusippus, ông gán tính bất tử cho tâm tức là thể thông linh, là hồn phi thuần lý. Nhưng một số triết gia Hermes đã dạy rằng linh hồn chỉ tồn tại liên tục riêng biệt chừng nào nó còn có bất kỳ hạt vật chất trần tục nào được nhập thể nơi nó khi nó băng qua các cõi; khi nó đã được tẩy trược hoàn toàn thì các hạt vật chất bị tiêu diệt chỉ còn tinh hoa của linh hồn hòa lẫn với tinh thần thiêng liêng (hồn Thuần lý) và từ đó trở đi cả hai đã hiệp nhất.

Zeller nêu rõ rằng Xenocrates cấm ăn mặn (thịt động vật) không phải vì ông thấy những con thú có điều gì đó tương cận với con người khi ông gán cho chúng ý thức lờ mờ về Thượng Đế mà vì “lý do ngược lại kẻo sự phi lý của hồn thú nhờ vậy có thể gây ảnh hưởng nào đó lên chúng ta” ^[[28]]. Nhưng chúng tôi tin rằng đúng hơn là vì, cũng giống như Pythagoras, ông có sư phụ và gương điển hình của mình là các bậc hiền triết Ấn Độ. Cicero mô tả Xenocrates coi thường mọi thứ ngoại trừ đức hạnh cao nhất ^[[29]] và mô tả tính tình của ông là không có tì vết và rất nghiêm khắc khổ hạnh ^[[30]] . “Để giải thoát chúng ta khỏi sự phục tùng việc tồn tại bằng giác quan, muốn chinh phục được những yếu tố của người Khổng lồ nơi bản chất trần tục của ta thông qua bản chất thiêng liêng thì đó là vấn đề của chúng ta”. Zeller có khiến ông dạy rằng: “Sự thanh khiết ngay cả qua những điều ao ước thầm kín nhất trong tâm hồn ta chính là bổn phận lớn nhất và chỉ có triết học cũng như việc khai tâm vào các Bí pháp mới giúp ta thành tựu được mục đích này” ^[[31]].

Crantor, là một triết gia khác có liên quan tới thời kỳ đầu của Hàn lâm học viện Plato, quan niệm hồn người được tạo ra từ bản chất nguyên sơ của vạn vật: Đơn nguyên tức một và Lưỡng nguyên tức hai. Plutarch có nói dông dài về triết gia này; cũng giống như sư phụ mình, ông tin rằng hồn người được phân phối nơi các cơ thể trần tục là bị lưu đày và trừng phạt.

Herakleides (mặc dù một số nhà phê bình không tin là ông bám sát triết lý bản sơ của Plato) cũng dạy khoa luân lý như thế ^[[32]] . Zeller trình bày ông với chúng ta là giống như Hicetas và Ecphantus, ông có truyền thụ học thuyết của Pythagoras  về việc trái đất quay vòng quanh trục trong một ngày đêm, còn các định tinh thì bất động, nhưng Zeller có nói thêm rằng ông không biết trái đất quay vòng quanh mặt trời mỗi một năm và cũng không biết hệ nhật tâm ^[[33]] . Nhưng chúng ta có đủ bằng chứng cho rằng trong các Bí pháp có dạy về hệ nhật tâm và Socrates chết vì thuyết vô thần nghĩa là vì truyền bá cái kiến thức linh thiêng ấy. Herakleides chấp nhận trọn vẹn quan điểm của Pythagoras và Plato về hồn người cùng với những năng lực và năng khiếu của nó. Ông mô tả nó là một bản thể sáng chói, rất tinh anh. Ông khẳng định rằng linh hồn ở nơi ngân hà trước khi “giáng sinh” tồn tại dưới dạng hạ nguyệt tinh. Thần linh hoặc tinh linh của ông là những cơ thể giống như dạng hơi và không khí.

Trong tác phẩm Epinomis có trình bày đầy đủ học thuyết về những con số của Pythagoras liên quan tới các tạo vật. Trên cương vị là một môn đồ Plato chân chính, tác giả quả quyết rằng ta chỉ có thể đạt được minh triết bằng cách tìm hiểu rốt ráo về bản chất huyền bí của sự sáng tạo; chỉ bằng cách đó thì ta mới bảo đảm có kiếp sống cực lạc sau khi chết. Trong bộ khảo luận này người ta suy đoán rất nhiều về tính bất tử của linh hồn; nhưng tác giả của nó có nói thêm rằng ta chỉ có thể đạt được tri thức này nhờ hoàn toàn thấu hiểu được những con số; đó là vì con người không thể phân biệt được đường thẳng với đường cong thì ắt chưa bao giờ có được minh triết đủ để chứng minh toán học được về điều vô hình; điều này nghĩa là chúng ta phải chắc mẫm về sự tồn tại khách quan của anh hồn (thể tinh vi) trước khi chúng ta học biết rằng chúng ta có một tinh thần thiêng liêng và bất tử. Iamblichus cũng nói giống như thế; vả lại ông còn nói thêm rằng đó là một điều bí mật thuộc về cuộc điểm đạo cao nhất. Ông bảo rằng Quyền năng Thiêng liêng cảm thấy phẫn nộ với “những kẻ không biểu lộ được thành phần của icostagonus” nghĩa là những người đưa ra phương pháp khiến cho một hình khối 12 mặt nội tiếp được trong một hình cầu ^[[34]].

Cái ý tưởng “những con số” đều có đức hạnh cao nhất luôn luôn tạo ra điều tốt đẹp và không bao giờ gây ra điều xấu xa; nó nhằm nói tới sự công bình, tính tình bình thản và mọi điều hài hòa. Khi tác giả nói tới mỗi ngôi sao đều là một hồn cá thể thì ông chỉ ngụ ý rằng người Ấn Độ khai tâm còn các môn đồ Hermes đã dạy dỗ trước và sau ông, theo đó mỗi ngôi sao đều là một thiên thể độc lập giống như hành tinh trái đất có một linh hồn của riêng mình, mỗi nguyên tử vật chất đều thấm nhuần luồng du nhập thiêng liêng của hồn thế giới. Nó thở hít và sống động; nó cảm nhận và đau khổ cũng như vui hưởng cuộc sống trên quãng đường du hành của mình. Liệu có nhà vạn vật học nào sẵn lòng tranh cãi điều này dựa vào bằng chứng xác đáng hay chăng? Do đó ta phải coi các thiên thể là hình ảnh của các chư thần linh tham gia vào quyền năng nơi bản chất ấy; và mặc dù các thần linh không bất tử về thực thể linh hồn, song tác nhân của họ trong cơ cấu tổ chức vũ trụ vẫn có quyền được tôn vinh thiêng liêng, giống như ta tôn vinh các tiểu thần linh. Ý tưởng này thật là minh bạch và người ta quả thật phải có ác ý lắm mới trình bày sai lệch nó được. Nếu tác giả của Epinomis đặt các vị hỏa thần này cao hơn loài thú, loài cây cỏ và ngay cả loài người nữa (tất cả những thứ này đều là các tạo vật trần tục nên được ông xếp vào địa vị thấp kém) thì ai có thể chứng tỏ được rằng ông sai hoàn toàn? Quả thật người ta cần phải thâm nhập vào chiều sâu khoa siêu hình học  trừu tượng thuộc các triết lý thời xưa thì mới hiểu được rằng xét cho cùng thì đủ thứ hiện thân trong cái quan niệm của triết lý ấy đều dựa vào việc lĩnh hội đồng nhất về bản chất của Nguyên nhân Bản sơ cùng với những thuộc tính và phương pháp của nó.

Lại nữa khi tác giả của quyển Epinomis chen vào giữa các thần linh cao nhất và thấp nhất này (các linh hồn có hiện thân) ba lớp thần linh và khiến cho vũ trụ chứa đầy các thực thể vô hình thì ông lại còn hợp lý hơn các nhà khoa học hiện đại khi họ cho rằng giữa hai cực đoan đó có một chỗ đứt đoạn rộng lớn về thực thể và là sân chơi của các lực mù quáng. Trong số ba lớp này thì hai lớp đầu tiên vốn vô hình, thân thể của họ toàn bằng chất dĩ thái và lửa (các chơn linh hành tinh); các thần linh thuộc lớp thứ ba khoác lấy các cơ thể dạng hơi; họ thường vô hình nhưng đôi khi trở nên cụ thể để cho ta thấy được trong một vài giây. Đây là các thần linh trần tục tức anh hồn của ta.

Nếu các học thuyết này được nghiên cứu theo phép tương tự dựa vào nguyên tắc tương ứng thì xưa kia nó đã dẫn dắt các môn đồ phái cổ truyền, giờ đây nó có thể dẫn dắt các môn đồ trường phái hiện đại từng bước tiến tới việc giải quyết được các điều bí nhiệm lớn nhất. Khi đứng trên bờ vực thẳm tối đen ngăn cách thế giới tâm linh với thế giới vật lý, khoa học hiện đại mắt nhắm nghiền, mặt ngoảnh đi tuyên bố rằng vực thẳm này là không có đáy và không thể vượt qua được, mặc dù nó vẫn cầm trên tay một ngọn đuốc mà chỉ cần thả xuống thấp một ít thôi, xuống dưới vực sâu thì nó cũng chứng tỏ được là mình đang lầm lỗi. Nhưng người kiên nhẫn tìm học triết lý của Hermes đã xây dựng được một cái cầu bắc ngang qua vực thẳm này.

Trong tác phẩm Các Mảnh vụn Khoa học, Tyndall có buồn bã thú nhận như sau: “Nếu bạn hỏi tôi xem liệu khoa học đã giải quyết, hay hiện nay rất có thể giải quyết được vấn đề của vũ trụ hay chưa, thì tôi phải lắc đầu hoài nghi”. Nếu sau khi nghĩ lại mà ông có cải chính mãi sau này và đoan chắc với thính giả rằng bằng chứng thực nghiệm đã giúp ông khám phá ra “sự hứa hẹn và mãnh lực của mọi phẩm tính sự sống” trong cái vật chất bị bao trùm đầy tủi nhục ấy thì ông chỉ nói đùa thôi. Thật khó cho giáo sư Tyndall đưa ra được bất kỳ bằng chứng tối hậu và không thể bác bỏ được về điều mà mình khẳng định, cũng khó khăn như vậy Job xỏ cái móc câu vào lỗ mũi của con quái vật dưới nước.

QUYỂN I

KHOA HỌC HIỆN ĐẠI “KHÔNG THỂ SAI LẦM”

BỨC MÀN CHE NỮ THẦN ISIS

PHẦN I. KHOA HỌC

CHƯƠNG I

NHỮNG ĐIỀU CŨ ĐƯỢC MANG TÊN GỌI MỚI.

- Kinh Kabala của Đông phương.

- Các truyền thuyết xưa được sự nghiên cứu hiện đại ủng hộ.

- Sự tiến bộ của loài người được ghi dấu qua các chu kỳ.

- Khoa học bí truyền thời xưa.

- Sự vô giá của bộ kinh Phệ đà.

- Sự cắt xén những quyển Thánh kinh Do Thái giáo trong khi dịch thuật.

- Pháp thuật luôn luôn được coi là một khoa học thiêng liêng.

- Thành tựu của các cao đồ pháp thuật và giả thuyết của những kẻ hiện đại chỉ biết dèm pha.

- Con người khao khát được bất tử.

CHƯƠNG I

“Ta là Chơn ngã”

Một câu châm ngôn của triết học Hermes

“Chúng ta bắt đầu khảo cứu nơi mà sự suy đoán hiện đại đã co vòi lại vì mất niềm tin. Và đối với chúng ta những yếu tố thông thường trong khoa học là những thứ mà các bậc hiền triết ngày nay khinh thường là điều hoang tưởng hoặc tuyệt vọng, vì đó là những điều bí nhiệm khôn dò”.

Tác phẩm Zanoni của BULWER.

Ở đâu đó trong thế giới rộng rãi này có tồn tại một quyển Cổ thư – xưa đến nổi mà những nhà buôn đồ cổ thời nay có thể cân nhắc trên những trang giấy của nó biết bao nhiêu thời gian vẫn không hoàn toàn đồng ý được với nhau về bản chất của loại kết cấu mà nó được viết trên đó. Nó là bản sao duy nhất của nguyên bản mà giờ đây còn tồn tại. Tài liệu xưa nhất bằng tiếng Hebrew bàn về học thuật huyền bí (Siphra Dznieouta) được biên soạn từ bản sao này vào lúc mà bản sao ấy đã được xem xét theo sự minh giải của một di tích văn học. Một trong những hình minh họa trong đó biểu diễn Bản thể Thiêng liêng là phân thân của ADAM ^[[35]] giống như một cung chói sáng tiến ra để tạo thành vòng tròn; thế rồi sau khi đã đạt tới điểm cao nhất trên chu vi thì Điều Vinh Diệu khôn tả đó vòng xuống trở lại quay về trần thế, mang theo một loại người cao hơn đi vào vòng xoáy. Khi nó càng ngày càng tới gần hành tinh ta thì Phân thân càng ngày càng lu mờ cho đến khi tiếp đất thì nó tối đen như đêm ba mươi.

Một điều xác tín, dựa trên bảy ngàn năm, kinh nghiệm – người ta giả định như vậy^[[36]] đã được các triết gia Hermes của mọi thời đại ấp ủ cho rằng sớm muộn gì thì do tội lỗi vật chất cũng trở nên thô trược hơn so với lúc con người mới được tạo ra; vào lúc khởi thủy cơ thể con người có bản chất bán tinh anh; trước khi sa đọa loài người thoải mái giao tiếp với các vũ trụ giờ đây không còn ai nhìn thấy nữa. Nhưng từ lúc đó trở đi, vật chất đã trở thành hàng rào khủng khiếp ngăn cách chúng ta với thế giới tinh thần. Truyền thuyết nội môn xưa nhất cũng dạy rằng trước khi có Adam thần bí đã có nhiều giống người sống rồi chết đi, mỗi giống người lần lượt nhường chỗ cho giống người khác. Liệu những giống người trước đó này có hoàn hảo hơn chăng? Liệu có giống người nào thuộc về giống người có cánh mà Plato đề cập tới trong tác phẩm Phœdrus hay chăng? Khoa học có thẩm quyền đặc biệt giải quyết vấn đề này. Các hang động ở Pháp và di chỉ của thời kỳ đồ đá cung ứng một khởi điểm để ta bắt đầu.

Khi chu kỳ tiếp diễn thì mắt người càng ngày càng mở ra cho đến khi y đâm ra biết được về “điều thiện” và “điều ác” cũng như bản thân các đấng Elohim. Sau khi đạt tới tột đỉnh thì chu kỳ bắt đầu đi xuống. Khi vòng cung đạt tới một mức nào đó khiến cho nó song song với một đường cố định trên cõi trần tục thì con người được thiên nhiên cung cấp cho “lớp áo bằng da” và Thiên Chúa “đã mặc quần áo đó cho họ”.

Ta có thể truy nguyên cũng niềm tin này (về sự tồn tại trước đó của một giống người có tính linh hơn hẳn so với giống người mà giờ đây ta thuộc về) tới tận những truyền thuyết xa xưa nhất của hầu hết mọi dân tộc. Trong bản thảo cổ truyền Quiché mà Brasseur de Bourbourg xuất bản tức là quyển Popol Vuh, người ta đề cập tới những người đầu tiên là giống dân có thể ăn nói, lý luận, với tầm nhìn vô hạn, và biết ngay tức khắc mọi chuyện. Theo Philo Judæus bầu không khí chứa đầy một tập đoàn vô hình các Chơn linh, một số bất tử và không tàn ác, còn một số hữu hoại và độc hại. “Chúng ta thoát thai từ các con của El và chúng ta lại trở thành các con của El”. Và phát biểu dứt khoát của một tín đồ Ngộ đạo vô danh viết quyển Phúc âm theo thánh John cho rằng “biết bao nhiêu người tiếp nhận Ngài” nghĩa là thực tế tuân theo giáo lý bí truyền của Chúa Giê su đều “trở thành con của Thiên Chúa” (I, 12) cũng nêu lên niềm tin ấy. Bậc Thầy có kêu lên rằng “các con không biết mình là thần linh ư?” Trong tác phẩm Phœdrus, Plato có mô tả tuyệt vời trạng thái mà con người đã từng đạt được và y sẽ lại trở thành như thế: trước và sau khi “bị cắt cụt mất cánh” khi “y sống giữa các thần linh, bản thân y là vị thần linh trong thế giới lồng lộng trên không”. Từ thời kỳ xa xưa nhất các triết thuyết tôn giáo đều có dạy rằng trọn cả vũ trụ chứa đầy các thực thể thiêng liêng và tâm linh thuộc đủ mọi giống người. Theo thời gian, một trong những giống người này tiến hóa ra thành ADAM, người nguyên thủy.

Trong huyền thoại, người Kalmuck và một số bộ tộc ở Tây bá lợi á cũng mô tả những tạo vật sơ khai hơn so với giống người hiện nay. Họ bảo rằng các thực thể này hầu như có kiến thức vô biên và rất dũng cảm thậm chí đến mức đe dọa nổi loạn chống lại vị Chơn linh đại Thủ lãnh. Để trừng phạt sự tự phụ của họ khiến cho họ biết thế nào là khiêm tốn, vị thủ lãnh giam nhốt họ trong những thể xác và thế là bị các giác quan khống chế. Họ chỉ có thể thoát ra khỏi những thể xác này qua một thời kỳ lâu dài ăn năn, tự tẩy rửa và tự phát triển. Họ nghĩ rằng các Shamans của họ đôi khi có được những thần thông mà xưa kia mọi người đều có.

Thư viện Astor ở New York mới đây được bổ sung bản sao bộ Khảo luận Y khoa viết vào thế kỷ 16 trước Công nguyên (chính xác là năm 1552 trước Công nguyên), theo niên đại học thường được chấp nhận thì đây là thời kỳ thánh Moses mới có 21 tuổi. Nguyên bản được viết trên vỏ cây bên trong của Cây gió Cyperus; giáo sư Schenk ở Leipsig đã tuyên bố rằng nó không chỉ trung thực mà còn là bản hoàn hảo nhất ông đã từng thấy. Nó bao gồm một tờ chiếc giấy gió màu vàng nâu có phẩm chất tốt nhất, rộng 3 tấc, dài 20 mét và tạo thành một cuộn sách được chia thành 110 trang, tất cả đều được đánh số cẩn thận. Nhà khảo cổ học Ebers đã mua được nó ở Ai Cập vào năm 1872-1873 từ tay “một người Ả Rập sung túc ở Luxor”. Khi bình luận về trường hợp này báo Diễn đàn New York có nói: Tài liệu bằng giấy gió đó có “bằng chứng nội tại là một trong 6 quyển Sách Hermes về Y học do Clement ở Alexandria đặt tên”.

Ban biên tập có nói thêm rằng: “Vào thời Iamblichus, năm 363 sau Công nguyên, các lễ sư Ai Cập có trưng bày 42 quyển sách mà họ gán cho Hermes (Thuti). Theo tác giả đó thì trong số những quyển sách ấy có 36 quyển bao hàm lịch sử về mọi kiến thức của loài người; 6 quyển cuối cùng bàn về giải phẫu cơ thể học, bệnh lý học, bệnh nhãn khoa, dụng cụ phẫu thuật và thuốc men ^[[37]] . Tài liệu Giấy gió Ebers rõ ràng là một trong các tác phẩm cổ truyền của Hermes”.

Nếu tia sáng soi rọi cho khoa học cổ truyền của Ai Cập do nhà khảo cổ học người Đức ngẫu nhiên gặp một người Ả Rập “sung túc ở Luxor” thì làm sao ta có thể biết được ánh sáng mặt trời nào sẽ rọi vào những hang động tối tăm của lịch sử do sự gặp gỡ cũng ngẫu nhiên giữa một người Ai Cập giàu có nào khác và một người mạo hiểm tìm học về thời cổ nào khác.

Những khám phá của khoa học hiện đại không bất đồng với những truyền thuyết xưa nhất cho rằng loài người có nguồn gốc xa xưa không thể tin nổi. Trong vòng vài năm vừa qua địa chất học (trước kia chỉ thừa nhận rằng ta chỉ có thể truy nguyên con người đến tận đệ tam kỷ) đã tìm ra những bằng chứng không phản bác được theo đó con người tồn tại trước cả thời Băng hà cuối cùng ở Âu châu – hơn 250 ngàn năm! Đối với Thần học của các Giáo phụ thì đây là một khối cứng ngắc khó lòng phá vỡ được nhưng là một sự thật được các triết gia thời xưa chấp nhận.

****************

Bất kỳ môn đồ Kinh Kabala nào quen thuộc với hệ thống số và hình học của Pythgoras đều có thể chứng minh được rằng quan niệm siêu hình của Plato vốn dựa vào những nguyên lý toán học nghiêm xác nhất. Tác phẩm Magicon có nói: “Toán học chân chính là một điều gì đó liên quan tới mọi khoa học cao cấp; còn toán học thông thường chẳng qua chỉ là một bóng ma lừa gạt và tính không thể sai lầm của nó vốn được tâng bốc quá lời chỉ bắt nguồn từ việc nền tảng của nó là những tư liệu, điều kiện và những điều qui chế như thế”. Khoa học gia nào tin rằng mình chọn theo phương pháp Aristotle chỉ vì mình bò khi không chịu chạy từ việc chứng tỏ cái riêng dẫn tới cái chung. Khoa học gia ấy đã vinh danh cho phương pháp triết học qui nạp này và đã bác bỏ triết học của Plato mà họ coi là thiếu thực chất. Giáo sư Draper phàn nàn rằng những nhà thần bí suy đoán như Amonius Saccas và Plotinus đã thế chỗ cho “các nhà triết học nghiêm khắc của các bảo tàng viện cổ xưa” ^[[38]]. Ông quên rằng môn hình học là môn duy nhất trong các khoa học đi từ cái chung đến cái riêng, cho nên chính là phương pháp mà Plato sử dụng trong triết học của mình. Chừng nào khoa học chính xác còn hạn chế việc quan sát vào những tình huống vật lý và tiến hành theo kiểu Aristotle thì nó chắc chắn là không thể sai lầm. Tuy nhiên mặc dù thế giới vật chất vốn vô biên đối với chúng ta, song nó vẫn còn hữu hạn, thế là cái thuyết duy vật mãi mãi đi cái vòng lẩn quẩn không thể bay vút lên cao hơn mức chu vi vòng tròn ấy cho phép. Chỉ có thuyết số học về vũ trụ của Pythagoras học được của các đạo trưởng Ai Cập mới có thể dung hòa được hai đơn vị tinh thần và vật chất, khiến cho mỗi đơn vị chứng tỏ được đơn vị kia về mặt toán học.

Những con số linh thiêng của vũ trụ qua các tổ hợp bí truyền giải quyết được bài toán lớn, giải thích được thuyết bức xạ và chu kỳ phân thân. Trước khi phát triển thành các bậc cao hơn thì các bậc thấp hơn phải phân thân từ các bậc tâm linh cao hơn nữa để rồi khi đạt tới mức bước ngoặt thì nó lại được tái hấp thụ vào vô cực.

Cũng như mọi thứ khác trong cái thế giới tiến hóa đời đời này, sinh lý học phải chịu sự xoay vòng tuần hoàn. Cũng như giờ đây nó dường như khó lòng xuất lộ khỏi cái bóng của vòng cung dưới thấp; cũng vậy, một ngày kia nó có thể tỏ ra là đã ở điểm cao nhất trên chu vi vòng tròn vào cái thời sớm hơn hẳn thời của Pythagoras.

Mochus là người ở xứ Sidon, nhà sinh lý học và giáo sư giải phẫu cơ thể học đã lừng danh rất lâu trước thời nhà hiền triết ở Samos, còn nhà hiền triết ở Samos lại nhận được những giáo huấn linh thiêng của các môn đồ và hậu duệ. Pythagoras là nhà triết học thuần túy am hiểu sâu sắc về những hiện tượng thâm thúy của thiên nhiên, là nhà quí tộc thừa kế kho học thức cổ truyền với mục đích vĩ đại là giải thoát linh hồn ra khỏi vòng xiềng xích của giác quan và buộc nó  phải thực chứng được quyền năng của mình, phải sống vĩnh hằng trong ký ức của con người.

Bức màn bí mật thâm sâu không thể xuyên thấu đã che phủ lên môn khoa học được giảng dạy trong thánh điện. Đây là nguyên nhân khiến cho người thời nay đánh giá thấp các triết lý cổ truyền. Ngay cả Plato và Philo Judæus cũng bị nhiều nhà bình luận buộc tội là tiền hậu bất nhất một cách phi lý trong khi rõ ràng là bản thiết kế làm nền tảng cho mê lộ với những điều mâu thuẫn siêu hình đã gây rối trí xiết bao cho người đọc tác phẩm Timæus. Nhưng liệu có một nhà xiển dương triết học cổ điển nào đã từng đọc Plato mà hiểu ông chăng? Đây là vấn đề được bảo đảm là đúng qua phần phê phán mà ta thấy nơi những tác giả như Stalbaüm, Schleirmarcher, Ficinus (bản dịch tiếng La tinh), Heindorf, Sydenham, Buttmann, Taylor và Burges, chứ đừng nói tới những người có ít thẩm quyền hơn. Việc nhà triết học người Hi Lạp ngầm ám chỉ những điều bí truyền rõ rệt là đã làm rối trí những nhà bình luận này đến mức tối đa. Họ chẳng những trân tráo lạnh lùng gợi ý rằng một số đoạn khó hiểu hiển nhiên là ngụ ý khác đi mà họ còn dám liều mạng sửa văn khác đi nữa. Dòng chữ của Orpheus:

“Trong bài hát thì thứ tự của giống dân thứ sáu đã kết thúc”

chỉ có thể được thuyết giải là ám chỉ giống dân thứ sáu đã tiến hóa liên tiếp qua các cõi ^[[39]] . Burges có viết: “ . . . hiển nhiên là nó đã được rút ra từ một vũ trụ khởi nguyên luận trong đó người ta bịa đặt rằng con người được sáng tạo ra sau cùng” ^[[40]]. Chẳng lẽ cái người đảm đương việc biên tập tác phẩm của người khác mà ít ra lại không hiểu nổi ngụ ý của tác giả hay sao?

Thật vậy, ngay cả những người ít có thành kiến nhất trong các nhà phê bình hiện đại nói chung dường như đều cho rằng các triết gia thời xưa thiếu những kiến thức sâu sắc và rốt ráo về khoa học chính xác mà thế kỷ hiện nay của chúng ta đang khoe khoang xiết bao. Thậm chí người ta còn nghi vấn chẳng biết các triết gia thời xưa có hiểu được chăng cái nguyên lý khoa học căn bản: không một điều gì có thể được tạo ra từ hư vô. Nếu họ phỏng đoán rằng vật chất có tính bất diệt – theo các nhà bình luận ấy – thì đó không phải là hậu quả của một công thức đã được xác lập mà chỉ là do lý luận theo trực giác và bằng phép tương tự.

Chúng tôi có ý kiến ngược lại. Những điều suy đoán của các triết gia ấy về vật chất vẫn được bỏ ngỏ cho công luận phê phán: nhưng giáo huấn của họ về những sự việc tâm linh có tính bí truyền sâu sắc. Như vậy vì đã thệ nguyện giữ bí mật và kín miệng đối với những đề tài bí hiểm của tôn giáo bao gồm quan hệ giữa tinh thần với vật chất, cho nên họ cạnh tranh với nhau bằng những phương pháp khéo léo để che giấu đi ý kiến thực của mình.

Các nhà khoa học đã chế nhạo rất nhiều, còn các nhà thần học đã bác bỏ thuyết Chuyển kiếp, thế nhưng nếu ta hiểu đúng được nó khi áp dụng vào tính bất diệt của vật chất và tính bất tử của tinh thần thì ta ắt nhận thức được rằng đó là một quan niệm cao siêu. Tại sao trước tiên ta không xem xét vấn đề này theo quan điểm của cổ nhân rồi mới dám cả gan dèm pha những người giảng dạy nó?

Việc giải thích vấn đề lớn là thời gian vĩnh hằng không thuộc về lãnh vực mê tín dị đoan theo tôn giáo cũng như duy vật thô thiển. Sự hài hòa và đồng dạng toán học của cơ tiến hóa lưỡng bội (tâm linh và thể chất) chỉ được minh giải qua những con số vạn năng của Pythagoras, ông đã xây dựng hệ thống của mình hoàn toàn trên cái gọi là “ngôn ngữ âm luật” trong kinh Phệ đà của Ấn Độ. Chỉ mới gần đây thì một trong những học giả nhiệt thành nhất về tiếng Bắc phạn là Martin Haug mới đảm đương việc dịch thuật Aitareya Brahmanam của bộ Rig Phệ đà. Mãi cho tới lúc đó chẳng ai biết gì về nó; những lời giải thích ấy đã biểu thị không thể chối cãi sự đồng nhất của hệ thống Pythagoras và Bà la môn giáo. Trong cả hai hệ thống này đều rút ra ý nghĩa bí truyền từ con số: trong hệ thống Pythagoras có mối quan hệ thần bí của mọi con số với mọi điều mà trí người có thể hiểu được; trong hệ thống Bà la môn giáo người ta rút ra ý nghĩa bí truyền từ số âm tiết tạo nên mỗi câu thơ trong các Mantras thần chú. Plato là môn đồ nhiệt thành của Pythagoras đã thực chứng hoàn toàn được điều đó đến nỗi ông chủ trương rằng hình khối 12 mặt là hình kỷ hà mà Đấng Hóa Công sử dụng để kiến tạo nên vũ trụ. Một số hình này có ý nghĩa đặc biệt long trọng. Chẳng hạn như số 4 (hình khối 12 mặt là gấp 3 lần số 4) được môn đồ Pythagoras coi là linh thiêng. Chính hình vuông toàn bích (trong đó không có một đường biên nào vượt hơn đường biên khác chỉ một điểm nhỏ theo chiều dài), nó là biểu hiệu của sự công bằng đạo đức và sự bình đẳng thiêng liêng được biểu diễn bằng hình học. Mọi quyền năng và mọi bản đại hòa tấu có bản chất tâm linh và thể chất đều nội tiếp trong hình vuông toàn bích và hồng danh khôn tả của Ngài (hồng danh này không thể thốt nên lời bằng cách nào khác) được thay thế bằng con số 4 linh thiêng ấy, nó là lời thề ràng buộc long trọng đối với các thần bí gia thời xưa là Tứ linh tự.

Nếu ta giải thích rành mạch và đối chiếu thuyết chuyển kiếp của Pythagoras với thuyết tiến hóa hiện đại thì ta ắt thấy nó cung cấp mọi “mắt xích còn thiếu” cho cái chuỗi xích tiến hóa hiện đại. Nhưng có ai trong đám khoa học gia chúng ta mà lại chịu mất thời giờ quí báu về những trò ngông cuồng đó của cổ nhân. Mặc dù có bằng chứng ngược lại, song họ chẳng những chối bỏ việc các quốc gia thời cổ sơ có kiến thức chắc chắn về hệ thống Nhật tâm mà còn bác bỏ việc các triết gia thời xưa có thể biết điều đó. “Bedes Đáng Kính”, Augustines và Lactantii dường như do dốt nát đầy giáo điều đã bóp nghẹt mọi niềm tin vào các nhà thần học xưa hơn thời kỳ thế kỷ tiền-Ki Tô. Nhưng giờ đây ngôn ngữ học đã làm quen nhiều hơn với kho tài liệu tiếng Bắc phạn, cho nên phần nào giúp ta bào chữa được cho họ đứng trước những lời buộc tội bất công. Chẳng hạn như trong kinh Phệ đà ta thấy có bằng chứng chắc chắn cho rằng ngay từ năm 2.000 trước Công nguyên, các nhà hiền triết và học giả Ấn Độ ắt đã quen thuộc với việc trái đất hình tròn cũng như hệ thống Nhật tâm. Vì thế cho nên Pythagoras và Plato đều biết rõ sự thật thiên văn này; đó là vì Pythagoras đã thu lượm được kiến thức nơi Ấn Độ hoặc từ những người đã ở Ấn Độ, còn Plato chỉ trung thành phản ánh lại giáo huấn của Pythagoras. Chúng tôi xin trích dẫn hai đoạn trong Aitareya Brahmana:

Trong “Thần chú về Con rắn” ^[[41]] , Brahmana tuyên bố như sau: Thần chú này được Nữ hoàng loài Rắn, Sarpa-rājni, chứng kiến, vì trái đất là Nữ hoàng của loài Rắn do nó là mẹ đứng đầu mọi thứ biết vận động. Thoạt tiên trái đất chỉ có một cái đầu tròn không có tóc (hói) nghĩa là không có cây cối. Thế rồi nó quan niệm ra thần chú này mang lại cho kẻ nào biết thần chú ấy quyền năng có được bất kỳ hình tướng nào mà mình muốn. Nó “phát âm ra thần chú” nghĩa là hiến tế cho chư thần linh và do đó tức khắc có một dáng vẻ sặc sỡ, nó đâm ra thiên biến vạn hóa, có thể tạo ra bất kỳ hình tướng nào mà mình muốn, biến đổi từ hình tướng này sang hình tướng khác. Thần chú này bắt đầu bằng cụm từ: “Ayam gaūh priśnir akramīt (x., 189).

Việc mô tả trái đất có dạng một cái đầu tròn và trọc lóc thoạt tiên là mềm và chỉ trở nên cứng do được thần Vâyu tức là thần gió phà hơi vào, việc đó bắt buộc gợi ra ý tưởng rằng tác giả của các thánh thư Phệ đà đã có biết trái đất hình tròn hoặc hình cầu; hơn nữa nó thoạt tiên là một khối dạng keo và dần dần mới nguội lại do ảnh hưởng của gió và thời gian. Kiến thức của họ về việc trái đất hình cầu; và giờ đây ta còn có bằng chứng để dựa vào đó mà khẳng định là người Ấn Độ đã hoàn toàn quen thuộc với hệ thống Nhật tâm, ít ra cũng từ 2.000 năm trước Công nguyên.

Cũng trong bộ khảo luận đó, vị lễ sư Hotar được dạy cách lập lại các kinh Shastras và cách giải thích hiện tượng mặt trời mọc và mặt trời lặn. Kinh dạy: “Các Agnishtoma là vị thần linh đốt cháy. Mặt trời chưa bao giờ mọc cũng như chưa bao giờ lặn. Khi người ta nghĩ mặt trời lặn thì không phải như vậy, họ đã nhầm lẫn. Đó là vì sau khi đạt tới lúc tận cùng của một ngày thì mặt trời tạo ra hai tác dụng đối nghịch khiến cho điều ở bên dưới trở thành đêm, còn điều ở phía bên trên trở thành ngày. Khi thiên hạ tin rằng mặt trời mọc vào buổi sáng thì nó chỉ làm như sau: sau khi đã đạt tới điểm tận cùng của đêm thì bản thân nó tạo ra hai tác dụng đối nghịch, biến điều ở bên dưới thành ngày và điều ở phía bên kia thành đêm. Thật ra mặt trời không bao giờ lặn, nó cũng chẳng lặn đối với ai đã biết như thế” ^[[42]] .

Câu này có tính kết luận đến mức ngay cả dịch giả của bộ Rig Phệ đà là Tiến sĩ Haug cũng bắt buộc phải nhận xét như vậy. Ông bảo rằng đoạn này bao hàm việc “chối bỏ có sự tồn tại của hiện tượng mặt trời mọc và mặt trời lặn”, và tác giả giả định rằng mặt trời “vẫn luôn luôn ở vị trí trên cao” ^[[43]] .

Ở một trong những tác phẩm Nivids xưa nhất, Rishi Kutsa, là một bậc hiền triết Ấn Độ thời xa xưa nhất đã giải thích ẩn dụ về những định luật đầu tiên dành cho các thiên thể. Đó là vì việc làm “điều mà mình không nên làm” nên Anāhit  (Anaïtis tức Nana là Kim tinh của người Ba Tư) biểu diễn trái đất trong huyền thoại mới bị kết án phải quay xung quanh mặt trời. Các Sattras tức những khóa hiến tế ^[[44]] chứng tỏ chắc chắn rằng rất sớm, vào khoảng thế kỷ 18 hoặc 20 trước Công nguyên, thì người Ấn Độ đã tiến bộ rất nhiều về khoa học thiên văn. Các Sattras kéo dài một năm và chẳng qua chỉ là “bắt chước lộ trình hằng năm của mặt trời”. Ông Haug có nói rằng chúng được chia ra thành hai bộ phận riêng biệt, mỗi bộ phận bao gồm 6 tháng, mỗi tháng 30 ngày; giữa hai bộ phận này là Vishuvan (đường xích đạo, tức lúc chính ngọ) chia trọn cả Sattras ra thành hai nửa. v.v. . . ^[[45]] . Mặc dù học giả này gán cho việc trước tác đa số bộ Brahmanas vào thời kỳ 1400 tới 1200 năm trước Công nguyên, song ông có ý kiến cho rằng bài thánh ca xưa nhất có thể được ấn định vào ngay lúc bắt đầu kho tài liệu kinh Phệ đà vào giữa năm 2400 và 2000 trước Công nguyên. Ông thấy chẳng có lý do gì để coi kinh Phệ đà là kém phần xưa cũ hơn các thánh thư của Trung Hoa. Vì Kinh Thư và các bài hiến tế trong Kinh Thi đã được chứng tỏ là xưa cũ tới mức 2200 năm trước Công nguyên, cho nên chẳng bao lâu nữa các nhà ngôn ngữ học ắt phải bắt buộc thừa nhận rằng người Ấn Độ thời tiền hồng thủy là bậc thầy về kiến thức thiên văn.

Dù sao đi nữa, có những sự kiện chứng tỏ rằng một số phép tính toán thiên văn vẫn chính xác đối với người Chaldea vào thời Julius Cæsar cũng giống như thời nay. Khi nhà chinh phục ấy cải cách lịch thì người ta thấy dương lịch thường dùng tương ứng rất ít với mùa màng đến nỗi mà mùa hè đã lẫn lộn vào những tháng mùa thu, còn các tháng mùa thu lại nhập nhằng vào ngay giữa mùa đông. Chính Sosigenes, là nhà thiên văn học người Chaldea đã phục hồi được trật tự từ cái mớ hỗn độn ấy bằng cách đẩy lùi ngày 25 tháng 3 lui lại 90 ngày, do đó khiến cho tương ứng với điểm xuân phân; và cũng chính Sosigenes đã ấn định độ dài của các tháng giống như chúng vẫn còn như vậy hiện nay.

Ở Châu Mỹ, đạo quân Motezuman đã phát hiện ra rằng lịch của người Aztecs qui cho mỗi tháng con số bằng nhau về ngày và tuần lễ. Mức độ cực kỳ chính xác trong phép tính toán thiên văn của họ lớn đến nỗi những phép kiểm chứng sau này không phát hiện ra được họ tính sai, còn người Âu Châu đổ bộ lên Mễ tây cơ năm 1519 thì tính theo lịch của Cæsar đã đi sớm gần 11 ngày so với thời gian chính xác.

Chúng ta biết ơn những bản dịch chính xác vô giá của bộ kinh Phệ đà và những khảo cứu cá nhân của Tiến sĩ Haug vì chúng bổ chứng cho những lời khẳng định của các triết gia Hermes. Ta có thể dễ dàng chứng minh được thời kỳ Zarathustra Spitama (Zoroaster) xa xưa khôn tả. Bộ Brahmanas mà ông Haug gán cho là đã có từ 4000 năm nay mô tả sự đấu tranh tôn giáo giữa những người Ấn Độ thời xưa sống vào thời tiền-Phệ đà và người Ba Tư.

************

Người ta gán cho rằng pháp thuật là một khoa học linh thiêng giúp ta tham dự vào các thuộc tính của Thượng Đế. Philo Judæus có nói rằng: “Nó tiết lộ các thao tác của thiên nhiên và giúp ta chiêm ngưỡng được những quyền năng thiên thể” ^[[46]] . Vào thời sau này, việc nó bị lạm dụng và thoái hóa thành ra thuật phù thủy khiến nó nói chung bị ghê tởm. Do đó ta chỉ bàn tới pháp thuật ở vào quá khứ xa xưa trong thời kỳ mà mọi tôn giáo chân chính đều dựa trên cơ sở hiểu biết các quyền năng huyền bí của thiên nhiên. Giai cấp giáo sĩ ở cổ Ba Tư không hề lập nên pháp thuật như người ta thường nghĩ mà chính các pháp sư Magi mới sáng lập ra pháp thuật, tên gọi của họ phái sinh từ pháp thuật. Mobeds, là các lễ sư của Bái Hỏa giáo – những người Ghebers cổ truyền – ngay cả thời nay cũng được gọi là Magoï trong thổ ngữ Pehlvi ^[[47]] . Pháp thuật xuất hiện trên thế giới cùng với những giống người xa xưa nhất. Cassien có nhắc tới một bộ khảo luận nổi tiếng vào thế kỷ thứ 4 và 5 mà người ta tin là của Ham, con trai của Noah, đến lượt Noah lừng danh là đã tiếp nhận bộ khảo luận đó từ Jared, là hậu duệ đời thứ tư của Seth tức con trai của Adam ^[[48]] .

Ta biết tên thánh Moses vì ông có hiểu biết mẹ của nữ hoàng Ai Cập, là Thermuthis, bà cứu ông khỏi chết đuối trên dòng sông Nile. Bản thân vợ của vua Pharaoh ^[[49]] , Batria, cũng là một điểm đạo đồ, còn tín đồ Do Thái chịu ơn bà vì có bậc đạo sư “đã học được mọi minh triết của người Ai Cập, có lời lẽ và hành vi dũng mãnh” ^[[50]] . Thánh tử vì đạo Justin dựa vào thẩm quyền của Trogus Pompeius chứng tỏ rằng Joseph đã hiểu biết rất nhiều về pháp thuật nhờ học được của các lễ sư cao cấp Ai Cập ^[[51]] .

Cổ nhân biết nhiều về một vài môn khoa học so với các nhà bác học hiện đại vẫn còn chưa khám phá hết. Mặc dù nhiều người vẫn ngần ngại thú nhận, song nhiều khoa học gia đã công nhận rằng: “Trình độ kiến thức khoa học có được vào thời kỳ xã hội sơ khai vĩ đại hơn nhiều so với mức những người hiện đại sẵn lòng công nhận”. Tiến sĩ A. Todd Thomson, là biên tập của tác phẩm Khoa học Huyền bí của Salverte có nói như vậy; ông còn nói thêm: “Nhưng kiến thức đó chỉ được hạn chế trong các đền thờ đã bị cẩn thận che khuất khỏi cặp mắt soi bói của dân chúng và tương phản với giới lễ sư”. Khi nói tới kinh Kabala, nhà bác học Franz von Baader có nhận xét rằng: “Chẳng những việc cứu chuộc và khoa minh triết của ta mà bản thân khoa học của ta cũng do người Do Thái truyền lại”. Nhưng tại sao không nói hết câu cho độc giả biết người Do Thái có được minh triết do ai truyền thừa?

Origen (vốn đã thuộc về trường phái Alexandria của các môn đồ Plato) tuyên bố rằng thánh Moses ngoài việc giảng huấn về giao ước còn truyền thụ một số bí mật rất quan trọng “từ vùng sâu thẳm ẩn tàng trong định luật” trao lại cho 70 môn đồ lão thành. Ông ra lệnh cho họ chỉ truyền thụ những bí mật này cho người nào mà họ thấy xứng đáng.

Thánh Jerome gọi các tín đồ Do Thái ở Tiberias và Lydda là các bậc huấn sư duy nhất về cách thuyết giải thần bí. Cuối cùng Ennemoser nhấn mạnh tới ý kiến theo đó “các tác phẩm của Dionysius Areopagita rành rành là dựa cơ sở trên kinh Kabala của Do Thái giáo”. Khi chúng ta xét tới việc các môn đồ phái Ngộ đạo tức các Ki Tô hữu sơ khai chẳng qua chỉ là tín đồ của phái Essenes thời xưa mang một danh hiệu mới, thì sự kiện này cũng chẳng có gì lấy làm lạ. Giáo sư Molitor tưởng thưởng xứng đáng kinh Kabala. Ông nói:

“Đã qua rồi cái thời tiền hậu bất nhất và hời hợt cả trong thần học lẫn trong khoa học; và vì thuyết duy lý cách mạng ấy chẳng để lại gì ngoại trừ sự rỗng tuếch của chính mình, sau khi đã hủy hoại mọi thứ tích cực, cho nên giờ đây đã đến lúc ta lại chú ý tới cái sự khải huyền bí nhiệm vốn là động cơ thúc đẩy linh hoạt ắt phải mang lại sự cứu chuộc cho ta . . . Các Bí pháp của Do Thái thời xưa (vốn bao hàm mọi bí nhiệm của Do Thái thời nay đã được đặc biệt tính toán để đặt kết cấu thần học dựa trên những nguyên lý minh triết thiêng liêng sâu sắc nhất và có được một nền tảng vững chắc cho mọi khoa học lý tưởng. Nó ắt mở ra một con đường mới . . . cho cái mê lộ tối tăm của các thần thoại, điều bí nhiệm và cấu tạo của các quốc gia ban sơ. Chỉ trong các truyền thuyết này mới có bao hàm hệ thống các trường phái nhà tiên tri; nhà tiên tri Samuel không tìm thấy mà chỉ phục hồi lại hệ thống này; nó có cứu cánh chẳng có gì khác hơn là đưa các học giả tới minh triết và tri thức cao nhất khi họ tỏ ra xứng đáng và khai tâm họ vào các điều bí nhiệm sâu xa hơn. Được xếp vào loại điều bí nhiệm này là pháp thuật, nó có bản chất lưỡng tính: pháp thuật thiêng liêng và pháp thuật gian tà tức tà thuật. Mỗi một trong các loại pháp thuật này lại được chia thành hai loại nhỏ: loại chủ động và loại thụ động; trong loại chủ động con người cố gắng giao tiếp với thế giới để học được những điều ẩn tàng; trong loại thụ động y cố gắng đạt quyền năng khống chế các tinh linh; trong loại chủ động y thực thi những hành vi tốt đẹp và mang lại phúc lợi, trong loại thụ động y thực hiện mọi thứ hành động ma quỉ và thiếu tự nhiên” ^[[52]] .

Giới giáo sĩ của ba đoàn thể Ki Tô giáo nổi bật nhất là Chính thống giáo Hi Lạp, Công giáo La Mã và Tin Lành đều tỏ ý phản đối mọi hiện tượng tâm linh biểu lộ qua cái gọi là “đồng cốt”. Thật vậy chỉ có một thời kỳ rất ngắn đã trôi qua từ khi cả Giáo hội Công giáo La Mã lẫn Tin Lành đều thiêu đốt, treo cổ và thậm chí còn giết hại mọi nạn nhân chới với mà các vong linh – đôi khi là các lực thiên nhiên mù quáng và cho đến nay chưa giải thích được – biểu lộ thông qua cơ thể họ. Đứng đầu ba giáo hội này và nổi bật nhất là Giáo hội La Mã. Bàn tay nó đã đỏ thắm máu vô tội của vô số nạn nhân đã bị đổ ra nhân danh thiên tính giống như-Moloch đang cầm đầu đức tin của nó. Nó sẵn sàng và sốt sắng bắt đầu lại. Nhưng nó bị bó chân bó tay do cái tinh thần tiến bộ và tự do tôn giáo thuộc thế kỷ 19 mà ngày nào nó cũng chửi rủa và xúc phạm. Chính thống giáo Nga-Hi Lạp thân thiện nhất và giống như-Đức Ki Tô vì có đức tin sơ khai, đơn giản, mặc dù mù quáng. Bất chấp sự thật thực tế không có sự hợp nhất nào giữa các giáo hội Hi Lạp và La Tinh và cả hai đã chia tay nhau từ cách đây nhiều thế kỷ. Song Đức Giáo hoàng La Mã dường như thường xuyên phớt lờ sự kiện ấy bằng một cách trơ trẽn nhất có thể được. Giáo hội La Mã đã nhận vơ về mình cái quyền quản hạt chẳng những đối với các xứ sở trong phạm vi giáo xứ của Chính thống giáo mà còn đối với mọi tín đồ Tin Lành nữa. Giáo sư Draper có nói rằng: “Giáo hội cứ khăng khăng cho rằng nhà nước chẳng có quyền đối với bất cứ điều gì mà Giáo  hội tuyên bố trong địa hạt quản trị của mình và Tin Lành chỉ là phái nổi loạn tuyệt nhiên chẳng có quyền gì hết; ngay cả ở các giáo xứ trong cộng đồng Tin Lành thì vị giám mục Công giáo vẫn là vị chủ chiên tâm linh hợp pháp duy nhất^[[53]]. Những sắc lệnh không ai buồn chú ý tới, những bức thư chỉ dụ của Giáo hoàng chẳng ai thèm đọc, những lời mời đọc dự công hội đại kết chẳng ai buồn đếm xỉa, những việc rút phép thông công bị người ta chế nhạo – tất cả những thứ đó dường như chẳng làm ai nao núng. Sự kiên trì của họ chỉ ăn khớp với sự trơ tráo của họ thôi. Vào năm 1864, người ta đã đạt tới đỉnh cao phi lý khi Giáo hoàng Pius thứ IX đã rút phép thông công và công khai trút lên Nga hoàng sự mạ lỵ coi đó là kẻ ly giáo bị trục xuất ra khỏi lòng của Hội thánh Mẹ ^[[54]] . Từ khi nước Nga được Ki Tô hóa cách đây 1000 năm, các vị tổ tiên cũng như bản thân Nga hoàng chưa bao giờ đồng ý gia nhập Công giáo La Mã. Tại sao không đòi hỏi quyền quản hạt của Giáo hội đối với các Phật tử ở Tây Tạng hay là bóng dáng của những Hyk-Sos thời xưa?

Hiện tượng đồng cốt đã biểu hiện mọi lúc ở Nga cũng như ở mọi xứ sở khác. Thế lực này phớt lờ những sự dị biệt về tôn giáo, nó cười nhạo quốc tịch và xâm lấn bất kỳ cá nhân nào mà không được mời gọi, cho dù đó là một vị quân vương đứng đầu nước hay một kẻ ăn xin nghèo nàn.

Ngay cả vị Phó tế của Thiên Chúa hiện nay tức bản thân Giáo hoàng Pius thứ IX cũng không thoát khỏi tay người khách không mời mà đến. Trong vòng 50 năm vừa qua người ta biết rằng Đức Giáo hoàng đã chịu nhiều cơn chứng rất dị thường. Trong nội bộ Tòa thánh Vatican thì người ta bảo đó là các linh ảnh về Thiên Chúa, còn ngoài phạm vi Tòa thánh thì giới y sĩ bảo đó là các cơn động kinh; và theo tin đồn của dân chúng thì người ta gán cho nó là bị ma ám thuộc loại Peruggia, Castelfidardo và Mentana!

“Đèn bật lên thì màu xanh; thế mà giờ đây nó tắt ngúm như tối đêm ba mươi

Những giọt mồ hôi lạnh sợ hãi toát lên trên da thịt run rẩy của tôi

Thiết tưởng vong hồn của những người mà tôi đã khiến cho họ bị giết hại

Đã trở lại. . .” ^[[55]]

Ông hoàng Hohenlohe rất nổi tiếng vào phần tư đầu tiên trong thế kỷ hiện nay về quyền năng chữa bệnh, bản thân ông cũng là một đồng cốt vĩ đại. Thật vậy, những hiện tượng và quyền năng ấy không thuộc về thời đại hoặc xứ sở đặc biệt nào. Chúng tạo thành một phần các thuộc tính tâm lý của con người tức Tiểu vũ trụ.

Trong hàng thế kỷ các Klikouchy ^[[56]] , Yourodevoÿ ^[[57]] và những tạo vật khốn khổ khác đã bị những bệnh kỳ lạ mà giới giáo sĩ Nga và giới bình dân gán cho là bị ma quỉ ám. Những người ấy bu đầy lối vào nhà thờ chính, không dám liều mình len vào trong kẻo đám ma quỉ ương ngạnh kiểm soát họ có thể vật họ xuống đất. Voroneg, Kiew, Kazan và mọi đô thị đều có những di tích thông thần của các vị thánh đã được phong thánh, những nơi ấy đều đầy dẫy những đồng cốt vô ý thức. Người ta có thể luôn luôn tìm thấy một số những người ấy tụ tập thành những nhóm dị hợm lãng vãng nơi cổng và cửa ngõ. Vào những giai đoạn nào trong khi thi hành thánh lễ  Misa của vị giáo sĩ chủ lễ, chẳng hạn như khi có xuất hiện các bí tích hoặc bắt đầu cầu nguyện và đồng ca bài “Ejey Cheroúvim”, thì những kẻ nửa điên nửa đồng cốt này bắt đầu gáy như gà, sủa như chó, rống như bò và rống như lừa, rồi cuối cùng bò lăn bò càn ra trong những cơn co giật dễ sợ. Lời giải thích mộ đạo là “kẻ không trong sạch không thể chịu đựng được lời cầu nguyện thiêng liêng”. Xúc động vì lòng trắc ẩn, một số tâm hồn từ thiện tìm cách phục hồi chức năng cho những kẻ bị bệnh và bố thí cho họ. Đôi khi một vị linh mục được mời tới để trục tà ma, trong diễn biến ấy hoặc là ông hành lễ vì lòng từ thiện và tình thương hoặc là vì viễn ảnh cám dỗ kiếm được tiền bạc chỉ có 20 xu Nga tùy theo những xung lực Ki Tô giáo của ông. Nhưng các tạo vật khốn khổ ấy – họ chỉ là đồng cốt đôi khi cái cơn đó chân thực thì họ tiên tri được và thấy được linh ảnh ^[[58]] – họ chưa bao giờ bị quấy nhiễu vì sự bất hạnh của mình. Tại sao giới giáo sĩ lại ngược đãi họ hoặc thiên hạ ghét bỏ, tố cáo họ là đám phù thủy đáng bị nguyền rủa? Óc phân biệt phải trái bình thường và công lý ắt chắc chắn gợi ý rằng nếu có ai phải bị trừng phạt thì đó dứt khoát không phải là những nạn nhân không tự lo liệu được cho mình mà loài ma quỉ bị gán cho việc kiểm soát hành động của họ. Điều tồi tệ nhất xảy ra cho bệnh nhân đó là khi vị linh mục rưới đẫm nước thánh lên bệnh nhân khiến cho tạo vật khốn khổ ấy bị cảm lạnh. Nếu nước thánh tỏ ra vô hiệu lực thì kẻ Klikoucha đó bị bỏ mặc cho ý chí của Thượng Đế và được chăm sóc bằng tình thương và lòng trắc ẩn. Cho dù mê tín và mù quáng thì một đức tin được chỉ đạo dựa trên những nguyên tắc đó chắc chắn vẫn đáng được kính trọng và không thể xúc phạm tới con người hoặc Thượng Đế chân chính. Các tín đồ Công giáo La Mã, thứ đến là các giáo sĩ Tin Lành – ngoại trừ một số nhà tư tưởng lỗi lạc nhất trong đám họ – đều không được như thế cho nên mục đích của chúng tôi là nêu ra nghi vấn trong tác phẩm này. Chúng tôi muốn biết họ dựa vào cơ sở nào mà đối xử với các nhà thần linh học và môn đồ kinh Kabala, người Ấn Độ và Trung Quốc theo cách họ vẫn làm tức là tố cáo những người Ấn Độ và Trung Quốc này cùng với những người không theo đạo – là sản phẩm do chính họ tạo ra – đến nỗi nhiều kẻ bị kết án tù đày phải chịu ngọn lửa hỏa ngục thiêu đốt mãi không bao giờ tắt.

Chúng tôi tuyệt nhiên không thấy có tư tưởng bất kính nào – chứ đừng nói đến phạm thượng – đối với Quyền năng Thiêng liêng làm cho vạn vật (hữu hình và vô hình) hiện hữu. Chúng tôi thậm chí chẳng dám nghĩ tới sự uy nghi và hoàn hảo vô biên của nó. Chúng tôi chỉ cần biết rằng Nó tồn tại và rất minh triết. Chỉ cần biết rằng chúng tôi cũng có một Điểm Linh Quang mang bản thể của Nó giống như mọi đồng loại khác. Quyền năng tối cao mà chúng tôi kính trọng vốn vô biên và vô tận; đó là MẶT TRỜI TÂM LINH TRUNG ƯƠNG” vĩ đại mà chúng tôi bị bao quanh bởi những thuộc tính của nó và những tác dụng hữu hình của Ý CHÍ ấy mà không ai nghe thấy được; đó là Thượng Đế của cổ nhân cũng như của các nhà thấu thị thời nay. Ta chỉ có thể nghiên cứu được bản chất của ngài nơi những thế giới mà SẮC LỆNH dũng mãnh của ngài đã tạo ra. Ta chỉ truy nguyên được sự khải huyền của ngài qua ngón tay của chính ngài chỉ vào những hình bất diệt về sự hài hòa trong vũ trụ trên bề mặt của Càn khôn. Đó là cái phúc âm duy nhất không thể SAI LẦM mà chúng tôi công nhận.

Khi nói tới các nhà địa lý thời xưa trong tác phẩm Theseus, Plutarch có nhận xét rằng họ “chèn vào những bờ mép trong bản đồ của họ những phần trên thế giới mà họ chẳng biết gì, họ ghi thêm các chú thích bên lề với nội dung là bên ngoài bờ mép bản đồ chẳng có gì ngoại trừ những sa mạc đầy cát với những con thú hoang và những đầm lầy không ai tới gần được”. Liệu các nhà thần học và khoa học của chúng ta có làm giống như thế chăng? Trong khi nhà thần học nhét đầy thiên thần hoặc ma quỉ vào thế giới vô hình thì các triết gia lại cố gắng thuyết phục các môn đồ rằng ở đâu không có vật chất thì ở đó chỉ là hư vô.

Biết bao nhiêu những kẻ thâm căn cố đế mặc dù theo thuyết duy vật lại thuộc về các Chi bộ Tam Điểm? Các huynh đệ Hoa Hồng Thập Tự (những thần bí gia thực hành của thời trung cổ) vẫn còn sống sót nhưng chỉ hữu danh vô thực thôi. Họ có thể “nhỏ lệ trước ngôi mộ của bậc Thầy đáng kính là Hiram Abiff”, nhưng họ sẽ hoài công mưu tìm cái nơi đúng thực “có cành cây sim”. Chỉ còn lại chữ nghĩa bút sa gà chết, còn cái thần của bản văn đã biến đi mất rồi. Họ giống như dàn đồng ca người Anh hoặc người Đức trong vở nhạc kịch của Ý mãi tới hồi bốn trong vở Ernani mới xuống hầm mộ của Charlemagne hát lên cái âm mưu của mình bằng một ngôn ngữ mà họ chẳng biết gì hết. Như vậy nếu muốn, mỗi đêm các vị hiệp sĩ thời nay của Mái vòm Linh thiêng có thể “đi xuyên qua chín mái vòm để xuống tận trong ruột trái đất” mà họ “chẳng bao giờ phát hiện được Châu thổ linh thiêng của Enoch”. Các “ngài Hiệp sĩ ở Thung lũng phía Nam” cũng như “Thung lũng phía Bắc” có thể cố gắng đoan chắc với mình rằng “sự giác ngộ ló dạng với tâm trí của mình” khi mình tiến bộ về thuật Tam Điểm, “bức màn mê tín, chuyên chế, tàn bạo” v.v. . . không còn che khuất tầm nhìn của tâm trí mình nữa. Nhưng đây toàn là những lời rỗng tuếch chừng nào họ còn phớt lờ bà mẹ Pháp thuật và ngoảnh mặt quay lưng với chị em sinh đôi của bà tức là Thần linh học. Thật vậy, hỡi các “Ngài Hiệp sĩ ở Đông phương”, các ngài có thể “rời bỏ trạm yên nghỉ của mình và ngồi bệch xuống sàn với thái độ đau buồn gục đầu vào bàn tay” vì các ngài đã khiến cho số phận của mình phải tham khóc đầy tang tóc. Từ khi Phillipe le Bel đã tiêu diệt các Hiệp sĩ ở Đền thờ thì chẳng còn ai dám xuất hiện để xua tan nỗi nghi ngờ của các ngài bất chấp mọi lời rêu rao ngược lại. Quả thật các ngài là “những kẻ lang thang ra khỏi Jerusalem đi tìm cái kho tàng đã bị mất của vùng thánh địa”. Các ngài đã tìm ra chưa? Tiếc thay là chưa, vì thánh điện ấy đã bị phàm tục hóa; những cột trụ minh triết, dũng mãnh và mỹ lệ đã bị hủy hoại. Từ nay trở đi, “các ngài phải lang thang trong đêm tối” và “viễn du trong sự khiêm hạ” giữa núi rừng để đi tìm cái “linh từ đã thất truyền”. “Các ngài vẫn cứ tiếp tục đi” nhưng sẽ chẳng bao giờ tìm được chừng nào cuộc hành hương của các ngài còn bị hạn chế vào bảy hoặc ngay cả bảy lần bảy; bởi vì các ngài “đang du hành trong đêm tối” và bóng đen này chỉ có thể bị xua tan bởi ánh sáng của ngọn đuốc chân lý chói lòa mà chỉ có mỗi đám hậu duệ chân chính của Ormasd đang giương cao. Chỉ có họ mới dạy cho các ngài cách phát âm đúng đắn của hồng danh được khải huyền cho Enoch, Jacob và thánh Moses. “Các ngài cứ tiếp tục đi”, cho đến khi vị R. S. W. của các ngài học được cách nhân 333 thay vì 666 thì lại bắn trúng con số Con thú trong kinh Khải huyền, lúc đó các ngài mới có thể thận trọng mà hành động “một cách kín đáo”.

**********

Loài người có một sự khao khát bẩm sinh không thể đè nén được và phải được thỏa mãn trong bất kỳ tôn giáo nào thay thế cho cái thần học đầy giáo điều, không được ai chứng minh và cũng chẳng ai chứng minh nổi trong thời đại Ki Tô giáo của chúng ta. Đây là lòng khao khát mưu tìm bằng chứng về sự bất tử. Ngài Thomas Browne đã diễn tả điều đó như sau: “thật đáng buồn cho con người khi bảo rằng y đã tới số rồi, chẳng còn một trạng thái tương lai nào nữa  và điều đó dường như diễn tiến tới mức nếu không như vậy thì tất cả hóa ra là rỗng tuếch”. Nếu có bất kỳ tôn giáo nào đề nghị cung cấp những bằng chứng bất tử dưới dạng những sự kiện khoa học, và nếu cái hệ thống được xác lập ấy được thúc đẩy theo phương án củng cố các giáo điều của mình bằng những sự kiện như thế thì cái lòng sùng kính và mến mộ đối với giáo hội Ki Tô ắt sẽ là không còn nữa. Nhiều Ki Tô hữu thánh thiện đã bắt buộc phải công nhận rằng không có uyên nguyên chân thực nào giúp ta bảo đảm được một trạng thái tương lai mà con người có thể nương tựa vào đó. Làm sao một niềm tin như thế có thể đứng vững được qua vô số thời đại, nếu trong mọi quốc gia cho dù văn minh hay dã man thì con người cũng được phép có chứng minh về sự kiện ấy? Chẳng lẽ chính sự tồn tại của một niềm tin như thế không đủ là bằng chứng cho thấy cả triết gia biết suy nghĩ lẫn kẻ dã man không có lý trí đều bắt buộc phải công nhận bằng chứng của giác quan mình hay sao? Nếu trong những trường hợp riêng rẽ, ảo giác về ma có thể là kết quả của những nguyên nhân vật lý thì mặt khác trong hàng ngàn trường hợp hiện hình ra thành người để trò chuyện với nhiều cá nhân cùng một lúc, tập thể họ đều trông thấy và nghe thấy sự hiện hình đó thì chẳng lẽ tất cả đều bị loạn trí hay sao?

Các tư tưởng gia vĩ đại nhất của Hi Lạp và La Mã đều coi những vấn đề đó là những sự kiện đã được chứng minh. Họ phân biệt những thứ hiện hình ra bằng những tên gọi vong hồn, linh hồn và u hồn: vong hồn giáng xuống Âm phủ sau khi cá nhân chết; linh hồn tức tinh thần thanh khiết thăng lên thiên đường; còn cái u hồn bức rức (vong hồn vẫn còn vướng vòng tục lụy) lẩn quẩn quanh ngôi mộ vì sức hút của vật chất và sự ưa thích xác phàm vẫn chiếm ưu thế nơi nó và ngăn cản nó thăng lên các cõi cao.

Ovid khi nhắc tới cấu tạo tam bội của phần hồn có nói rằng:

“Xác phàm nằm trong lòng đất, u hồn lẩn quẩn quanh mộ, vong hồn rớt xuống âm phủ, còn linh hồn mưu tìm thiên giới.”

Nhưng tất cả những định nghĩa như thế phải được triết học phân tích cẩn thận. Quá nhiều tư tưởng gia chúng ta không thấy rằng trong ngôn ngữ có rất nhiều biến đổi cách dùng từ theo ẩn dụ và hiển nhiên là đầy bí mật của các tác giả Thần bí thời xưa, họ thường có bổn phận không được tiết lộ những bí mật long trọng của thánh điện, cho nên tiếc thay đã làm lầm lạc các nhà dịch thuật và bình luận. Dịch giả đọc hiểu câu chữ của các nhà luyện kim đan thời trung cổ theo nghĩa đen; ngay cả học giả hiện đại cũng thường hiểu lầm khoa biểu tượng học ẩn giấu của Plato. Một ngày nào đó, họ có thể học biết được rành mạch hơn thì mới vỡ lẽ ra rằng triết học thời xưa cũng như triết học thời nay đều thực hành phương pháp thiết yếu cực đoan: ngay từ những thời kỳ đầu của con người, những sự thật căn bản về mọi điều mà ta được phép biết trên trần thế đều được cao đồ giữ an toàn trong thánh điện; những sự khác nhau về tín điều và phép thực hành tôn giáo đều chỉ là bề ngoài; những người canh giữ sự thiên khải nguyên sơ và đã giải quyết được mọi bài toán trong phạm vi của trí người hiểu được đều liên kết với nhau qua một tổ chức tam điểm đại đồng thế giới về khoa học và triết học tạo thành một dây xích liền một khúc vòng quanh quả địa cầu. Ngôn ngữ học và tâm lý học cần phải tìm cho ra cái đầu mút của sợi dây xích ấy. Nếu tìm được thì nó sẽ nhận biết được rằng chỉ cần nới lỏng được một mắt xích trong cái hệ thống tôn giáo cổ xưa ấy thì ta có thể tháo gở được cái chuỗi dây xích bí nhiệm ấy.

Việc lơ là và giữ kỹ những bằng chứng ấy đã đẩy những người có đầu óc lỗi lạc như Hare và Wallace cùng với những người đầy quyền lực khác vào hội đoàn Thần linh học hiện đại. Đồng thời nó lại bắt buộc những người khác bẩm sinh không có trực giác tâm linh phải sa vào chủ nghĩa duy vật thô thiển núp dưới nhiều tên gọi khác nhau.

Nhưng chúng tôi chẳng thấy có ích lợi gì mà theo đuổi đề tài này thêm nữa. Đó là vì mặc dù theo ý kiến của hầu hết những người đương đại, chỉ có một ngày tràn đầy học thức trong cái ánh sáng nhá nhem ấy có những triết gia cổ xưa còn trong cái ánh sáng chói lọi giữa trưa của ngày ấy cũng có mọi triết gia thời nay của ta; và mặc dù bằng chứng của hàng chục tư tưởng gia thời xưa và thời trung cổ đã tỏ ra vô giá trị đối với các nhà thực nghiệm thời nay dường như thể thế giới chỉ mới khai sinh ra từ năm thứ nhất sau Công nguyên và mọi kiến thức đều mới được phát triển gần đây thì chúng tôi cũng chẳng hề mất hi vọng hoặc mất can đảm. Bây giờ là lúc thuận tiện hơn bao giờ hết để duyệt lại các triết lý cổ xưa. Các nhà khảo cổ học, ngôn ngữ học, thiên văn học, hóa học và vật lý học đang càng ngày càng tiến gần đến mức họ bắt buộc phải xét tới các triết lý cổ. Khoa học vật lý đã đạt tới sự giới hạn của sự thám hiểm; thần học theo giáo điều thấy động cơ linh hứng cho mình đã khô cạn. Nếu chúng tôi không đánh giá lầm dấu hiệu thì đã gần tới lúc thế giới nhận được bằng chứng cho thấy chỉ có tôn giáo cổ truyền mới hài hòa với thiên nhiên và chỉ có khoa học cổ truyền mới bao trùm được mọi thứ mà ta có thể biết được. Những bí mật đã giấu kín lâu nay có thể được tiết lộ; những quyển sách đã bị quên lãng lâu nay và những nghệ thuật đã bị thất truyền từ bao đời nay có thể lại được đưa ra trước ánh sáng; những sách bằng giấy gió và bằng da mỏng có tầm quan trọng vô giá có thể mở ra trong tay những người tự cho là mình vớ được chúng từ các xác ướp hoặc chạm phải chúng trong những hầm mộ bị chôn giấu; những bảng biểu và cột trụ với những thứ điêu khắc khải huyền sẽ làm sững sờ các nhà thần thoại và làm băn khoăn các nhà khoa học cũng có thể được khai quật và thuyết minh. Ai mà biết được tương lai sẽ xảy ra điều gì? Chẳng bao lâu nữa một kỷ nguyên tỉnh ngộ và tái thiết sẽ bắt đầu, thậm chí nó đã bắt đầu rồi. Chu kỳ này hầu như đã đi hết đoạn đường của nó, một chu kỳ mới sắp bắt đầu và những trang sử mới trong tương lai có thể chứa đầy bằng chứng và chứng minh hùng hồn rằng

“Nếu ta có thể tin được tổ tiên,

Thì các Chơn linh đã giáng lâm để đàm đạo với con người,

Và dạy cho y bí mật về thế giới mà chưa ai biết”.  

QUYỂN I – KHOA HỌC

Tác giả xin kính dâng bộ sách này cho Hội Thông Thiên Học, được sáng lập ở New York, năm 1875 sau Công nguyên, ĐỂ HỘI NGHIÊN CỨU NHỮNG ĐỀ TÀI MÀ BỘ SÁCH BÀN TỚI

CHƯƠNG II

CÁC HIỆN TƯỢNG PHÉP LẠ VÀ THẦN LỰC.

- Sự nô dịch của xã hội.

- Thành kiến và sự ngu tín của các nhà khoa học.

- Họ bị các hiện tượng thông linh săn đuổi.

- Các bí thuật đã thất truyền.

- Ý chí của con người là chủ lực trong các thần lực.

- Những điều tổng quát hóa hời hợt của các nhà bác học người Pháp.

- Các hiện tượng đồng cốt được gán cho cái gì?

- Quan hệ của chúng với tội ác.

“Lòng kiêu hảnh (nơi mà không có trí xảo) bước vào để bảo vệ chúng ta,

Và lấp đầy mọi ý thức trống rỗng cồn cào trong tâm khảm . . .”

                                                                   GIÁO HOÀNG

“Nhưng tại sao những tác động của thiên nhiên lại phải thay đổi? Có thể có một triết lý sâu sắc hơn mức ta mơ ước tới – một triết lý khám phá ra được những bí mật của thiên nhiên nhưng không làm thay đổi lộ trình của nó qua việc thâm nhập vào các bí mật ấy”.

BULWER

*************

Cổ nhân bao giờ cũng xuất sắc – nhất là các nhà Pháp thuật và chiêm tinh gia người Chaldea – vì họ tha thiết yêu mến và tha thiết theo đuổi kiến thức trong mọi ngành khoa học. Họ cố gắng thâm nhập các bí mật của thiên nhiên cũng giống như các nhà vạn vật học hiện đại và chỉ dùng phương pháp duy nhất khiến người ta có thể đạt được mục tiêu này, nghĩa là bằng lý trí và nghiên cứu thực nghiệm. Nếu các triết gia hiện đại không thể hiểu được sự thật là họ đã thâm nhập sâu hơn về các điều bí nhiệm của vũ trụ thì điều này cũng không tạo ra một lý do xác đáng tại sao ta không tin họ có được kiến thức này hoặc buộc tội họ chịu trách nhiệm về điều mê tín dị đoan. Chẳng có gì bảo đảm được lời kết tội ấy và mọi khám phá khảo cổ mới đều nổi dậy chống lại giả định đó. Họ đều vô song về mặt hóa học và trong bài thuyết trình nổi tiếng Bàn về các Thuật đã Thất truyền, Wendell Phillips có nói: “Hóa học của thời kỳ xa xưa nhất đã đạt tới mức mà ta thậm chí chưa bao giờ đến gần được”. Bí mật của thủy tinh dễ dát mỏng – “nếu chỉ được nâng đỡ ở một đầu, do trọng lượng của chính mình thì trong vòng 20 tiếng đồng nó sẽ rút gọn lại thành một sợi dây mảnh mai mà bạn có thế quấn quanh cổ tay mình” – ắt khó lòng mà tái phát hiện được trong các xứ văn minh của ta chẳng khác nào bay lên mặt trăng.

Có một sự thật lịch sử là việc tạo ra một cái cốc bằng thủy tinh do một người lưu đày mang tới La Mã vào triều đại Tiberius – cái cốc này “khi được ném mạnh xuống hè đường bằng đá hoa cương không bị vụn tan hoặc nứt vì do sự va chạm ấy” và nếu nó có bị “móp méo chút ít” thì cũng dễ dàng nắn lại hình dáng cũ bằng một cái búa. Nếu ngày nay người ta nghi ngờ việc ấy thì đó chỉ là vì người hiện đại không thể làm được như vậy. Và thế nhưng, nơi Samarkand và một số tu viện ở Tây Tạng, người ta vẫn có thể tìm thấy những cái cốc và đồ thủy tinh như thế mãi tới tận ngày nay; thậm chí có người quả quyết rằng mình có thể làm được giống như vậy nhờ có hiểu biết về chất dung môi vạn năng đã bị chế nhạo rất nhiều và xưa nay đã bị nghi ngờ. Tác nhân này mà Paracelsus và Van Helmont quả quyết rằng đó là một lưu chất nào đó trong thiên nhiên “có thể rút gọn mọi vật thể trần thế, đồng chất cũng như hỗn hợp qui về nguyên thể bản sơ tức vật chất nguyên thủy cấu tạo thành chúng, hoặc rút gọn chúng thành ra một chất lỏng đồng dạng, đồng đẳng và dễ uốn, nó hiệp nhất được với nước, với các thể dịch trong mọi vật thể, song vẫn giữ được những tính chất căn cốt của chính mình; và nếu nó lại được hòa lẫn với chính nó thì do đó sẽ được chuyển hóa thành nước sơ cấp thuần khiết”; liệu có điều ngăn cản không cho ta tin vào phát biểu ấy? Tại sao nó lại không tồn tại và tại sao ý tưởng này được coi là không tưởng? Chẳng lẽ lại vì các nhà hóa học hiện đại của ta không thể chế tạo ra nó hay sao? Nhưng chắc chắn là ta có thể không cần nhiều cố gắng tưởng tượng cũng quan niệm được rằng mọi vật thể thoạt tiên ắt phải xuất phát từ một vật chất bản sơ nào đó, và tùy theo những bài học của thiên văn học, địa chất học và vật lý học, vật chất này ắt phải là một lưu chất. Tại sao vàng – các nhà khoa học của ta biết rất ít về khởi nguyên của vàng – lại thoạt tiên là một vật chất bản sơ của vàng, là một lưu chất nặng nề mà Van Helmont có nói rằng “do bản chất của chính mình tức là do có sự cố kết mạnh mẽ giữa các hạt, nó theo được một dạng rắn chắc sau đó”?

Dường như có rất ít sự phi lý khi tin vào một “nguyên thể vạn năng làm tan hòa được mọi vật thể thành ra nguyên tử sinh hóa của mình”. Van Helmont gọi đó là “chất muối cao siêu nhất và thành công nhất trong mọi chất muối; nhờ đã đạt được mức độ tối cao về đơn giản, thuần khiết và tinh vi, chất muối ấy chỉ nếm trải được khả năng vẫn còn bất biến và không bị hao mòn do những đối tượng mà nó tác động lên đó và làm tan hòa được những vật thể khó điều chế và khó xử lý nhất; cũng giống như đá, đá quí, thủy tinh, đất, lưu huỳnh, kim loại v.v. . . tan hòa thành muối đỏ có trọng lượng bằng trọng lượng của chất bị hòa tan, và điều này cũng dễ dàng như việc nước nóng làm cho tuyết tan chảy ra”.

Những người chế tạo loại thủy tinh dễ dát mỏng đã khẳng định và giờ đây đã khẳng định rằng họ nhúng thủy tinh thông thường vào lưu chất này trong nhiều tiếng đồng hồ để có được tính chất dễ dát mỏng.

Chúng ta có một bằng chứng sờ sờ ra trước mắt và sẵn có về những khả năng ấy. Một thông tín viên nguyên người nước ngoài thuộc Hội Thông Thiên Học, một nhà hành nghề y nổi tiếng, một người đã nghiên cứu khoa học huyền bí tới tận 30 năm, đã thành công trong việc thu lượm điều mà ông gọi là “chất dầu chân chính của vàng” nghĩa là nguyên tố bản sơ. Các nhà hóa học và vật lý  học đã nhìn thấy và đã khảo sát nó, và bắt buộc phải thú nhận rằng họ cũng chẳng biết bằng cách nào mà thu hoạch được nó và họ cũng không làm được như thế. Chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi ông muốn giấu kín tên tuổi của mình; đôi khi sự chế nhạo và thành kiến của công luận còn nguy hiểm hơn tòa án tôn giáo thời xưa. “Chất đất của Adam” này cận kề ngay sát nách chất dung môi vạn năng, và là một trong những bí mật quan trọng nhất của các nhà luyện kim đan. Không một môn đồ Kabala nào tiết lộ nó cho thế giới vì ông có diễn tả nó trong câu nói lóng nổi tiếng sau đây: “Nó sẽ giải thích được những con chim ưng của các nhà luyện kim đan, và cách ‘cắt cụt cánh’ những con chim ưng ấy”; đây là một bí mật mà Thomas Vaughan (Engenius Philalethes) phải mất 20 năm mới học được.

Giống như buổi bình minh của khoa học vật lý bung ra thành ánh sáng thanh thiên bạch nhật chói lòa, cũng vậy các khoa học tâm linh hòa lẫn càng ngày càng sâu hơn vào đêm tối và đến lượt chúng lại bị chối bỏ. Cũng vậy, ngày nay các bậc thầy vĩ đại nhất về tâm lý học lại bị coi là “những vị tổ tiên dốt nát và mê tín dị đoan” chẳng khác nào những kẻ leo dây gây ám thị và những nhà ảo thuật vì thế đấy mặt trời học thức hiện đại ngày nay chiếu sáng lòa đến nỗi có một công lý tiên đề theo đó các triết gia và nhà khoa học thời xưa chẳng biết điều gì, và sống trong đêm đen mê tín dị đoan. Nhưng những kẻ vu khống quên mất rằng mặt trời ngày nay dường như tối đen so với cũng tinh cầu đó ngày mai cho dù điều đó có đúng hay chăng; và cũng như những người thuộc thế kỷ chúng ta nghĩ rằng tổ tiên của mình là dốt nát; cũng vậy hậu duệ của họ có lẽ sẽ coi họ là chẳng biết điều gì. Thế giới đang vận động theo chu kỳ. Các giống dân sắp tới chẳng qua chỉ là mô phỏng lại các giống dân đã biến mất từ lâu rồi; cũng như có lẽ chúng ta là hình ảnh của những giống dân đã sống cách đây hằng trăm thế kỷ. Sẽ có lúc mà những kẻ giờ đây đang công khai nói xấu các môn đồ phái Hermes, nhưng lại âm thầm suy gẫm những quyển sách phủ đầy bụi của họ, để rồi đạo văn các ý tưởng của họ, đồng hóa chúng và biến các ý tưởng ấy thành ý tưởng của chính mình – những kẻ ấy rồi ra sẽ phải trả nợ. Pfaff đã thẳng thắn kêu lên “ai đâu đã từng được coi là có những quan điểm bao quát về thiên nhiên nhiều hơn Paracelsus? Ông là người dũng cảm sáng tạo ra các loại hóa dược, sáng lập nên những phe phái can đảm; chiến thắng những cuộc tranh cãi, thuộc về những đầu óc đã sáng tạo ra trong chúng ta một cách suy tư mới về sự tồn tại tự nhiên của các sự vật. Điều mà ông truyền bá qua những tác phẩm của mình bàn về điểm kim thạch, người lùn và các tinh linh trong hầm mỏ; bàn về các cung hoàng đạo, những người tí hon và thuốc trường sinh. Nhiều người đã dùng chúng để đánh giá thấp về ông; nhưng những điều đó không làm nhụt đi lòng biết ơn nhớ tưởng của chúng ta đối với các công trình của ông nói chung, cũng như lòng hâm mộ của chúng ta đối với những nỗ lực táo bạo, phóng khoáng của ông và sinh hoạt trí thức cao cả của ông” ^[[59]] .

Có nhiều nhà bệnh lý học, nhà hóa học, nhà chữa bệnh vi lượng đồng căn, và nhà từ điển đã làm nguôi ngoai nỗi khát khao kiến thức của mình qua những sách vở của Paracelsus. Frederick Hufeland có được những học thuyết lý thuyết bàn về bệnh truyền nhiễm từ viên “lang băm” người trung cổ này (Sprengel đã hả hê gọi như vậy cái người cao siêu hơn chính mình như thế đấy). Hemman (ông ra sức biện minh cho triết gia vĩ đại này và cố gắng chỉnh đốn lại kỷ niệm vì việc ông bị nói xấu) gọi ông là “nhà hóa học vĩ đại nhất đương thời” ^[[60]] . Giáo sư Molitor ^[[61]] và Tiến sĩ Ennemoser, nhà tâm lý học lỗi lạc người Đức ^[[62]] cũng như vậy. Theo lời phê phán của họ về những công trình lao động của môn đồ phái Hermes này, Paracelsus là nhà trí thức “xuất sắc nhất đương thời”, một “thiên tài cao cả”. Nhưng ánh sáng hiện đại của ta giả định rằng mình còn biết nhiều hơn và những ý tưởng của môn đồ phái Hoa hồng Thập tự về các tinh linh ngũ hành, yêu tinh và quỉ lùn đã chìm vào cõi “u linh của pháp thuật” và chuyện thần tiên trong buổi thiếu thời ^[[63]] .

Chúng ta đã hoàn toàn sẵn sàng thừa nhận cùng với kẻ đa nghi rằng một nửa (thậm chí còn hơn nữa) những điều dường như là hiện tượng phép lạ này chẳng qua chỉ là những trò lừa phỉnh ít nhiều tinh xảo. Những chuyện lật tẩy gần đây, nhất là về những đồng cốt “hiện hình” cũng đủ chứng tỏ quá nhiều sự kiện ấy. Chắc chắn là nhiều chuyện khác vẫn còn được dành sẵn và điều này sẽ tiếp tục cho đến khi những cuộc trắc nghiệm đã trở nên hoàn hảo và các nhà thần linh học đã trở nên có lý trí đến mức không còn cung cấp cơ hội cho những người đồng cốt hoặc cung cấp vũ khí cho các địch thủ.

Liệu những nhà thần linh học biết điều nghĩ gì về tính cách của những thiên thần hướng dẫn sau khi độc quyền chiếm dụng thời gian, sức khỏe và phương tiện của một người đồng cốt khốn khổ có lẽ trong nhiều năm lại thình lình bỏ rơi y khi y cần tới sự giúp đỡ của họ nhiều nhất? Chẳng có gì ngoại trừ đó là những tạo vật không có linh hồn hoặc tán tận lương tâm cho nên mới phạm tội bất công như thế. Tình huống ư? Chỉ là ngụy biện thôi. Họ ắt là cái loại vong linh nào khi cần thiết mà lại không triệu tập được một đội quân vong linh bè bạn của mình (nếu có được như vậy) để lôi kéo người đồng cốt vô tội ra khỏi cái hố sâu được đào sẵn dưới chân y? Những điều đó đã xảy ra vào thời xưa và những điều đó cũng có thể xảy ra bây giờ. Trước thời thần linh học hiện đại cũng đã có những chuyện hiện hình và trong mọi thời đại trước kia đều có những hiện tượng phép lạ giống như thời đại chúng ta. Nếu những sự biểu lộ hiện đại là một thực tại và những sự kiện rành rành ra đó thì cái gọi là “các phép lạ” và chiến tích thần thông của thời xưa ắt cũng phải như vậy; hoặc nếu phép lạ chẳng qua chỉ là chuyện hư cấu mê tín dị đoan thì những sự biểu diễn thời nay ắt cũng phải như thế vì chúng đâu có dựa vào chứng cớ nào tốt hơn.

Nhưng trong cái dòng thác ngày càng gia tăng các hiện tượng huyền bí đổ xô từ đầu mút này tới đầu mút kia của quả địa cầu thì mặc dù 2/3 của những sự biểu diễn đều được chứng tỏ là giả mạo thế thì những cuộc biểu diễn được chứng tỏ là chân thực không thể nghi ngờ hoặc cãi bướng được sẽ ra sao? Trong số đó ta có thể thấy những sự giao tiếp thông qua các đồng cốt không chuyên nghiệp cũng như chuyên nghiệp, họ vốn cao thượng và vĩ đại một cách thánh thiện. Thường thường thì thông qua lũ trẻ con ngây thơ và những người dốt nát ngớ ngẩn, chúng tôi nhận được những giáo huấn và huấn điều triết học, những bài diễn thuyết linh hứng, và thi ca, âm nhạc và hội họa vốn hoàn toàn xứng đáng với tên tuổi mà người ta gán cho tác giả của chúng. Những lời tiên tri của họ thường được nghiệm đúng và những khảo nghiệm của họ mang đầy hảo ý mặc dù về mặt đạo đức diễn ra hiếm hơn. Đâu là những vong linh, những quyền năng hoặc sinh linh thông tuệ hiển nhiên là ở bên ngoài người đồng cốt chính hiệu và là các thực thể tự thân? Những sinh linh thông tuệ này đáng được gọi như thế; và chúng khác xa đa số âm ma và yêu tinh lởn vởn xung quanh phòng lên đồng biểu diễn trên cõi trần, khác xa như ngày khác đêm.

Chúng tôi phải thú nhận rằng tình hình dường như rất nghiêm trọng. Việc các “vong linh” dối trá và vô luân như thế thường xuyên kiểm soát các đồng cốt càng ngày càng trở nên phổ biến hơn; và những tác dụng độc hại của điều dường như là ma thuật thường xuyên tăng trưởng. Một số những đồng cốt tốt nhất đang từ bỏ diễn đàn công luận và rút lui khỏi ảnh hưởng của nó; phong trào thần linh học đang trôi dật dờ về hướng nhà thờ. Chúng tôi đánh bạo tiên đoán rằng nếu các nhà thần linh học không khởi sự nghiên cứu triết học cổ truyền để học cách phân biệt các vong linh và ngăn ngừa các vong linh tồi tệ thì chỉ trong vòng 25 năm tới họ phải nhảy bổ tới nhóm đạo thánh thể của Công giáo La Mã để trốn tránh những vong linh “hướng dẫn” và “kiểm soát” mà họ đã si mê từ biết bao lâu nay. Những dấu hiệu của thảm họa này đã phơi bày ra rồi đấy. Trong một hội nghị gần đây ở Philadelphia người ta đã nghiêm túc đề nghị tổ chức một giáo phái Thần linh học Ki Tô giáo. Đó là vì sau khi đã triệt thoái ra khỏi nhà thờ và chẳng học được gì về triết lý của các hiện tượng phép lạ tức là bản chất của các vong linh, họ đang trôi nổi trên một biển cả bấp bênh giống như con tàu không có la bàn hoặc bánh lái. Họ không thể thoát khỏi thế tiến thoái lưỡng nan; họ phải chọn giữa Porphyry và Pio Nono.

Trong khi các nhà khoa học học chân chính như Wallace, Crookes, Wagner, Butlerof, Varley, Buchanan, Hare, Reichenbach, Thury, Perty, de Morgan, Hoffmann, Goldschmidt, W. Gregory, Flammarion, Sergeant Cox và nhiều người khác tin chắc vào nhiều phép lạ hiện hành thì nhiều người được nêu tên trên đây lại bác bỏ thuyết vong linh của người quá cố. Do đó, dường như cũng hợp lý thôi khi nghĩ rằng nếu “Katie King” ở Luân Đôn – một điều nào đó duy nhất đã hiện hình mà công chúng bắt buộc ít nhiều đã tin tưởng do tôn trọng khoa học – không phải là vong linh của một người đã chết thì đó ắt phải là hình bóng tinh anh đã được cô đặc lại của một trong các âm ma của phái Hoa hồng Thập tự (chỉ là điều hoang tưởng do mê tín dị đoan) hoặc là của một lực nào đó trong thiên nhiên cho đến nay chưa ai giải thích được. Tuy nhiên cho dù nó là “vong linh còn khỏe mạnh hay yêu quỉ bị nguyền rủa” thì cũng chẳng quan trọng bao nhiêu; vì một khi người ta đã chứng tỏ được rằng cơ thể của nó không phải làm bằng chất đặc thì nó ắt phải và nhất định là một “vong linh”, một sự hiện hình, một thần khí. Đó là một sinh linh thông tuệ hoạt động bên ngoài cơ thể ta và do đó nó phải thuộc về một giống sinh linh nào đó đang tồn tại cho dù chưa ai nhìn thấy. Nhưng nó là cái gì vậy? Cái điều gì đó vốn biết suy nghĩ và thậm chí nói năng nữa, thế nhưng không phải là con người; chẳng ai sờ mó thấy nó thế nhưng đó không phải là một vong linh đã thoát xác; nó giả vờ yêu thương, đam mê, hối hận, sợ sệt, vui mừng nhưng thật ra có xúc cảm chi đâu; nó là cái gì vậy? Cái tạo vật giả nhân giả nghĩa vốn lấy làm thích thú khi lừa gạt được người điều tra trung thực và chế nhạo xúc cảm thiêng liêng của con người, nó là cái gì vậy? Đó là vì nếu không có Katie King của ông Crookes thì những tạo vật tương tự cũng làm được chỉ chuyện như thế. Ai có thể thăm dò được điều bí mật này? Chỉ có nhà tâm lý học chân chính thôi. Và liệu y phải đi tìm những quyển sách giáo khoa của mình ở đâu nếu không phải là ở những hốc xó xỉnh bị bỏ lơ trong tủ sách nơi mà tác phẩm bị khinh bỉ của các môn đồ Hermes và nhà thông thần đã bị phủ bụi trong nhiều năm nay.

Khi trả lời một câu đả kích của một kẻ đa nghi thời đó tên là Webster nhằm vào những người tin tưởng các hiện tượng tâm linh và pháp thuật, Henry More (môn đồ phái Plato được kính trọng, người Anh) có nói rằng ^[[64]] : “Con về phần cái ý kiến khác mà đa số những nhà cải cách thiêng liêng chủ trương theo đó chính Ma quỉ xuất hiện dưới dạng Samuel thì người ta không buồn khinh thường ý kiến ấy. Đó là vì mặc dù tôi không hoài nghi nhiều sự xuất hiện trong các buổi chiêu hồn này, coi đó là những vong linh đùa nghịch chứ không phải vong hồn của người quá cố trở lại, song tôi tin chắc rằng linh hồn của Samuel có xuất hiện cũng xác tín như trong những buổi chiêu hồn khác; theo như Porpyrius mô tả trên kia, có thể các loại vong linh ấy biến đổi thành ra thiên hình vạn trạng, ba hồi thì đóng vai ma quỉ, ba hồi thì đóng vai thiên thần hoặc chư thiên và ba hồi đóng vai vong linh của người quá cố. Và tôi thú nhận rằng một vong linh như thế có thể là hiện thân của Samuel ở đây vì bất chấp mọi thứ mà Webster viện dẫn ngược lại, lập luận của ông thật ra hết sức yếu ớt và lúng túng”.

Khi nhà siêu hình học và triết gia tầm cỡ như Henry More mà đưa ra chứng cớ như thế thì chúng tôi có thể yên tâm giả sử rằng người ta đã nghiêm chỉnh cứu xét quan điểm của chúng tôi. Các nhà bác học khảo cứu vốn nói chung là rất nghi ngờ về các vong linh và nói riêng là nghi ngờ “vong hồn của người đã quá cố” thì trong vòng 20 năm vừa qua đã moi óc chế ra những tên gọi mới dành cho một sự vật xưa cũ. Như vậy đối với ông Crookes và Sergeant Cox thì đó là “lực tâm linh”. Giáo sư Thury ở Geneva gọi nó là chất “psychode” tức lực ngoại lai; Giáo sư Balfour Stewart gọi nó là “năng lượng điện sinh học”; Faraday, “bậc thầy vĩ đại về triết lý thực nghiệm trong vật lý học”, nhưng xét theo biểu kiến là một kẻ sơ cơ về tâm lý học ngạo mạn gọi nó là một “tác động cơ bắp vô ý thức”, “một tác động trí não vô ý thức” và còn gì nữa? Ngài William Hamilton gọi nó là một “tư tưởng tiềm tàng”; Tiến sĩ Carpenter gọi nó là “nguyên lý động cơ thúc đẩy của ý tưởng” v.v. . . Có bao nhiêu nhà khoa học thì có bấy nhiêu tên gọi.

Cách đây nhiều năm, triết gia của nước Đức cổ xưa, Schopenhauer đã giải quyết lực và vật chất cùng một lúc; và từ khi ông Wallace cải đạo thì nhà nhân loại học vĩ đại hiển nhiên đã chọn theo các ý tưởng đó. Theo học thuyết của Schopenhauer thì vũ trụ chẳng qua chỉ là sự biểu lộ của ý chí. Mọi lực trong thiên nhiên cũng chỉ là một tác dụng của ý chí, biểu diễn một mức độ cao hoặc thấp tính cách ngoại giới của ý chí. Đó là giáo huấn của Plato (ông nêu rõ rằng mọi vật hữu hình đều được sáng tạo hoặc tiến hóa ra từ ý chí vĩnh hằng và vô hình, theo dạng thức của ý chí). Cõi Trời của ta, theo ông được tạo ra dựa vào khuôn mẫu vĩnh hằng của “Thế giới Ý niệm” vốn được bao hàm trong hình khối 12 mặt (mô hình kỷ hà của Đấng thiêng liêng sử dụng) giống như mọi thứ khác nữa ^[[65]] . Theo Plato, Bản thể Nguyên sơ là phân thân của Trí tuệ Hóa công (Nous) vốn chứa đựng từ thời gian vĩnh hằng cái “ý tưởng” về “thế giới được tạo tác” ra và ngài tạo ra ý tưởng đó từ bản thân mình ^[[66]] . Những định luật của thiên nhiên là những hệ thức đã được xác lập của ý niệm này đối với những hình thức biểu lộ của nó. Schopenhauer có nói: “Những hình thức này là thời gian, không gian và tính nhân quả. Trải qua thời gian và không gian, ý niệm biến thiên với vô vàn biểu lộ”.

Những ý niệm này đâu có gì là mới và ngay cả đối với Plato thì chúng cũng chẳng hề tân kỳ. Chúng ta đọc thấy điều sau đây trong tác phẩm Sấm truyền của người Chaldea ^[[67]] : “Những công trình của thiên nhiên cùng tồn tại với Ánh sáng tri thức, tâm linh của ngôi Cha. Đó là vì chính linh hồn tô điểm cho cõi trời vĩ đại và tô điểm nó theo Cha trời”.

Philo có nói ^[[68]] (người ta đã sai lầm khi buộc tội ông là rút ra triết lý mình từ triết lý của Plato): “Vậy thì thế giới vô hình đã được hoàn tất và được đặt vào trong Lý trí của Thượng Đế”

Trong Thần phổ của Mochus, chúng ta thấy trước hết là Hậu thiên khí (Æther) rồi tới phong (air) Ulom – Thượng Đế mà ta có thể hiểu được tức là vũ trụ vật chất hữu hình sinh ra từ hai nguyên khí nêu trên ^[[69]] .

Trong các bài thánh ca của phái Orpheus, Eros Phanes tiến hóa ra từ Trứng Tâm linh, có thấm nhuần Gió tinh anh Hậu thiên khí, Gió ^[[70]] là “thần khí của Thượng Đế”, nghe nói Ngài vận động trong Hậu thiên khí, “ưu tư bên trên Hỗn mang” tức là “Ý chí” Thiêng liêng. Trong Katakopanisād của Ấn Độ, Purusha tức Tinh thần Thiêng liêng đã đứng trước vật chất nguyên thủy rồi, từ sự hợp nhất này mới nảy sinh ra đại Hồn của Thế giới, “Maha=Atma, Brahm, Chơn linh Nguồn sống” ^[[71]] , các tên gọi ấy đồng nhất với tên gọi Hồn Vũ Trụ tức Anima Mundi và Ánh sáng Tinh tú của các nhà thông thần và môn đồ kinh Kabala.

Pythagoras tiếp nhận học thuyết của mình từ các thánh điện Đông phương, còn Plato biên soạn chúng ra một dạng dễ hiểu hơn thành ra những con số thần bí của bậc hiền triết (ông đã hoàn toàn chọn theo học thuyết của Pythagoras) đối với đầu óc của kẻ chưa được điểm đạo. Như vậy đối với Plato, Càn Khôn chính là “Ngôi Con” mà cha mẹ của nó là Tư Tưởng Thiêng Liêng và Vật Chất Thiêng Liêng^[[72]] .

Dunlap có nói ^[[73]] : “Người Ai Cập phân biệt Horus già với Horus trẻ, Horus già là anh em của Osiris, còn Horus trẻ là con trai của Osiris và Isis”. Horus già là Ý niệm về thế giới vẫn còn lại trong Tâm trí của đấng Hóa công, “được sinh ra trong đêm tối trước khi thế giới được sáng tạo ra”. Horus thứ nhì là “Ý niệm” này xuất phát từ Ngôi Lời và đã khoác lấy vật chất, có được sự tồn tại đúng thực ^[[74]] .

Sấm truyền của người Chaldea có nói: “Thượng Đế trần tục, vĩnh hằng, vô biên, trẻ và già, có dạng uốn éo” ^[[75]] .

“Dạng uốn éo” này là một hình thái tu từ để diễn tả sự rung động của Ánh sáng Tinh tú mà các lễ sư ngày xưa hết sức quen thuộc, mặc dù họ có quan niệm khác với chất ether của các nhà khoa học hiện đại; đó là vì họ đặt vào Hậu thiên khí ấy cái Ý niệm Vĩnh hằng vốn thấm nhuần Vũ trụ tức là Ý chí trở thành Lực và sáng tạo ra hoặc tổ chức vật chất.

Van Helmont có nói: “Ý chí là quyền năng đầu tiên trong mọi quyền năng. Đó là vì thông qua ý chí của đấng Sáng tạo, người ta tạo ra vạn vật và làm cho chúng chuyển động . . . Ý chí là thuộc tính của mọi sinh linh tâm linh và càng bộc lộ tích cực nơi những sinh linh này khi sinh linh ấy giải thoát ra khỏi vật chất”. Paracelsus – ông được gọi là “đấng thiêng liêng” – có nói thêm với cùng một giọng điệu: “Đức tin” phải xác nhận óc tưởng tượng vì đức tin xác lập ý chí . . .Ý chí quyết tâm là khởi đầu của mọi thao tác pháp thuật . . . Vì người ta không tưởng tượng được hoàn chỉnh và tin tưởng hết mình vào kết quả cho nên pháp thuật mới bấp bênh trong khi lẽ ra thì chúng phải hoàn toàn chắc chắn”.

Chỉ cần một năng lực đối kháng là không tin và đa nghi, nếu được phóng chiếu thành một dòng có cường độ lực tương đương thì có thể kềm chế được dòng năng lượng kia và đôi khi hoàn toàn hóa giải được nó. Tại sao các nhà thần linh học lại lấy làm lạ khi sự hiện diện của một số kẻ đa nghi hoặc những người cảm thấy cay đắng chống lại hiện tượng phép lạ, vô ý thức vận dụng quyền năng ý chí của mình chống lại nó, ắt cản trở và thường chận đứng hoàn toàn được những pha trình diễn? Nếu không có một quyền năng hữu thức nào trên trần thế đôi khi thấy một quyền năng khác can thiệp vào hoặc thậm chí hóa giải được mình thì tại sao ta phải lấy làm lạ khi quyền năng thụ động vô ý thức của một người đồng cốt lại thình lình có những tác dụng bị tê liệt do một quyền năng chống đối khác, mặc dù nó cũng được vận dụng một cách vô ý thức? Các giáo sư Faraday và Tyndall khoe khoang rằng sự hiện diện của họ ở một buổi lên đồng chận đứng ngay tức khắc mọi pha trình diễn. Chỉ nội sự kiện này không thôi cũng chứng tỏ cho các nhà khoa học lỗi lạc thấy rằng trong những hiện tượng phép lạ này có một lực nào đó đáng cho họ quan tâm. Với vai trò là một nhà khoa học, giáo sư Tyndall có lẽ nổi bật lên trong nhóm người lên đồng; với vai trò là một nhà quan sát sáng trí, một người chẳng dễ gì bị lừa gạt bởi một người đồng cốt đầy thủ đoạn, cho dù có khéo léo thì có lẽ y chẳng hay ho gì hơn những người khác có mặt trong phòng và nếu những pha trình diễn chẳng qua chỉ là trò lừa bịp khéo léo đến nỗi gạt gẫm được người khác thì những pha đó việc gì phải dừng lại cho dù có vì lợi ích của ông đi chăng nữa. Có người đồng cốt nào dám khoe khoang những hiện tượng phép lạ mà Chúa Giê su (và sau này là thánh tông đồ Paul) đã tạo ra? Thế nhưng ngay cả Chúa Giê su cũng gặp những trường hợp lực chống đối vô ý thức đã thắng được ngay cả dòng ý chí được điều khiển rất khéo léo của chính ngài. “Và ngài không làm được nhiều công trình vĩ đại ở đó chỉ vì họ không tin”.

Người ta có suy gẫm về mọi quan điểm này trong triết lý của Schopenhauer. Các nhà khoa học “khảo cứu” có thể tham khảo tác phẩm của ông rất có ích lợi. Họ ắt thấy trong đó có nhiều giả thuyết kỳ lạ dựa vào các ý tưởng cổ xưa, các suy đoán về những hiện tượng “mới” vốn có thể tỏ ra là hợp lý như bất kỳ hiện tượng nào khác khiến cho họ đỡ mất công vô ích sáng chế ra những thuyết mới. Các lực thông linh và lực ngoại lai, các quyền năng “động cơ thúc đẩy ý niệm” và “năng lượng điện sinh học”, các thuyết về “tư tưởng tiềm tàng” và ngay cả “tác động trí não vô ý thức” đều có thể cô đọng trong từ ngữ: ánh sáng tinh tú của môn đồ kinh Kabala.

Trong tác phẩm của Schopenhauer có trình bày các ý kiến và thuyết táo bạo khác xa ý kiến của đa số nhà khoa học chính thống. Nhà suy đoán liều mạng này nhận xét; “thực ra chẳng có vật chất mà cũng chẳng có tinh thần. Việc hòn đá có khuynh hướng rớt xuống theo luật trọng trường cũng giống như tư tưởng trong óc người . . . Nếu vật chất có thể – có ai biết tại sao đâu – rơi xuống đất thì nó cũng có thể – có ai biết tại sao không – suy nghĩ . . . Ngay cả trong cơ học, ngay khi ta vượt quá mức toán học thuần túy, ngay khi ta đạt tới sức kết dính và lực trọng trường khôn dò v.v. . . thì ta cũng giáp mặt với những hiện tượng mà các giác quan của ta cho là bí nhiệm giống như ý chí và TƯ TƯỞNG nơi con người – ta thấy mình đương đầu với điều không thể hiểu nổi vì mọi lực trong thiên nhiên đều không thể hiểu nổi. Thế thì cái vật chất mà bạn cứ giả vờ cho rằng mình biết rất rõ và do đó vì quá quen thuộc với nó cho nên bạn rút ra đủ mọi kết luận và lời giải thích, gán đủ chuyện cho vật chất ấy, cái vật chất ấy là như thế nào nhỉ? Điều mà bạn có thể nhận thức trọn vẹn bằng lý trí và các giác quan thì chẳng qua hời hợt thôi, giác quan và lý trí chẳng bao giờ đạt tới được bản chất chân thực ở bên trong của vạn vật. Kant có ý kiến như thế. Nếu bạn cho rằng trong đầu người có một loại ý thức tinh thần nào đó thì bạn cũng bắt buộc phải thừa nhận điều đó đối với một tảng đá. Nếu cái vật chất cực kỳ thụ động và chết lặng của bạn mà có thể biểu lộ được khuynh hướng hấp dẫn trọng trường hoặc hút và đẩy giống như điện rồi phóng ra các tia lửa điện thì nó cũng có thể suy nghĩ giống như bộ óc vậy.

Tóm lại ta cũng có thể thay thế mọi hạt của cái gọi là tinh thần bằng một hạt vật chất tương đương và thay thế mọi hạt vật chất bằng một hạt tinh thần tương đương . . . Như vậy Descartes phân chia vạn vật ra thành vật chất và tinh thần chẳng bao giờ tỏ ra là chính xác về mặt triết học; nhưng nếu chúng ta chia chúng thành ra ý chí và sự biểu lộ (cách phân chia này không dính dáng gì cách phân chia thành vật chất và tinh thần) vì nó làm cho vạn vật trở nên tâm linh hóa: mọi thứ thoạt tiên là có thực thuộc ngoại giới – tức là vật thể và vật chất – bị nó biến hóa thành ra một biểu diễn và mọi sự biểu lộ biến thành ý chí” ^[[76]] .

Quan niệm này bổ chứng cho điều mà ta đã diễn tả về đủ thứ tên gọi dành cho cùng một sự vật. Những kẻ tranh cãi chỉ khẩu chiến về ngôn từ thôi. Cho dù người ta gọi các hiện tượng phép lạ ấy là lực, năng lượng, điện hoặc từ, ý chí hoặc quyền năng tinh thần, thì nó bao giờ cũng là sự biểu lộ riêng phần của linh hồn, cho dù đã thoát xác hay bị giam cầm trong cơ thể một lúc nào đó – đó là một bộ phận của cái ý chí thông tuệ cá biệt và toàn năng, thấm nhuần trọn cả thiên nhiên được ta biết là THƯỢNG ĐẾ do ngôn ngữ của loài người còn thiếu sót nên không diễn tả chính xác được các ảnh tượng tâm lý.

Ý niệm của một số nhà triết học kinh viện về vật chất ắt sai lầm nhiều mặt khi xét theo quan điểm của môn đồ kinh Kabala. Hartmann gọi quan niệm của họ là một “thành kiến theo bản năng”. Hơn nữa, ông chứng tỏ được rằng không một nhà thực nghiệm nào có thể làm được gì dính dáng tới vật chất chính hiệu mà chỉ giao tiếp với các lực do vật chất phân chia thành. Tác dụng hữu hình của vật chất chẳng qua chỉ là tác dụng của lực. Do đó ông kết luận rằng điều mà giờ đây ta gọi là vật chất chẳng qua chỉ là khối tập hợp các lực nguyên tử mà người ta dùng từ vật chất để diễn đạt: ngoài điều đó ra thì vật chất chẳng qua chỉ là một từ vô nghĩa đối với khoa học. Mặc dù có nhiều lời thú nhận thẳng thắn của các chuyên gia – nhà vật lý học, sinh lý học và hóa học – theo đó họ chẳng biết tí gì về vật chất ^[[77]] , song họ vẫn thần thánh hóa vật chất. Mọi hiện tượng mới mà họ thấy mình không thể giải thích được đều bị nghiền nát ra, vo viên chế thành nhang để đốt trên bàn thờ của nữ thần bảo trợ cho các nhà khoa học hiện đại.

Chẳng ai bàn về đề tài này hay ho hơn Schopenhauer trong tác phẩm Parerga. Trong tác phẩm này ông bàn dông dài về từ khí động vật, thần nhãn, phép chữa bệnh đồng cảm, thuật thấu thị, pháp thuật, những điềm báo trước, thấy ma và những vấn đề tâm linh khác. Ông bảo rằng: “Tất cả mọi biểu hiện này đều là nhánh nhóc của cùng một cái cây và cung cấp cho ta những bằng chứng không chối bỏ được về sự tồn tại của một chuỗi sinh linh vốn dựa trên một trật tự tạo vật khác hẳn so với thiên nhiên đặt nền tảng trên các định luật về không gian, thời gian và sự thích ứng. Trật tự sự vật khác biệt này vốn sâu sắc hơn nhiều vì đó là trật tự nguyên thủy và trực tiếp; khi nó có mặt thì những định luật thông thường của thiên nhiên (vốn chỉ là hình thức) đâm ra vô hiệu lực; do đó khi nó tác động trực tiếp thì thời gian và không gian chẳng còn có thể ngăn cách được bất kỳ cá thể nào nữa và sự ngăn cách cố hữu nơi các hình tướng ấy không còn tạo ra những hàng rào không vượt qua nổi đối với sự giao tiếp bằng tư tưởng và tác động trực tiếp của ý chí. Bằng cách này người ta có thể tạo ra mọi thay đổi theo một lộ trình khác hẳn lộ trình của tính nhân quả vật lý nghĩa là tác động qua sự biểu lộ ý chí thể hiện một cách đặc thù bên ngoài chính cá thể. Vì vậy tính cách đặc thù của mọi sự trình diễn nêu trên chính là việc nhìn thấy và tác động từ xa trong quan hệ với thời gian cũng như quan hệ với không gian. Một tác động từ xa như thế chính là điều tạo thành tính cách căn bản của cái gọi là pháp thuật; vì đó chính là tác động trực tiếp của ý chí ta, một tác động thoát khỏi quan hệ nhân quả qua tác động vật lý nghĩa là do tiếp xúc”.

Schopenhauer tiếp tục: “Ngoài điều đó ra, những pha trình diễn ấy còn cung cấp cho ta một cơ sở xác thực và hoàn toàn hợp lý để chống lại thuyết duy vật và ngay cả thuyết tự nhiên nữa vì theo sự minh giải của pha trình diễn ấy thì cái trật tự sự vật trong thiên nhiên (mà cả hai triết lý nêu trên đều tìm cách trình bày là tuyệt đối chân thực duy nhất) hiện ra trước mắt ta trái lại chỉ thuần túy mang tính hiện tượng và hời hợt, nó chứa đựng ngay dưới đáy của mình một bản thể sự vật riêng rẽ và hoàn toàn độc lập với những định luật của chính nó. Chính vì thế mà tại sao những pha trình diễn này – ít ra thì cũng theo một quan điểm thuần túy triết học – là vượt ngoài tầm bất kỳ sự so sánh quan trọng nhất nào trong số mọi sự kiện được trình bày cho ta trong địa hạt thực nghiệm. Vì vậy bổn phận của mọi nhà khoa học là phải làm quen với những pha trình diễn ấy”.

***********

Nếu các nhà thần linh học bồn chồn muốn theo sát giáo điều trong quan niệm về “thế giới tâm linh” thì họ đừng có bảo các nhà khoa học này hãy nghiên cứu các hiện tượng của mình với tinh thần thực nghiệm chân chính. Toan tính ấy chắc sẽ là có kết quả phần nào tái phát hiện được pháp thuật thời xưa của Moses và Paracelsus. Bên dưới vẻ đẹp gạt gẫm của một số những pha hiện hình thì một ngày kia họ có thể tìm thấy những vị phong thần và thủy thần đẹp đẽ của môn đồ Hoa hồng Thập tự đùa giỡn trong dòng thần lực oath và lực thông linh.

Ông Crookes vốn tin chắc vào những sinh linh ấy; đã cảm thấy rằng bên dưới lớp da nõn nà của Katie có che phủ một tâm hồn được ngụy trang phần nào vay mượn từ người đồng cốt và những người lên đồng chứ chẳng có linh hồn gì hết! Và những nhà bác học tác giả của quyển Vũ trụ Vô hình khi từ bỏ thuyết “điện sinh học” của mình bắt đầu nhận thấy trong chất ether vũ trụ có khả năng đó là một tập ảnh của đấng Vô biên, en-soph.

Chúng ta đâu có tin rằng mọi vong linh giao tiếp ở những buổi lên đồng đều thuộc lớp sinh linh tên là “Tinh linh ngũ hành” và “Âm ma”. Nhiều vong linh đó – nhất là trong số những sinh linh kiểm soát người đồng cốt trong nội giới nói, viết và hành động khác nữa theo nhiều kiểu khác nhau – đều là các vong linh của người đã thoát xác. Liệu các vong linh ấy là tốt hay xấu đều phần lớn tùy thuộc vào đạo đức riêng tư của người đồng cốt, cũng tùy thuộc nhiều vào đám người lên đồng có mặt và tùy thuộc phần lớn vào cường độ và mục tiêu trong chủ đích của họ. Nếu mục tiêu ấy chỉ là thỏa mãn óc tò mò và mua vui một vài trống canh thì cũng hoài công khi trông mong có một điều gì đó nghiêm chỉnh. Nhưng trong bất kỳ trường hợp nào thì vong linh con người cũng chẳng bao giờ hiện hình ra được đúng như con người ấy. Chúng chẳng bao giờ xuất hiện trước nhà khảo cứu mà khoác lấy da thịt rắn chắc ấm áp với bàn tay rịn mồ hôi và những khuôn mặt trên cơ thể với vật liệu thô trược. Cùng lắm thì họ cũng chỉ có thể phóng chiếu sự phản ánh tinh anh của mình lên những làn sóng trong khí quyển và nếu trong những dịp hãn hữu mà giác quan của người phàm tục còn sống trên cõi ngoại giới có thể sờ vào được tay chân và quần áo của họ, thì người ta cũng chỉ cảm thấy giống như gió hiu hiu thoảng qua quét nhẹ lên cái chỗ bị sờ mó chứ đâu giống như bàn tay của một người hoặc cơ thể làm bằng vật chất. Thật hoài công khi biện hộ rằng “các vong linh hiện hình” đã phô trương ra với những quả tim đập thình thịch và những giọng nói oang oang (có hoặc không kèn không trống) là các vong linh của con người. Những giọng nói – nếu ta có thể gọi một âm thanh như thế là giọng nói – của một sự hiện hình vong linh một khi mà ta đã nghe thấy rồi thì khó lòng có thể quên được. Giọng nói của một vong linh thuần túy giống như tiếng thì thào rung rẩy của một cây hạc cầm văng vẳng từ xa; giọng nói của một vong linh đau khổ vì thế cho nên không thuần túy nếu không phải là cực kỳ tồi tệ, có thể được đồng hóa với tiếng người phát ta từ một cái thùng rỗng.

Đây không phải là triết lý của chúng tôi mà là của vô số thế hệ các nhà thông thần và pháp sư dựa vào kinh nghiệm thực tiễn. Cổ nhân cũng chứng minh khẳng định về đề tài này ^[[78]]. Tiếng nói của vong linh không hề được phát âm ra. Tiếng nói của vong linh bao gồm một loạt các âm thanh tạo cho ta cảm tưởng là một cột không khí nén từ bên dưới bay vút lên trên và tỏa lan ra xung quanh người còn sống đang đối thoại. Nhiều người tận mắt chứng kiến chứng nhận rằng trường hợp Elizabeth Eslinger nghĩa là ^[[79]] : phó quản đốc của nhà tù Weinsberg, Mayer, Eckhart, Theurer và Knorr (bằng chứng có tuyên thệ), Düttenhöfer và nhà toán học Kapff chứng nhận rằng họ thấy sự hiện hình giống như một cột mây. Trong thời khoảng 11 tuần lễ, bác sĩ Kerner và các con, nhiều vị mục sư Tin lành, luật sư Fraas, nhà chạm trỗ Düttenhöfer, hai y sĩ Siefer và Sicherer, thẩm phán Heyd và Nam tước Von Hugel cùng với nhiều người khác nữa đã theo dõi sự hiện hình này hằng ngày. Trong thời gian nó xảy ra, tù nhân Elizabeth cầu nguyện bằng một giọng vang vang không ngừng nghỉ; do đó vì “vong linh” cũng đồng thời đang nói chuyện cho nên đây không thể nào là thuật truyền âm nhập mật, và họ bảo rằng cái giọng ấy “chẳng có chút nào giống như con người; không ai có thể bắt chước được âm thanh của nó”.

Chúng tôi sẽ trình bày thêm nữa nhiều bằng chứng của các tác giả thời xưa liên quan tới sự thật hiển nhiên bị bỏ lơ này. Giờ đây chúng tôi chỉ quả quyết khẳng định lại rằng không một vong linh nào mà các nhà thần linh học cho rằng thuộc về con người lại đã từng được chứng minh với đầy đủ chứng cớ như thế. Những người nhạy cảm có thể cảm thấy ảnh hưởng của các vong linh đã thoát xác truyền cho họ trong nội giới. Những vong linh ấy có thể tạo ra những sự hiện hình nơi ngoại giới nhưng chúng không thể làm được gì khác hơn mức đã được mô tả trên kia. Chúng có thể kiểm soát cơ thể của người đồng cốt, bộc lộ ham muốn và ý tưởng của mình theo nhiều cách khác nhau mà các nhà thần linh học thừa biết, nhưng chúng không làm hiện hình được điều vốn phi vật chất và thuần túy tâm lnh tức là bản thể thiêng liêng của mình. Như vậy một khi đúng đắn thì mọi cái gọi là “sự hiện hình” đều (có lẽ) được tạo ra do ý chí của cái vong linh mà “sự xuất hiện” chẳng qua chỉ có thể cùng lắm là thể hiện phàm nhơn, hoặc là do chính những yêu tinh âm ma vốn thường quá ngu đần cho nên không đáng được vinh danh gọi là ma quỉ. Trong những dịp hiếm hoi thì các vong linh có thể khống chế và kiểm soát được những sinh vật mất linh hồn, họ thường sẵn sàng vỗ ngực xưng tên nếu được bỏ mặc cho lộng hành, sao cho cái vong linh đầy ác ý “trong không trung” uốn nắn theo hình hài thực của một vong linh con người ắt bị vong linh con người điều động như một con rối và không thể hành động hoặc thốt nên lời nào khác hơn những thứ mà “linh hồn bất tử” áp đặt lên y. Nhưng điều này đòi hỏi nhiều điều kiện mà giới lên đồng nói chung (thậm chí cả các nhà thần linh học nữa) đều không biết mặc dù có thói quen đều đặn tham dự các buổi lên đồng. Đâu phải ai cũng có thể thu hút được các vong linh con người mà mình muốn. Một trong những điều thu hút mạnh mẽ nhất đối với những người quá cố là sự luyến ái tha thiết của họ đối với những người còn bị bỏ lại trên trần thế. Nó từng bước lôi cuốn họ một cách không chống cự nổi vào trong dòng TINH TÚ QUANG rung động giữa người có thiện cảm với họ và linh hồn Vũ trụ. Có một điều kiện rất quan trọng nữa là sự hài hòa và sự thanh khiết về từ điện của người có mặt.

Nếu triết lý này là sai lầm, nếu mọi hình thể được “hiện hình” xuất lộ trong những phòng tối đen từ những buồng kín còn tối đen hơn nữa lại là vong linh của những người đã từng một thời sống trên trần thế, thì tại sao có một sự khác nhau như thế giữa chúng và những bóng ma đột nhiên xuất hiện mà chẳng cần tới phòng kín hoặc người đồng cốt? Có ai đã từng nghe nói tới những sự hiện hình, những “vong hồn” quậy phá lẩn quẩn ở nơi chốn mà họ bị sát hại hoặc trở về vì một lý do bí mật nào đó của riêng mình, “thò tay ra sờ thấy ấm áp” như da thịt người sống thế mà người ta biết rằng họ đã chết và bị đem chôn rồi, làm sao phân biệt họ được với kẻ phàm phu còn sống? Chúng tôi có những sự kiện được kiểm chứng kỹ lưỡng về những sự hiện hình như thế đột nhiên trở nên nhìn thấy được, nhưng chưa bao giờ xảy ra cho đến khi bắt đầu kỷ nguyên “hiện hình” thì chúng tôi mới thấy có một điều gì đó giống như vậy. Trong tác phẩm Người đồng cốt và Buổi rạng đông, số ra mùng 8 tháng 9 năm 1876, chúng tôi đọc thấy một bức thư của “một mệnh phụ du hành khắp lục địa”, kể lại một trường hợp xảy ra trong một căn nhà bị ma ám. Bà nói: “Một âm thanh kỳ lạ vang lên từ một góc tối om của phòng đọc sách . . . khi nhìn vào thì bà thấy có một đám mây hoặc một cột hơi nước chói sáng . . . vong linh vướng vòng tục lụy đang lởn vởn ở chỗ bị nguyền rủa do hành vi tà vạy của mình . . .”. Vì vong linh này chắc chắn là sự hiện hình đích thực của một âm ma, nó tự ý hiện ra cho người khác thấy – tóm lại là một u hồn – cho nên cũng giống như mọi hồn ma khả kính khác, nó có thể trông thấy được nhưng không thể sờ thấy được, hoặc nếu ta sờ vào nó thì nó truyền cho ta cái cảm giác là một khối nước bị bàn tay nắm chặt lại giống như hơi nước lạnh bị ngưng đọng lại. Nó chói sáng và trông giống như hơi nước; trong chừng mực mà ta có thể nói được thì đó có lẽ là u hồn thật sự của phàm nhơn thuộc “vong linh” bị hành hạ và còn vướng vòng tục lụy do chính nó đã hối hận vì những tội ác của mình hoặc của những người khác hoặc vong linh khác. Những điều bí mật ở bên kia cửa tử có rất nhiều và những “sự hiện hình” thời nay chỉ khiến cho chúng trở nên rẻ tiền và lố bịch trước mắt kẻ thờ ơ.

Người ta có thể phản đối những điều quả quyết nêu trên bằng một sự kiện mà các nhà thần linh học đều thừa biết: Tác giả đã từng công khai chứng nhận mình có thấy những hình dáng được hiện hình như thế. Chắc chắn là chúng tôi đã làm như thế và sẵn sàng lập lại lời chứng nhận. Chúng tôi đã nhận ra những hình thù ấy là những biểu diễn hữu hình của những người quen biết, thậm chí của những thân bằng quyến thuộc. Cùng với nhiều khán giả khác, chúng tôi đã nghe chúng thốt ra những lời lẽ bằng những ngôn ngữ không quen thuộc chẳng những đối với người đồng cốt và mọi người khác trong phòng (ngoại trừ chúng tôi), mà trong một số trường hợp còn không quen thuộc với hầu hết nếu không phải là tất cả mọi đồng cốt ở Âu Mỹ, vì đó là ngôn ngữ của các bộ tộc và dân tộc Đông phương. Vào thời ấy, những trường hợp này được coi đúng đắn là bằng chứng thuyết phục về thuật đồng cốt chân thực của người nông dân không có học thức ở Vermont ngồi trong một “buồng kín”. Tuy nhiên những hình thù này không phải là hình dáng của những người mà chúng hiện hình ra như thế. Đó chỉ là những pho tượng chân dung của họ được đám âm ma kiến tạo, làm linh hoạt, giựt dây thao tác. Nếu trước kia chúng tôi chưa minh giải điều này thì đó chỉ là vì lúc ấy công luận trong giới thần linh học thậm chí chưa sẵn sàng lắng nghe luận đề căn bản theo đó có các tinh linh ngũ hành và âm ma. Từ đó trở đi thì người ta đã nêu ra và ít nhiều bàn luận rộng rãi về đề tài này. Giờ đây có ít nguy cơ toan tính phóng lên cái biển gợn sóng lăn tăn những lời chỉ trích cái triết lý cổ kính của các bậc thánh hiền thời xưa, vì công luận đã được chuẩn bị phần nào để cứu xét nó, cân nhắc một cách vô tư. Hai năm xáo động đã có kết quả là có thay đổi tốt hơn.

Pausanias có viết rằng bốn trăm năm sau trận chiến Marathon, ở nơi chiến trường người ta vẫn còn nghe thấy tiếng ngựa hí và tiếng hò reo của những chiến sĩ mờ mờ nhân ảnh. Giả sử rằng bóng ma của những chiến sĩ trận vong đúng là vong linh thực của họ thì chúng trông giống như những hình bóng “mờ mờ nhân ảnh” chứ không phải là những con người hiện hình ra. Thế thì ai hoặc cái gì tạo ra tiếng ngựa hí? Chẳng lẽ là “vong hồn” của loài ngựa chăng? Và nếu rõ rệt là sai lầm khi cho rằng loài ngựa có vong hồn – điều này không một ai trong đám  nhà động vật học, sinh lý học hoặc tâm lý học hoặc ngay cả thần linh học có thể chứng minh hoặc bác bỏ được – thì chúng ta phải coi như đương nhiên là chính “linh hồn bất tử” của con người đã tạo ra tiếng ngựa hí ở Marathon để làm cho phong cảnh của trận đánh lịch sử trở nên sống động và đầy kịch tính hơn. Người ta đã thấy đi thấy lại hồn ma của những con chó, con mèo và đủ thứ con vật khác; về vấn đề này sự chứng nhận trên khắp thế giới cũng đáng tin cậy như sự chứng nhận đối với việc hồn ma con người hiện hình. Nếu ta được phép tạm diễn tả như vậy thì ai hoặc cái gì làm nhân cách hóa được hồn ma của những con thú đã quá cố? Phải chăng lại là vong linh của con người? Khi đặt vấn đề ra như thế thì chẳng còn gì mà nói chuyện lòng vòng: hoặc là ta phải thừa nhận rằng loài thú cũng có vong hồn và vong linh sống còn như chính chúng ta hoặc là ta phải chủ trương theo Porphyry rằng trong thế giới vô hình có một loài ma quỉ đầy ác ý và nhiều thủ đoạn là những sinh linh trung gian giữa người còn sống và chư “thần linh”; các tinh linh này rất khoái chí khi hiện hình dưới bất cứ hình thù nào mà nó có thể tưởng tượng ra được, bắt đầu bằng hình người và chấm dứt bằng hình thú của vô số loài thú ^[[80]] .

Trước khi dám đánh bạo quyết định vấn đề liệu hồn ma của loài thú có thường được nhìn thấy và chứng nhận là vonh hồn của những con thú đã chết trở lại hay chăng, thì ta phải cẩn thận xem xét cách ứng xử mà người ta tường trình về chúng. Liệu những hồn ma này có hành động theo những thói quen và phô diễn những bản năng giống như con thú trong buổi sinh thời hay chăng? Liệu hồn ma của những con thú săn mồi có nằm chờ nạn nhân hoặc hồn ma của những con thú nhút nhát có cao chạy xa bay khi thấy mặt con người hay chăng; hoặc những con thú nhút nhát lại có hồn ma tỏ ra đầy ác ý với bẩm tính quậy phá hoàn toàn xa lạ bản chất của mình? Nhiều nạn nhân của vụ ma nhập – nhất là những người chịu nạn ở Salem và những thuật phù thủy khác trong lịch sử – chứng nhận là đã thấy những con chó, mèo, heo và những con thú khác chui vào buồng mình, cắn xé mình và chà đạp lên cơ thể đang thiu ngủ của mình và còn nói chuyện với mình nữa, thường thường thì xúi giục mình tự tử hoặc phạm những tội ác khác. Trong trường hợp đã được kiểm chứng kỹ lưỡng của nạn nhân Elizabeth Eslinger mà Bác sĩ Kerner có đề cập tới thì sự hiện hình của vị linh mục thời xưa ở Wimmenthal ^[[81]] có kèm theo một con chó lớn màu đen mà linh mục gọi là cha của mình, khi có mặt nhiều nhân chứng con chó này vẫn leo lên giường của các tù nhân. Và một dịp khác vị linh mục xuất hiện với một con chiên và đôi khi với hai con chiên. Hầu hết những người bị kết án ở Salem đều bị các nhà nữ thấu thị buộc tội là đã tham vấn những con chim màu vàng với âm mưu đầy ác ý, những con chim vàng đó đậu trên vai của họ hoặc trên xà nhà phía ngay trên đầu ^[[82]] . Và trừ phi ta không tin lời chứng nhận của hàng ngàn nhân chứng ở khắp nơi trên thế giới và trong mọi thời đại để cho chỉ có các nhà đồng cốt thời nay mới độc quyền có thuật thấu thị thì hồn ma của loài thú vẫn xuất hiện và bộc lộ đủ mọi đặc điểm tồi tệ nhất trong bản chất bại hoại của con người mà bản thân hồn ma đó lại không mang hình người. Thế thì liệu chúng có thể là cái gì nếu không phải là tinh linh ngũ hành?

Descartes là một trong số ít người tin tưởng và dám bảo rằng môn y học huyền bí mà chúng ta còn chịu ơn nhiều phát kiến “có định mệnh là mở rộng phạm vi của triết học”; còn Brierre de Boismont chẳng những chia xẻ những hi vọng ấy mà còn công khai thừa nhận mình có thiện cảm với “thuyết siêu tự nhiên” mà ông coi là “tín điều vĩ đại” phổ biến khắp thế giới . . . Ông bảo rằng: “Chúng tôi đồng ý với Guizot khi cho rằng sự tồn tại của xã hội vốn được gói ghém trong đó. Lý trí hiện đại mặc dù theo chủ nghĩa thực chứng vẫn không thể nào giải thích được nguyên nhân sâu xa của bất kỳ hiện tượng phép lạ nào cho nên thật là hoài công mà bác bỏ thuyết siêu tự nhiên, nó vốn phổ biến trên khắp thế giới và ngự trong tâm khảm con người. Những đầu óc cao siêu nhất thường là những môn đồ nhiệt thành nhất của nó” ^[[83]] .

Christopher Columbus đã khám ra Châu Mỹ, còn Americus Vespecius lại gặt hái được vinh quang và tiếm quyền của người phát hiện. Theophrastus Paracelsus đã tái phát hiện được những tính chất huyền bí của nam châm – “cục xương của Horus” mà 12 thế kỷ trước thời ông đã đóng một vai trò quan trọng xiết bao trong các bí pháp thần thông – và tự nhiên là ông trở thành người sáng lập ra trường phái từ điển và thuật thông thần pháp thuật thời trung cổ. Nhưng Mesmer sinh trưởng gần 300 năm sau ông với tư cách là môn đồ thuộc trường phái của ông đã đưa những phép lạ của từ điển ra trước công chúng, gặt hái được vinh quang lẽ ra thuộc về nhà triết gia bái hỏa, còn bậc thầy vĩ đại lại chết trong nhà thương!

 

QUYỂN I – KHOA HỌC

Tác giả xin kính dâng bộ sách này cho Hội Thông Thiên Học, được sáng lập ở New York, năm 1875 sau Công nguyên, ĐỂ HỘI NGHIÊN CỨU NHỮNG ĐỀ TÀI MÀ BỘ SÁCH BÀN TỚI

CHƯƠNG III

KẺ MÙ DẮT NGƯỜI ĐUI

- Sự trích dẫn của Huxley phái sinh từ Orohippus.

- Hệ thống của Comte và các môn đồ.

- Các nhà duy vật Luân Đôn.

- Những bộ áo thầy tu đi vay mượn.

- Vũ trụ ngoại giới là phân thân của vũ trụ nội giới.

“Mảnh gương linh hồn không thể phản chiếu được cả trời lẫn đất; và một đằng biến mất ra khỏi bề mặt của gương, còn một đằng phải được phàn chiếu vào sâu thẳm bên trong nó”.

 ZANONI

 

“Vậy thì ai đã ban cho ngươi sứ mệnh loan báo cho nhân dân rằng đấng thiêng liêng không tồn tại – người thấy có được lợi ích gì khi thuyết phục thiên hạ rằng một lực mù quáng chủ trì vận mệnh của họ và ngạc nhiên giáng xuống kẻ phạm tội ác cũng như kẻ đức hạnh.”

 ROBESPIERRE (Bài diễn thuyết, ngày 7 tháng 5 năm 1794).

***************

Nhưng các kẻ thù thâm căn cố đế và ít thỏa hiệp nhất của Thần linh học chính là một tầng lớp rất may chỉ bao gồm một ít thành viên, tuy nhiên họ kịch liệt phản đối lớn tiếng hơn và khẳng định quan điểm của mình bằng cách hò hét xứng đáng cho một chính nghĩa tốt hơn. Đây là những kẻ tự xưng mình làm khoa học đối với nước Mỹ còn non trẻ; một tầng lớp lai căng những kẻ ngụy triết gia mà đầu chương này có nhắc tới đôi khi không có quyền được coi là học giả nhiều hơn mức sở hữu một cái máy điện hoặc đọc một bài thuyết trình ấu trĩ về bệnh điên và bệnh cuồng ám trung bình chủ nghĩa. Nếu tin vào họ thì những người ấy toàn là các tư tưởng gia thâm thúy và các nhà sinh lý học, bạn chắc khỏi cần phải nói chuyện tào lao về siêu hình học với họ; họ đều là những kẻ thuộc thuyết Thực chứng, là những kẻ đầu óc vẫn còn ấu trĩ miệng còn hôi sữa của Auguste Comte, họ hí hửng khi nghĩ rằng mình lôi kéo được nhân loại lầm lạc ra khỏi cái vực sâu đen tối của sự mê tín dị đoan và để tái lại càn khôn dựa vào những nguyên tắc đã được cải tiến. Vốn là những kẻ ghê sợ tâm linh và ưa nổi giận, họ không thể chịu nổi sự sỉ nhục cay độc hơn mức khi người ta gợi ý với họ rằng thiên phú cho họ tinh thần bất tử. Nếu nghe theo họ thì người ta ắt tưởng tượng rằng nơi những người nam nữ chẳng có phần hồn nào khác hơn là phần hồn theo “khoa học” hoặc “phần hồn không theo khoa học” cho dù cái loại phần hồn đó có thể ra sao đi chăng nữa ^[[84]] .

Cách đây chừng 30 – 40 năm, ở nước Pháp, Auguste Comte – một sinh viên trường Bách Khoa đã ở lại nhiều năm tại cơ sở ấy đóng vai thầy ôn tập về môn Giải tích số Siêu việt và Cơ học Thuần lý – một buổi sáng đẹp trời bừng mắt dậy với một ý tưởng phi lý là mình trở thành một bậc đạo sư. Ở nước Mỹ thì người ta có thể gặp các vị đạo sư ở bất cứ góc đường nào; còn ở Âu Châu thì họ hiếm như những con chim thiên nga đen. Nhưng nước Pháp là xứ sở của những điều mới lạ. Auguste Comte đã trở thành một bậc đạo sư và cái mốt thời thượng ấy đôi khi lây nhiễm nhiều đến nỗi ở xứ Anh mực thước thì trong một thời gian nào đó ông cũng được coi là Newton của thế kỷ thứ 19.

Bệnh dịch ấy lan tràn và chỉ trong một thời gian nó đã lan nhanh như chớp sang nước Đức, nước Anh và nước Mỹ. Nó có được các bậc Cao đồ ở nước Pháp, nhưng cơn kích động ấy chẳng kéo dài được lâu. Bậc đạo sư thì cần tiền mà các môn đồ thì không sẵn lòng mở hầu bao ra. Cơn sốt hâm mộ một tôn giáo không có Thượng Đế nguội lạnh cũng nhanh khi nó bùng cháy. Trong số mọi vị tông đồ nhiệt thành của bậc đạo sư thì chỉ còn sót lại đúng một vị là đáng cho ta chú ý. Đó là nhà ngôn ngữ học trứ danh Littré, thành viên của Bác học viện Pháp và rắp ranh làm thành viên của Hàn lâm viện Khoa học Pháp quốc, nhưng bị Tổng Giám mục Orleans có ác tâm cản trở ông thành một “Hàn lâm viện sĩ Pháp” ^[[85]] .

Nhà triết học toán học – bậc cao đạo của “tôn giáo tương lai” – giảng dạy giáo lý của mình cũng chẳng khác gì mọi bậc đạo sư huynh đệ của thời hiện đại. Ông thần thánh hóa “phụ nữ” và dựng lên bàn thờ cho phụ nữ, nhưng vị nữ thần phải trả tiền thì mới sử dụng được bàn thờ. Những kẻ duy lý đã cười nhạo cơn loạn trí của Fourier; họ đã cười nhạo thánh Simonist; và tha hồ chế nhạo Thần linh học. Cũng như kẻ duy lý và duy vật ấy bị thuật tu từ hùng biện của bậc đạo sư mới hớp hồn chẳng khác gì biết bao nhiêu con chim sẻ đầu óc rỗng tuếch bị nhựa bẫy chim bắt dính. Việc mơ ước một loại thiên tính nào đó, việc theo các điều “chưa ai biết” là một xúc cảm bẩm sinh nơi con người; vì thế cho nên kẻ vô thần tồi bại nhất dường như cũng không miễn nhiễm được xúc cảm ấy. Bị lừa gạt bởi cái vẻ bề ngoài óng ả của con ma trơi thả mồi bắt bóng ấy, các môn đồ cứ cắm đầu đi theo nó cho tới khi họ phát hiện ra mình đang lội bì bõm trong một vũng lầy không có đáy.

Núp dưới chiêu bài tự xưng là bác học, những kẻ Thực chứng của xứ sở này đã được tổ chức thành ra các câu lạc bộ và ủy ban rắp tâm nhổ bật tận rễ Thần linh học trong khi tự cho là mình khảo cứu thần linh học một cách vô tư.

Vì quá nhút nhát không dám thách thức giáo hội và giáo lý Ki Tô cho nên họ ra sức làm hao mòn cái điều mà mọi tôn giáo đều dựa vào đấy - đức tin của con người nơi Thượng Đế và tính bất tử của chính mình. Chính sách của họ là chế nhạo điều cung cấp một cơ sở không thông dụng cho một đức tin như thế – Thần linh học với phép lạ. Khi tấn công vào chỗ yếu nhất của nó, họ đã bộc lộ ra sự yếu kém về phương pháp qui nạp của nó và những sự ngoa ngoắc mà ta thấy trong những học thuyết siêu việt của những kẻ tuyên truyền cho nó. Lợi dụng việc nó không được lòng người và phô bày một lòng can đảm vừa giận dữ vừa không đúng chỗ như lòng can đảm của hiệp sĩ lang thang ở La Mancha, họ đòi hỏi người ta phải công nhận mình là những nhà nhân ái và làm phước đang đè bẹp một sự mê tín di đoan quái gở.

Ta hãy xem tôn giáo tương lai mà Comte khoe khoang cao siêu hơn Thần linh học được bao lăm, và liệu các môn đồ của nó ít cần tới nơi nương náu là những nhà thương điên bao nhiêu khi họ ân cần khuyên các đồng cốt mà họ quan tâm xiết bao hãy đi tị nạn ở các nhà thương điên ấy. Trước khi bắt đầu, chúng tôi xin mọi người lưu ý cho sự thật là ¾ những đặc điểm ô nhục được phô bày trong phong trào Thần linh học hiện đại có thể được trực tiếp truy nguyên tới tận những kẻ duy vật phiêu lưu mà dám tự cho mình là nhà thần linh học. Comte đã sỗ sàng miêu tả người phụ nữ tương lai được “thụ thai nhân tạo”. Bà chẳng qua chỉ là chị cả của cái lý tưởng Đa tình tự do luyến ái. Sự miễn nhiễm đối với tương lai mà giáo huấn của các môn đồ ngớ ngẩn của ông nêu ra đã tiêm nhiễm vào một số những kẻ ngụy thần linh học đến mức khiến cho họ tạo ra những hiệp hội sống cộng đồng. Tuy nhiên chẳng hiệp hội nào sống được dài lâu. Đặc điểm nổi bật của chúng thường là thú tính duy vật, được sơn son thếp vàng bằng một lá mỏng là triết lý kim loại Hòa Lan, nhưng vẫn lòi đuôi ra là một tổ hợp những lời thô tục tiếng Hi Lạp cho nên cộng đồng ấy chẳng thể nào khá hơn được là phải thất bại.

Trong quyển thứ 5 của bộ sách Nước Cộng Hòa, Plato có gợi ra một phương pháp cải tiến giống người bằng cách loại bỏ những cá nhân không khỏe mạnh hoặc dị dạng và ghép đôi những mẩu ưu tú của cả hai giới tính. Ta không thể trông mong rằng vị “thiên tài của thế kỷ” cho dẫu là một bậc đạo sư lại có thể moi óc ra được một điều gì khác mới tinh.

Comte là một nhà toán học. Sau khi đã khéo léo tổ hợp nhiều chuyện không tưởng xưa cũ thì ông bèn tô điểm cho tổng thể và cải tiến ý niệm của Plato, vật chất hóa nó để rồi trình bày cho thế giới cái quái thai vĩ đại nhất đã từng xuất phát từ đầu óc của một con người!

Chúng tôi xin bạn đọc nhớ cho rằng chúng tôi không đả kích Comte trên cương vị là một triết gia mà với vai trò là kẻ tự xưng là nhà cải cách. Trong cái sự âm u hết thuốc chữa về những quan điểm chính trị, triết học và tôn giáo của ông, chúng tôi cũng thường bắt gặp lẻ tẻ những quan sát và nhận xét trong đó cách lập luận sâu sắc và tư tưởng đúng đắn sánh ngang với việc giải trình xuất sắc. Nhưng thế rồi những thứ đó làm lóa mắt bạn chẳng khác nào những tia chớp trong đêm tối âm u để rồi một lúc sau nhấn chìm bạn vào trong một sự tối tăm hơn bao giờ hết. Nếu được cô đọng và chấm câu trở lại cho đúng thì xét chung nhiều tác phẩm của ông có thể gộp lại thành một bộ sách với nhiều câu kinh rất tân kỳ, định nghĩa rất sáng tỏ và thật sự tài tình được hầu hết những tật xấu của xã hội ta. Nhưng thật hoài công khi tìm kiếm – hoặc là qua những lời quanh co tẻ nhạt trong 6 quyển Giáo trìnhTriết học Thực chứng của ông hoặc nhái theo giới giáo sĩ dưới dạng đối thoại: Vấn đáp về Tôn giáo Thực chứng – bất kỳ ý tưởng nào đề nghị ngay cả những phương thuốc tạm thời cho các tật xấu ấy. Môn đồ của ông gợi ý rằng giáo lý cao siêu của bậc đạo sư đâu có dự tính dành cho điều dung tục. Khi so sánh những giáo điều mà thuyết Thực chứng rao giảng với những phép thực hành nêu gương của các tông đồ thì chúng tôi ắt phải thú nhận rằng trong thâm căn cố đế của nó có khả năng là một học thuyết nào đó rất bình bình. Trong khi bậc “cao đạo” rao giảng rằng “phụ nữ không còn là phụ nữ đối với đàn ông ^[[86]] ; trong khi lý thuyết của các nhà lập pháp thực chứng bàn về hôn nhân và gia đình chủ yếu cốt ở việc khiến cho người phụ nữ “chỉ là bạn đồng hành của đàn ông bằng cách tước bỏ mọi chức năng làm mẹ của người phụ nữ”^[[87]]; và trong khi học chuẩn bị cho tương lai thay thế chức năng ấy bằng cách áp sát “một lực tiềm tàng” vào “người phụ nữ trinh khiết” ^[[88]] thì một số bậc tu cư sĩ lại công khai rao giảng thuật đa hôn còn những người khác quả quyết rằng giáo lý của mình là tinh hoa của triết học tâm linh.

Theo ý kiến của giới giáo sĩ La Mã – họ lao động vất vả trong cơn ác mộng mãn tính về ma quỉ – thì Comte đã hiến dâng người “phụ nữ tương lai” của mình cho con “yêu râu xanh” nhập vào ^[[89]] . Theo ý kiến của những người phàm tục hơn thì từ nay trở đi ta phải coi Thiên tính của thuyết Thực chứng là một con ngựa cái giống hai chân. Ngay cả Littré cũng phải đưa ra những điều hạn chế thận trọng khi chấp nhận vai trò tông đồ của tôn giáo mầu nhiệm này. Ông viết vào năm 1859 như sau:

“Ông Comte chẳng những nghĩ rằng mình đã tìm thấy các nguyên lý, đã vạch ra các phác họa và đã cung cấp phương pháp mà còn suy diễn ra các kết quả và dựng nên được kiến trúc xã hội và tôn giáo của tương lai. Chúng tôi xin được dè dặt về phần thứ nhì này, đồng thời tuyên bố rằng chúng tôi xin chấp nhận trọn cả phần thứ nhất là sự kế thừa” ^[[90]] .

Ông còn nói thêm rằng: “Trong một tác phẩm vĩ đại nhan đề Hệ thống Triết lý Thực chứng, ông Comte đã đặt nền tảng cho một triết lý [?] rốt cuộc phải thay thế cho mọi thần học và trọn cả siêu hình học. Một tác phẩm như thế tất nhiên phải bao gồm việc trực tiếp ứng dụng vào sự quản trị xã hội; và vì trong đó chẳng có chi là tùy tiện và vì chúng tôi thấy trong đó có một khoa học chân thực [?] cho nên việc tôi gắn bó với những nguyên lý khiến tôi cũng phải gắn bó với những hậu quả cốt yếu”.

Ông Littré đã tỏ ra xứng đáng là đứa con chân thực của vị đạo sư. Thật ra thì trọn cả hệ thống của Comte đối với chúng tôi được xây dựng trên một trò chơi chữ. Khi họ bảo rằng “thuyết Thực chứng” thì bạn nên hiểu đó là Chủ nghĩa Hư vô; khi bạn nghe từ ngữ trinh khiết thì bạn nên nghĩ nó là từ ngữ dâm ô v.v. . . Vì là một tôn giáo dựa trên thuyết phủ định cho nên các tín đồ của nó khó lòng thực hiện được nó mà hầu như không phải nói trắng khi đang ngụ ý là đen!

Littré tiếp tục: “Triết lý Thực chứng không chấp nhận thuyết vô thần vì kẻ vô thần không phải là một đầu óc thực sự giải thoát mà còn là một nhà thần học theo kiểu riêng mình; y giải thích về bản thể của sự vật, y biết sự vật bắt đầu như thế nào! . . .  Thuyết vô thần chỉ là thuyết Phiếm thần và hệ thống này vẫn hoàn toàn thuộc về thần học do đó thuộc về bè phái thủ cựu” ^[[91]].

Quả thật là mất thời giờ nếu cứ trích dẫn thêm nữa những lời biện luận nghịch lý này. Comte đã đạt tới tột đỉnh của sự phi lý và tiền hậu bất nhất vì sau khi phát kiến ra triết lý của mình ông lại gọi nó là một “Tôn giáo”. Và như thường lệ, các môn đồ lại vượt quá cả nhà cải cách về mặt phi lý. Vốn là các triết gia giả định nổi bật lên trong Hàn lâm viện Mỹ của Comte, giống như con đom đóm chiếu sáng ban đêm ở bên cạnh một hành tinh, họ khiến cho ta không còn nghi ngờ gì nữa về đức tin của họ và đối chiếu “cái hệ thống sinh hoạt” ấy do bậc tông đồ người Pháp soạn thảo nên sánh với sự “đần độn” của Thần linh học; dĩ nhiên là thiên vị có lợi cho thuyết Thực chứng. Nhân tiện khi trích dẫn Cassaudiere mà không gán cho ông ta tư tưởng này, tác giả quyển Vấn đáp Tôn giáo Thực chứng hò hét: “Muốn hủy diệt thì bạn phải thay thế”; và các môn đồ của ông hăm hở chứng tỏ họ đang nôn nóng muốn thay thế Ki Tô giáo, Thần linh học và ngay cả Khoa học nữa bằng cái loại hệ thống ghê tởm nào đó.

Một trong các môn đồ ấy ba hoa chích chòe như sau: “Thuyết Thực chứng là một giáo lý tích hợp. Nó bác bỏ hoàn toàn mọi dạng đức tin thần học và siêu hình học; mọi dạng thuyết siêu tự nhiên và do đó cả Thần linh học nữa. Tinh thần thực chứng chân chính cốt ở việc thay vì nghiên cứu các định luật bất di bất dịch của mọi hiện tượng thì hãy nghiên cứu cái gọi là các nguyên nhân của hiện tượng cho dù là nguyên nhân gần hay nguyên nhân xa. Dựa vào cơ sở đó, nó cũng bác bỏ thuyết vô thần; y còn nói thêm khi đạo văn những câu trong tác phẩm của Littré: “Vì kẻ vô thần trong thâm tâm là một nhà thần học, kẻ vô thần không bác bỏ các vấn đề mà thần học nêu ra, chỉ bác bỏ các giải pháp của thần học đối với những vấn đề này, do đó y thật là phi lý. Đến lượt chúng tôi, những nhà Thực chứng bác bỏ vấn đề ấy dựa trên cơ sở là trí năng hoàn toàn không hiểu nổi nó và chúng ta chỉ phí sức khi hoài công mưu tìm những nguyên nhân đầu tiên và cuối cùng. Bạn thấy đấy, thuyết Thực chứng hoàn toàn giải thích [?] được thế giới, con người, bổn phận và số phận của y” ^[[92]] .

Điều này rất xuất sắc và giờ đây bằng cách đối chiếu, chúng tôi sẽ trích dẫn điều mà nhà khoa học thật sự vĩ đại, Giáo sư Hare, suy nghĩ về hệ thống này. Ông bảo rằng: “Xét cho cùng thì triết lý Thực chứng của Comte chỉ là tiêu cực. Comte thừa nhận rằng ông chẳng biết gì về nguồn gốc và nguyên nhân của các định luật thiên nhiên; khởi nguyên của chúng hoàn toàn khôn dò đến nỗi mà ta chẳng hoài công bỏ ra thời gian xem xét tỉ mỉ mục đích ấy. . . Cố nhiên học thuyết của ông khiến ông rành rành là một kẻ dốt đặc cán mai về  nguyên nhân của các định luật hoặc những phương tiện giúp xác lập chúng; và học thuyết ấy chẳng có cơ sở nào ngoại trừ lập luận tiêu cực nêu trên nhằm phản đối những sự kiện được nhận biết liên quan tới sự sáng tạo tâm linh. Như vậy trong khi để cho nhà vô thần chịu sự khống chế duy vật thì Thần linh học sẽ dựng nên bên trong và bên trên cũng không gian ấy một sự khống chế có tầm quan trọng cũng như lớn lao như thời gian vĩnh hằng đối với thời gian trung bình của kiếp người và cũng giống như các cõi vô biên của các định tinh đối với vùng diện tích có thể ở được trên quả địa cầu ^[[93]] .

Tóm lại, thuyết Thực chứng dự tính tiêu diệt Thần học, Siêu hình học, Thần linh học, thuyết Vô thần, thuyết Duy vật, thuyết Phiếm thần và Khoa học; và rốt cuộc nó phải kết liễu bằng cách tự hủy diệt mình. De Mirville nghĩ rằng theo thuyết Thực chứng thì “trật tự chỉ bắt đầu ngự trị trong tâm trí con người vào lúc mà tâm lý học sẽ trở thành một loại vật lý học trí não, còn lịch sử trở thành một loại vật lý học xã hội”. Mohammed hiện đại trước hết phải giúp cho thiện nam tín nữ trút được gánh nặng về Thượng Đế và linh hồn của chính mình; nhiên hậu mới vô hình trung moi bụng học thuyết của chính mình bằng lưỡi gươm quá sắc bén là siêu hình học, lúc nào ông cũng nghĩ rằng mình đang né tránh siêu hình học, vậy là hé lộ ra mọi vết tích của triết học.

Vào năm 1864, M. Paul Janet, một thành viên của Bác học viện đã đọc một bài thuyết trình về thuyết Thực chứng trong đó có những lời lẽ đáng chú ý sau đây:

“Có một số tâm trí được nuôi dưỡng và cấp dưỡng dựa vào khoa học chính xác và thực chứng, tuy nhiên họ lại cảm thấy có một loại xung lực bản năng hướng về triết học. Họ có thể thỏa mãn được bản năng này chỉ dựa vào những yếu tố mà họ đã có sẵn trong tầm tay. Tuy nhiên, vì họ không biết gì về khoa học tâm lý và chỉ nghiên cứu sơ sơ về siêu hình học cho nên họ quyết tâm chiến đấu chống lại cái môn siêu hình học cũng như tâm lý học ấy mà họ biết về môn này cũng ít như môn kia. Sau khi đã làm như thế họ cứ tưởng mình đã sáng lập nên một Khoa học Thực chứng trong khi sự thật là họ chỉ kiến tạo nên một thuyết siêu hình mới mẻ bất toàn và què quặt. Họ nhận vơ mình có thẩm quyền và không thể sai lầm vốn chỉ là thuộc tính của các khoa học chân chính thôi, những khoa học dựa vào kinh nghiệm và tính toán; nhưng họ thiếu một thẩm quyền như thế vì các ý tưởng của họ đã khiếm khuyết thì chớ, song le lại còn thuộc về cùng một lớp như những ý tưởng mà họ đả kích. Vì thế cho nên địa vị của họ rất yếu kém, các ý tưởng của họ rốt cuộc sẽ sụp đổ và chẳng bao lâu sau sẽ bị tản mác đi bốn phương” ^[[94]] .

Các nhà Thực chứng ở Châu Mỹ đã liên kết với nhau trong nỗ lực không mệt mỏi để lật đổ Thần linh học. Mặc dù vậy, để chứng tỏ là mình vô tư, họ nêu ra những thắc mắc mới mẻ như sau: “Liệu là trong các giáo điều về sự Hoài thai Vô nhiễm, Tam vị Nhất thể và sự Biến thể có bao nhiêu điều là hợp lý, nếu chúng phải chịu cuộc trắc nghiệm của sinh lý học, toán học và hóa học? Và họ “tiến hành giải đáp rằng những điều thất thường trong Thần linh học cũng có tính phi lý đâu có gì quá đáng so với những đức tin rõ rệt và khả kính này”. Đúng vậy. Nhưng không có sự phi lý thần học nào cũng như sự hão huyền thần linh học nào có thể sánh kịp sự trụy lạc và đần độn trong cái khái niệm thực chứng về việc “thụ thai nhân tạo”. Vì tự mình chối bỏ mọi tư tưởng về các nguyên nhân bản sơ cũng như nguyên nhân tối hậu, cho nên họ bèn áp dụng các thuyết điên rồ của mình để xây dựng nên một người phụ nữ bất khả hữu cho các thế hệ tương lai tôn thờ; họ thay thế người bạn đồng hành sống động bất tử của người đàn ông bằng tục bái vật phụ nữ của người Da đỏ thuộc Obeah, cái ngẫu tượng bằng gỗ mà hằng ngày người ta nhồi nhét trứng rắn vào để ấp cho nở ra rắn con bằng nhiệt của mặt trời!

Và thế là nếu ta được phép thắc mắc nhân danh óc phân biệt phải trái thông thường thì tại sao thần bí gia Ki Tô giáo lại bị trách cứ là cả tin hoặc các nhà thần  linh học lại bị phó thác cho Bedlam, khi một tôn giáo thể hiện sự phi lý nổi loạn như thế lại có được các môn đồ ngay cả trong hàng ngũ các viện sĩ Hàn lâm – khi những sử thi ngông cuồng như sau đây lại được thốt ra qua chính miệng của Comte và được các tín đồ của ông ngưỡng mộ: “Mắt tôi bị chói lòa – mỗi ngày chúng càng sáng mắt ra với sự trùng hợp càng ngày càng tăng giữa sự đột phá xã hội của bí nhiệm nữ giới và sự suy thoái tâm trí của bí tích thánh thể. Đức Mẹ Đồng Trinh đã hạ bệ Thượng Đế trong tâm trí của các tín hữu Công giáo miền Nam! Thuyết Thực chứng đã ngộ ra được sự không tưởng Utopia của thời trung cổ bằng cách biểu diễn mọi thành viên của đại gia đình là dòng dõi của một bà mẹ đồng trinh không có chồng . . .” Và lại nữa, sau khi trình bày phương thức tiến hành: “Sự phát triển qui trình mới chẳng bao lâu nữa sẽ khiến nảy sinh ra một giai cấp không cần di truyền, thích ứng với sự sinh sản dung tục nhiều hơn sự tuyển mộ các vị lãnh tụ tâm linh hoặc ngay cả các vị lãnh tụ thế tục mà thẩm quyền của họ lúc đó dựa vào một nguồn gốc thật sự cao siêu không cần phải né tránh việc khảo cứu” ^[[95]] .

Chúng ta ắt sẽ điều tra đúng đắn về việc này, cho dù ta phát hiện chúng nơi những “điều thất thường của Thần linh học” hay nơi những điều bí nhiệm của Ki Tô giáo, có bất cứ thứ gì phi lý hơn cái “giống dân vị lai” lý tưởng này. Nếu khuynh hướng duy vật không bị phủ nhận thô bạo do cách ứng xử của một số người ủng hộ nó vốn là những người công khai rao giảng tục đa hôn thì chúng tôi ắt tưởng tượng rằng cho dù có hay không có một dòng dõi các giáo sĩ được sinh ra như thế, thì chúng tôi cũng chẳng thấy có việc tuyệt tự khi không có con cháu của “những bà mẹ không có chồng”.

Việc một triết lý có thể sinh ra tự nhiên xiết bao một giai cấp những kẻ hà khắc về mô phạm như thế được diễn tả qua ngòi bút của một trong những nhà viết tiểu luận lắm điều nhất với những tình tự như sau: “Đây là một thời đại rất buồn ^[[96]] đầy dẫy những đức tin đã chết và đang hấp hối, đầy dẫy những lời cầu nguyện vô hồn được thốt ra trong sự hoài công mưu tìm những vị thần linh đã biến mất. Nhưng hỡi ôi! Đó cũng là một thời đại huy hoàng đầy ánh sáng hoàng kim túa ra từ mặt trời khoa học đang lên! Liệu ta sẽ làm gì được cho những kẻ bị đắm tàu về đức tin, bị phá sản về trí tuệ nhưng . . . lại tìm thấy sự an ủi qua ảo ảnh của thần linh học, qua những điều hão huyền của thuyết siêu việt hoặc qua bóng ma trơi của thuật thôi miên mesmer? . . .”

Cái bóng ma trơi giờ đây là một hình ảnh được ưu ái xiết bao đối với nhiều nhà triết học tí hon, bản thân nó đang phấn đấu để được công nhận. Cách đây chẳng bao lâu khi cái hiện tượng giờ đây đã quen thuộc bị một thông tấn viên của tờ Thời báo Luân Đôn cực lực chối bỏ; những lời quả quyết của y có tầm quan trọng mãi cho tới khi công trình của Bác sĩ Phipson được chứng nhận của Beccaria, Humboldt và các nhà vạn vật khác đã giải quyết được vấn đề này ^[[97]]. Các nhà Thực chứng nên chọn một cách diễn tả nào đó hay ho hơn, đồng thời theo sát các phát hiện của khoa học. Còn về phần thuật thôi miên mesmer thì nó đã được chọn dùng ở nhiều nơi trên nước Đức và được công khai sử dụng một cách thành công không chối cãi được ở nhiều bệnh viện; các y sĩ có mức lỗi lạc, học thức và tiếng tăm lừng lẫy đã tin tưởng và chứng tỏ các tính chất huyền bí của nó; vị diễn giả tự mãn về những người đồng cốt và bệnh điên khùng chẳng hy vọng gì sánh kịp các y sĩ ấy về mặt lỗi lạc, học thức và tiếng tăm.

Chúng tôi chỉ cần nói thêm một vài lời nữa trước khi bỏ hẳn đề tài này. Chúng tôi thấy các nhà Thực chứng đặc biệt hân hoan với ảo tưởng rằng các nhà bác học khác, hoặc Huxley (người mà mọi người Âu châu đều coi là một trong các nhà khoa học vĩ đại nhất) đã dứt khoát từ chối vinh dự ấy và Tiến sĩ Maudsley ở Luân Đôn cũng làm như thế. Trong một bài thuyết trình do Huxley đọc vào năm 1868 ở Edimburg bàn về Cơ sở Vật lý của Sự Sống, ông thậm chí dường như xúc động rất nhiều trước sự phóng khoáng của vị Tổng giám mục ở New York khi đồng nhất hóa ông với triết lý của Comte. Ông Huxley có nói: “Về phần mình, tôi xin nói vị giám mục khả kính nhất có thể băm ông Comte ra thành mảnh vụn bằng phép biện chứng giống như một vị Agag hiện đại, và tôi chẳng toan tính giữ tay ông lại. Theo như việc nghiên cứu của tôi về điều đặc trưng cho triết lý Thực chứng tôi thấy trong đó có ít hoặc không có giá trị khoa học nào và có nhiều điều hoàn toàn đối lập với chính bản thể của khoa học cũng giống như bất kỳ điều nào đó trong Công giáo tôn trọng quyền tối thượng của Giáo hoàng. Thật vậy, triết lý của Comte thực tế có thể được mô tả tóm tắt là Công giáo trừ Ki Tô giáo”. Hơn nữa Huxley thậm chí còn trở nên giận dữ và khởi sự tố cáo người Tô cách lan là vô ơn bạc nghĩa vì đã để cho vị Giám mục nhầm lẫn Comte với người sáng lập ra một triết lý, lẽ ra phải thuộc về Hume. Vị giáo sư kêu lên: “Chỉ cần khiến cho David Hume trăn trở trong ngôi mộ của mình hầu như trong phạm vi tầm nghe thuộc căn nhà của ông thì một thính giả chú ý cũng đã lắng nghe được không một tiếng càu nhàu trong khi những học thuyết đặc trưng nhất của ông được gán cho một tác giả người Pháp mãi 50 năm sau mà trong những trang viết ảm đạm và lải nhải của tác giả ấy chúng ta đã bỏ qua sức sống của tư tưởng và sự minh bạch của cách hành văn . . .^[[98]] .

Tội nghiệp cho Comte! Dường như ít ra trong xứ sở này thì những đại diện cao cấp nhất của triết lý của ông giờ đây đã bị thu gọn thành ra “một nhà vật lý học, một y sĩ chuyên khoa bệnh thần kinh và một luật sư”. Một nhà phê bình rất trí xảo đã đặt biệt hiệu cho bộ ba tuyệt vọng này là “một bộ ba bất bình thường, vốn hùng hục lao động vất vả cho nên không có thời giờ để làm quen với những nguyên tắc và luật lệ thuộc ngôn ngữ của mình” ^[[99]] .

Để kết luận về vấn đề này ta thấy các nhà Thực chứng không từ bỏ bất cứ phương tiện nào để lật đổ Thần linh học nhằm hậu thuẫn cho tôn giáo của mình. Người ta thấy các bậc cao đạo về thực chứng thổi kèn không biết mệt và mặc dù những bức tường của thành Jericho thời nay dường như chẳng hề sụp đổ thành cát bụi trước luồng hơi của họ, thế nhưng họ cũng không từ bỏ một phương tiện nào để đạt tới một mục tiêu mong muốn. Những nghịch lý của họ thật là độc nhất vô nhị và những lời buộc tội các nhà thần linh học thật là vô địch về mặt lý luận. Chẳng hạn như trong bài thuyết trình mới đây, người ta có nhận xét rằng: “Chính việc độc quyền vận dụng bản năng tôn giáo đã tạo ra sự vô luân về tình dục. Các linh mục, tu sĩ nam và tu sĩ nữ, các vị thánh, những người đồng cốt, những kẻ xuất thần và các tín đồ đều khét tiếng là dâm ô” ^[[100]].

Chúng tôi lấy làm thích thú mà nhận xét rằng trong khi thuyết Thực chứng cao rao mình là một tôn giáo thì Thần linh học chẳng bao giờ tự cho mình là bất cứ thứ gì khác hơn khoa học, một triết lý đang tăng trưởng hoặc đúng hơn là một sự khảo cứu về các lực trong thiên nhiên còn ẩn tàng và cho đến nay chưa ai giải thích được. Tính khách quan trong đủ thứ hiện tượng của nó đã được chứng minh bởi nhiều đại diện chân chính của khoa học và những “con khỉ” bắt chước đều chối bỏ một cách không đạt hiệu lực.  

Cuối cùng ta có thể nhận xét về các nhà Thực chứng vốn khách sáo bàn tới mọi hiện tượng tâm lý là họ giống như nhà tu từ học của Samuel Butler,

“ y không thể mở miệng ra

Nhưng một phép chuyển nghĩa lại tuôn ra từ đó”.

Chúng tôi cũng không có dịp để cho tầm nhìn của nhà phê bình mở rộng ra vượt quá mức những kẻ bá láp và những kẻ lên mặt dạy đời không đáng mang danh hiệu là nhà khoa học. Nhưng nếu ta cũng không chối bỏ được việc xem xét những đề tài mới bởi những vị có hàng ngũ cao siêu trong thế giới khoa học rất thường trôi qua mà không bị thách đố khi nó lẽ ra phải bị phê phán. Sự thận trọng nảy sinh từ một thói quen cố định trong việc nghiên cứu thực nghiệm, toan tính chuyển từ ý kiến này tiến lên ý kiến kia, tầm quan trọng được dành cho những vị có thẩm quyền đã được công nhận -  tất cả đều dung dưỡng cho thói bảo thủ về tư duy tự nhiên sẽ biến thành thói giáo điều. Sự tiến bộ của khoa học rất thường phải trả giá khi người cải cách bị tẩy chay hoặc chịu số phận thánh tử vì đạo. Có thể nói người cải cách trong phòng thí nghiệm phải đứng mũi chịu sào trước cái thành lũy tập quán và thành kiến. Hiếm khi nào có một tay thân thiện mở he hé cánh cửa hậu. Y có thể không mang tới những lời phản đối ồn ào và những  lời chỉ trích hỗn xược của những kẻ vô danh tiểu tốt ở tiền phòng khoa học, nhưng sự thù nghịch của một tầng lớp khác mới là nguy cơ thật sự mà người cải cách phải giáp mặt và vượt qua. Kiến thức gia tăng mau chóng, nhưng đoàn thể lớn các nhà khoa học đâu có quyền bị mất uy tín. Trong bất cứ trường hợp nào thì họ cũng làm hết sức mình để cho phát kiến mới cùng với nhà phát kiến phải bị đắm tàu. Chiến thắng thuộc về kẻ nào đã đạt được bằng sự can đảm cá nhân, trực giác và sự kiên trì. Có rất ít lực trong thiên nhiên khi lần đầu tiên được loan báo mà lại không bị chế nhạo để rồi bị dẹp sang một bên, coi là phi lý và phản khoa học. Vì làm nhụt lòng kiêu hảnh của những kẻ chưa hề khám phá ra bất cứ điều gì cho nên những lời quả quyết đúng đắn của những người bị từ chối lắng nghe cho đến khi không cần thận trọng phủ nhận nữa, thế là hỡi ôi nhân loại ích kỷ và tội nghiệp xiết bao! Đến lượt chính những kẻ phát hiện này lại thường trở thành người chống đối và áp bức những kẻ thám hiểm mới gần đây hơn trong địa hạt định luật thiên nhiên. Thế là từng bước một, loài người cứ chạy vòng vòng xung quanh cái vòng kiến thức hạn hẹp của mình, khoa học thường xuyên sửa đổi những nhầm lẫn của mình và hôm sau lại hiệu đính những thuyết sai lầm của ngày hôm trước. Trường hợp này đã thường xảy ra chẳng những đối với các vấn đề thuộc về tâm lý học chẳng hạn như thuật thôi miên mesmer, theo ý nghĩa kép là một hiện tượng vật lý và tâm linh, mà còn đối với cả những khám phá trực tiếp liên quan tới khoa học chính xác và dễ dàng chứng tỏ được.

Liệu ta có thể làm được gì? Liệu ta có nhớ lại được cái quá khứ khó chịu ấy chăng? Liệu ta có vạch mặt chỉ tên những học giả thời trung cổ đồng lõa với giới giáo sĩ chối bỏ thuyết Nhật tâm vì e rằng đụng chạm tới một giáo điều của giới giáo sĩ? Liệu ta có nhớ chăng các nhà bác học về vỏ sò đã từng một thời chối bỏ việc những vỏ sò rải rác trên khắp mặt quả địa cầu đã từng là nơi cư trú của những sinh vật? Làm thế nào mà các nhà vạn vật học vào thế kỷ thứ 18 lại tuyên bố rằng đó chỉ là các mô phỏng của thú vật thôi. Và làm thế nào mà các nhà vạn vật ấy lại đấu tranh, cãi vã, chiến đấu và chửi rủa lẫn nhau đối với những xác ướp khả kính của thời xưa trong gần một thế kỷ cho tới khi Buffon dàn xếp vấn đề này bằng cách chứng tỏ rằng những kẻ phủ nhận đã sai lầm? Chắc chắn một vỏ sò đâu có chi là siêu việt và nó phải là một đề tài hoàn toàn rành rành cho bất kỳ việc nghiên cứu chính xác nào; và nếu các nhà khoa học không đồng ý nổi với nhau về điều đó thì ta khó lòng mà trông mong họ sẽ tin tưởng vào những hình tướng phù du – của những bàn tay, khuôn mặt và đôi khi trọn cả cơ thể – xuất hiện trong những buổi lên đồng của các đồng cốt tâm linh khi họ tỏ ra là ngay thẳng.

Có tồn tại một tác phẩm nào đó tỏ ra là một tài liệu đọc rất có lợi trong lúc rảnh rỗi của những nhà khoa học đa nghi. Đó là một tác phẩm do Flourens (Thư ký trọn đời của Hàn lâm viện Pháp) ấn hành tên là Lịch sử các Nghiên cứu của Bouffon. Trong đó tác giả cho thấy nhà vạn vật học vĩ đại đã đấu tranh và cuối cùng chinh phục được những kẻ ủng hộ thuyết mô phỏng ra sao; và những kẻ đó vẫn còn tiếp tục chối bỏ bất cứ điều gì rành rành dưới ánh mặt trời cho đến khi lâu lâu thì đoàn thể các nhà bác học lại sa vào cơn thịnh nộ với một trận dịch phủ định. Nó chối bỏ Franklin và dòng điện đã được ông tinh chế; nó chế nhạo Fulton với hơi nước đã được cô đọng lại của ông; nó biểu quyết làm cho kỹ sư Perdonnet phải bó tay vì đã đề nghị xây dựng đường rầy xe lửa, nó trố mắt nhìn Harvey làm cho ông cũng phát ngượng, nó tuyên bố Bernard de Palissy “ngu như bò!”.

Trong tác phẩm thường được trích dẫn: “Xung đột giữa Khoa học và Tôn giáo”, Giáo sư Draper cho thấy dứt khoát có khuynh hướng làm lệch cán cân công lý và chỉ đổ thừa cho giới giáo sĩ cản trở bước tiến của khoa học. Mặc dù rất kính nễ và hâm mộ tác giả và nhà khoa học hùng biện này chúng tôi cũng phải phản đối và đền ơn đáp nghĩa cho mọi người. Tác giả của quyển Xung Đột có nhắc tới nhiều phát hiện nêu trên. Trong mọi trường hợp ông đều tố cáo việc giới giáo sĩ kháng cự cay đắng và lại kín miệng đối với cũng sự chống đối đó mà mọi nhà phát hiện mới bao giờ cũng phải trải nghiệm trong sự kềm kẹp của khoa học đương đại. Việc ông khẳng định nhân danh khoa học: “Tri thức là quyền lực” chắc chắn là đúng. Những vụ lạm dụng quyền lực cho dù nó bắt nguồn từ việc quá khôn ngoan hay quá dốt nát thì cũng đều có tác dụng tai hại. Hơn nữa, giới giáo sĩ bây giờ đã im hơi lặng tiếng rồi. Thời nay thì sự phản đối của họ đâu mấy khi được thế giới khoa học đếm xỉa tới. Nhưng trong khi thần học lui vào hậu trường thì các nhà khoa học lại nắm lấy cây quyền trượng chuyên chế bằng cả hai tay và họ sẽ sử dụng nó giống như chư thiên thần cherubim và ngọn gươm bốc cháy ở vườn Eden để giữ cho thiên hạ lánh xa cây hằng sống đời đời để mãi mãi ở trong phạm vi của thế giới vật chất hữu hoại này.

Đáp lại lời phê phán của Tiến sĩ Gully về thuyết sương mù lửa của ông Tyndall, Tổng biên tập báo Nhà Thần linh học Luân Đôn nhận xét rằng nếu toàn bộ đoàn thể các nhà thần linh học không bị thiêu sống ở Smithfield trong thế kỷ này thì chúng ta chỉ biết ơn khoa học thôi do lòng từ bi tột đỉnh ấy. Được thôi, ta hãy thừa nhận rằng trong trường hơp này các nhà khoa học đang gián tiếp là người ban ơn công khai đến mức mà việc thiêu sống các học giả uyên bác không còn là mốt thời thượng nữa. Nhưng cũng thật bất công khi thắc mắc xem liệu cái xu hướng biểu lộ đối với học thuyết thần linh do Faraday, Tyndall, Huxley, Agassiz và những người khác chẳng lẽ lại không bảo đảm được việc nghi ngờ liệu các nhà quí phái bác học này cùng với môn đồ của họ có quyền năng vô hạn mà Tòa án Tôn giáo đã từng một lần có được hay chăng, hay là giờ đây các nhà thần linh học lại không có được lý do cảm thấy thoải mái như hiện nay? Cho dù giả sử rằng họ không thiêu sống tín đồ vì có tồn tại một thế giới vong linh – thật là bất hợp pháp khi thiêu sống người ta – liệu họ có gửi các nhà thần linh học đến Bedlam hay chăng? Chẳng lẽ họ không gọi chúng ta là “những kẻ độc tưởng không chữa được”, “những kẻ điên loạn bị ảo giác”, “những kẻ bái vật” cùng với những tên gọi đặc trưng như thế? Thật vậy, chúng tôi không thể hiểu nổi điều gì đã kích động đến mức vị Tổng biên tập báo Nhà Thần linh học, Luân Đôn lại phải làm ơn vì sự giám hộ đầy hảo ý của các nhà khoa học. Chúng tôi tin rằng việc mới đây truy tố Lankester-Donkin-Slade ở Luân Đôn rốt cuộc lại không làm sáng mắt ra cho những nhà thần linh học đầy hi vọng để họ thấy rằng thuyết duy vật ngoan cố thường ngu tín hơn cả thuyết cuồng tín của tôn giáo nữa.

Một trong những tác phẩm tài ba nhất của Giáo sư Tyndall viết ra chính là bài tiểu luận chua cay của ông bàn về Martineau và thuyết Duy vật . Đồng thời vào một ngày nào đó trong những năm tương lai, tác giả chắc chắn sẽ rất sẵn lòng cắt xén một số cách diễn đạt thô tục không thể tha thứ được trong đó. Tuy nhiên vào lúc này, chúng tôi không bàn tới những điều đó mà chỉ xem xét điều ông phải trình bày về hiện tượng ý thức. Ông trích dẫn thắc mắc sau đây của ông Martineau: “Một người có thể bảo rằng ‘tôi cảm nhận, tôi suy nghĩ, tôi yêu thương’ nhưng làm thế nào mà ý thức lại hòa nhập vào vấn đề ấy?” Và ông trả lời như sau: “Ta không thể nghĩ ra nổi việc chuyển từ vật lý học của bộ óc sang các sự kiện tương ứng của ý thức. Cứ cho rằng một tư tưởng nhất định và một tác động phân tử trong bộ óc xảy ra cùng một lúc, thì chúng ta cũng có được cơ quan trí thức và xét theo biểu kiến cũng không có được bất kỳ bộ phận thô sơ nào của cơ quan khiến ta có thể qua một quá trình lý luận chuyển từ phần này sang phần kia. Chúng cùng nhau xuất hiện, nhưng chúng ta chẳng biết tại sao? Nếu tâm trí và các giác quan của ta có thể mở rộng, tăng cường và soi sáng đến mức giúp ta có thể thấy và cảm nhận được chính những phần tử của bộ óc; nếu ta có thể theo dõi mọi sự vận động, sự xếp nhóm và sự phóng điện của chúng, và nếu chúng ta quen thuộc rất nhiều với những trạng thái tương ứng của tư tưởng và xúc cảm thì chúng ta vẫn còn lâu mới giải quyết được vấn đề này: ‘Làm cách nào mà các quá trình vật lý ấy lại liên kết được với các sự kiện của ý thức?’ Vực sâu ngăn cách giữa hai lớp hiện tượng này vẫn còn không vượt qua được đối với trí năng” ^[[101]] .

Vực sâu này (vốn không vượt qua nổi đối với Giáo sư Tyndall cũng giống như lửa sương mù khi nhà khoa học giáp mặt với nguyên nhân mà ông không thể biết được) chỉ là một hàng rào đối với những người không có trực giác tâm linh. Tác phẩm “Phác thảo các bài Thuyết trình về Hệ thống Thần kinh học của Nhân loại học” của Giáo sư Buchanan, một tác phẩm được viết ra mãi từ năm 1854, có những gợi ý theo đó nếu kẻ thông thái rởm mà quan tâm chút ít thì họ ắt thấy có một nhịp cầu có thể bắc ngang qua cái vực thẳm dễ sợ này. Đó là một trong những cái thùng chứa mà hạt giống tư tưởng của các vụ mùa tương lai được tích trữ trong đó do hiện tại đang chắt mót. Nhưng kết cấu của thuyết duy vật dựa hoàn toàn trên cái hạ tầng cơ sở thô trược ấy tức là lý trí. Khi họ đã vươn hết mọi khả năng giới hạn tột cùng thì các vị giảng dạy thuyết ấy cùng lắm cũng chỉ tiết lộ cho ta thấy một vũ trụ các phân tử do một xung lực huyền bí làm linh hoạt. Liệu ta có thể thắc mắc xem căn bệnh của các nhà khoa học có thể được chẩn đoán tốt hơn qua việc suy ra từ bảng phân tích của Giáo sư Tyndall về trạng thái tâm trí của giới giáo sĩ tôn sùng quyền uy của Giáo hoàng bằng cách chỉ thay đổi chút ít các tên gọi. Đó là vì nếu ta hiểu các “nhà hướng dẫn tâm linh” là các nhà khoa học, nếu “quá khứ tiền khoa học” thay thế cho “hiện tại duy vật”, nếu “tinh thần” thay thế cho “khoa học”, thì trong đoạn văn sau đây ta sẽ có một bức chân dung sống động của một nhà khoa học hiện đại mà một bậc thầy đã vẽ nên:

“. . . Các vị dẫn dắt tâm linh của họ độc quyền sống trong quá khứ tiền khoa học đến nỗi ngay cả những người thật sự có trí năng phát triển mạnh trong đám họ cũng đâm ra bị teo tóp đối với sự thật khoa học. Họ có mắt nhưng chẳng nhìn thấy gì; họ có tai nhưng chẳng nghe thấy gì; vì cả tai lẫn mắt của họ đều bị chết mê chết mệt bởi những phong cảnh và âm thanh của một thời đại khác. Liên quan tới khoa học thì bộ óc tôn sùng Quyền uy của Giáo hoàng do thiếu vận dụng cho nên hầu như cũng giống bộ óc chưa phát triển của một đứa bé. Và thế là giống như những đứa trẻ con về kiến thức khoa học nhưng lại mạnh dạn vận dụng quyền năng tâm linh trong đám người dốt nát, họ đã khuyến khích và thực hiện những phép thực hành dủ để khiến cho những người thông minh trong đám họ phải đỏ mặt lên vì xấu hổ” ^[[102]]. Nhà Huyền bí học giơ cao cái gương ra trước khoa học để cho khoa học có thể nhìn thấy được mình trông giống như cái gì.

Từ khi lịch sử ghi nhận được những định luật đầu tiên mà con người đã xác lập được thì chưa bao giờ có một dân tộc nào mà bộ luật của nó không treo lủng lẳng những vấn đề sống còn của các công dân dựa trên sự xác nhận của hai hoặc ba nhân chứng đáng tin cậy. Thánh Moses, nhà lập pháp đầu tiên mà chúng ta gặp trong lịch sử thời xưa có nói: “Kẻ nào đáng chết sẽ phải bị xử chết dựa theo phán quyết của hai nhân chứng hoặc ba nhân chứng” ^[[103]] . Montesquieu có nói: “Những luật lệ nào xử tội chết một người dựa vào lời cung khai chỉ của một nhân chứng thôi ắt là tai hại cho tự do. Lý trí đòi hỏi phải có hai nhân chứng” ^[[104]] .

Như vậy giá trị của nhân chứng đã được mặc nhiên đồng ý và chấp nhận ở mọi xứ sở. Nhưng các nhà khoa học không chịu chấp nhận bằng chứng của cả triệu người chống lại một người. Hàng trăm ngàn người đã hoài công xác nhận những sự thật. Họ có mắt nhưng lại không nhìn thấy. Họ quyết tâm vẫn còn mù lòa và điếc. Ba mươi năm chứng tỏ thực tiễn và bằng chứng của nhiều triệu tín đồ ở Âu Mỹ chắc chắn là có quyền được tôn trọng và chú ý đến một mức nào đó. Đặc biệt là như vậy khi phán quyết của 12 nhà thần linh học, chịu ảnh hưởng của bằng chứng do bất kỳ hai người nào xác nhận, cũng đủ thẩm quyền để đưa một nhà khoa học ra treo cổ vì một tội ác có lẽ phạm phải do sự thôi thúc của một cơn chấn động trong những phần tử trí não không bị kềm chế bởi một ý thức báo phục đạo đức trong tương lai.

Toàn thể thế giới văn minh phải coi khoa học nói chung là một mục tiêu thiêng liêng đáng kính trọng và tôn thờ; vì chỉ có khoa học mới giúp cho con người hiểu được Đấng Thiêng Liêng qua việc thật sự đánh giá cao công trình của ngài. Webster có nói: “Khoa học là việc hiểu biết về sự thật hoặc các sự kiện, đó là việc khảo cứu sự thật vì sự thật và theo đuổi kiến thức thuần túy”. Nếu định nghĩa này là chính xác thì đa số các học giả thời nay đã tỏ ra trá ngụy đối với vị nữ thần của mình: “Sự thật vị sự thật”. Và liệu ta có thể mưu tìm được chìa khóa cho mọi sự thật trong thiên nhiên ở đâu nữa nếu không phải là trong sự bí nhiệm của tâm lý học mà cho đến nay ta chưa thăm dò được? Tiếc thay! Khi thăm dò về thiên nhiên như thế biết bao nhiêu nhà khoa học đã kén cá chọn canh chỉ lựa chọn những sự kiện để nghiên cứu mà cùng lắm cũng chỉ ủng hộ cho thành kiến của mình.

Tâm lý học không có kẻ thù nào tồi tệ hơn trường phái y học được mệnh danh là những thầy thuốc chữa mẹo. Thật là hoài công mà nhắc cho họ nhớ rằng cái gọi là khoa học chính xác rành rành như y học, hầu như chẳng xứng đáng gì với tên gọi ấy. Bất chấp mọi ngành kiến thức y học, các y sĩ vẫn phải nên nghiên cứu tâm lý học hơn bất kỳ ngành học nào khác vì nếu không có tâm lý học việc thực hành y học sẽ bị suy thoái thành ra chỉ là việc phỏng đoán và trực giác may rủi mà hầu như họ hoàn toàn bỏ lơ. Chỉ nội việc không tán đồng những học thuyết mà họ truyền bá cũng đủ làm họ giận dữ coi đó là tà thuyết và mặc dù một phương pháp chữa trị không được công nhận và không được lòng dân đã tỏ ra là cứu được cả ngàn người thì với vai trò một y sĩ đoàn, họ dường như vẫn có khuynh hướng bám lấy những giả thuyết và những phương thuốc đã được chấp nhận, làm giảm giá trị cả nhà cải cách lẫn phương thức cải cách cho đến khi họ có được dấu ấn cầu chứng của sự chính qui. Trong khi đó hàng ngàn bệnh nhân bất hạnh có thể chết đi, nhưng chừng nào mà danh dự của nghề nghiệp vẫn còn được biện minh thì đây chỉ là vấn đề có tầm quan trọng thứ yếu.

Xét về mặt lý thuyết thì y học mang lại phúc lợi nhiều nhất, đồng thời không có một trường phái nào lại bộc lộ nhiều ví dụ về thành kiến nhỏ nhen thuyết duy vật, thuyết vô thần và sự ngoan cố đầy ác ý như y học. Những sự ưu ái và bảo trợ của các y sĩ hàng đầu hiếm khi nào được đo lường qua sự hữu dụng của một phát kiến. Việc rạch cho chảy máu qua việc cho đỉa cắn, giác hơi và dùng dao mổ được giới bình dân tán thành lan nhanh như bệnh dịch, nhưng rốt cuộc nó bị thất sủng không đếm xỉa tới công lao; nước mà giờ đây người ta thoải mái dùng cho bệnh nhân bị sốt thì có một thời được dùng cho họ, việc tắm nước nóng được thay thế bằng tắm nước lạnh và có một thời thủy liệu pháp bị coi là một chuyện điên rồ. Vỏ cây Peri – mà một người thời nay bênh vực cho thẩm quyền của thánh kinh đã nghiêm chỉnh cố gắng đồng nhất hóa nó với “Cây Hằng Sống” trên thiên đường ^[[105]] và được mang tới Tây Ban Nha vào năm 1632 – bị bỏ lơ trong nhiều năm. Giáo hội đã từng một lần tỏ ra phân biệt đối xử còn nhiều hơn khoa học nữa. Theo lời thỉnh cầu của Hồng y De Lugo, Innocen X. đã mang lại cho giáo hội uy tín và danh tiếng đầy quyền lực của mình.

Trong một quyển sách cổ tựa đề là Ma quỉ học, tác giả trích dẫn nhiều ví dụ về những phương thuốc quan trọng thoạt đầu bị bỏ lơ rồi sau đó mới nổi bật lên được chú ý chỉ do tình cờ. Ông cũng chứng tỏ rằng hầu hết các phát kiến mới trong y học đã tỏ ra chẳng có gì khá hơn là “sự hồi sinh và chọn dùng trở lại những phép thực hành rất xưa cũ”. Trong thế kỷ vừa qua, rễ cây dương xỉ dương tính được một mệnh phụ tên là Nouffleur (một nữ lang băm) bán và quảng cáo rùm beng là một loại thuốc nhảm nhí bí mật chữa được bệnh giun sán. Vua Louis XV đã bỏ ra một món tiền lớn để mua bí quyết ấy; sau đó các y sĩ mới phát hiện ra rằng chính Galen đã khuyên dùng và viết toa phương thuốc đó để trị bệnh ấy. Cái bột thuốc trứ danh của Hầu tước Portland chữa bệnh thống phong chính là chất diacentaureon của Cælius Aurelianus. Về sau người ta mới nhận biết được rằng các tác giả y khoa thời xa xưa nhất đã sử dụng nó, họ đã tìm thấy nó trong các phẩm của các triết gia Hi Lạp thời xưa. Nước y khoa của Bác sĩ Husson cũng thế, nó mang tên của ông. Phương thuốc nổi tiếng này để trị bệnh thống phong cũng được nhận ra dưới chiêu bài mới chính là Colchicum autumnale, tức là cây nghệ ở đồng cỏ vốn đồng nhất với một cây tên là Hermodactylus có công dụng là một chất giải độc nào đó đối với bệnh thống phong; nó đã được nhận biết và bảo vệ do Oribasius, là một y sĩ vĩ đại vào thế kỷ thứ tư và Ætius Amidenus, một y sĩ xuất sắc khác ở Alexandria vào thế kỷ thứ 5. Sau đó nó đã bị bỏ lơ và chìm vào quên lãng vì nó đã quá xưa cũ cho nên không được coi là thuốc tốt được công nhận bởi các thành viên của các khoa y vốn thịnh hành vào cuối thế kỷ vừa qua!

Ngay cả Magendie vĩ đại, là một nhà sinh lý học khôn ngoan, cũng không phát hiện được điều gì nếu các y sĩ thời xa xưa nhất chưa từng phát hiện ra nó và thấy điều đó là tốt. Phương thuốc mà ông đề nghị chữa bệnh lao nghĩa là dùng axit prussic, ta có thể thấy trong những tác phẩm của Lumæus, quyển 4 của bộ Amenitates Academicœ, trong đó ông chứng tỏ rằng người ta đã dùng nước cất của cây nguyệt quế để chữa bệnh lao phổi và đạt được nhiều ích lợi. Pliny cũng đoan chắc với ta rằng nước chiết xuất từ cây hạnh đào và hột cứng của cây anh đào chữa được bệnh ho dai dẳng nhất. Tác giả của quyển Ma quỉ học đã nhận xét rất hay rằng ta có thể quả quyết một cách hoàn toàn xác tín rằng “đủ thứ phép chế biến bí mật của thuốc phiện mà người ta ca ngợi là phát hiện của thời nay thì đều có thể được nhận thấy trong những tác phẩm của các tác giả thời xưa”, họ thấy là mình bị mất uy tín vào thời nay.

Khắp nơi người ta đều công nhận rằng từ thời xa xưa miền viễn Đông đã là vùng đất của tri thức. Ngay cả ở Ai Cập thì môn thực vật học và khoáng vật học cũng đã được các nhà bác học nghiên cứu rộng rãi hơn nước nào hết ở vùng Trung Á cổ sơ. Sprengel cho dù tỏ ra là bất công và đầy thành kiến về mọi điều khác nữa cũng lại thú nhận nhiều điều này trong tác phẩm Lịch sử Y học của mình. Thế nhưng mặc dù điều đó, bất cứ khi nào thảo luận tới đề tài pháp thuật thì pháp thuật Ấn Độ hiếm khi nào được nêu ra cho bất cứ ai vì nói chung nó ít được thực hành ở xứ sở ấy nên chẳng ai biết tới nó so với ở bất kỳ dân tộc cổ xưa nào khác. Đối với người Ấn độ thì pháp thuật còn có tính cách bí truyền nhiều hơn mức ngay cả đối với các tu sĩ Ai Cập nữa. Nó được coi là linh thiêng đến nỗi người ta chỉ phần nào công nhận sự tồn tại của nó và người ta chỉ thực hành nó trong những trường hợp khẩn cấp nơi công cộng. Nó còn hơn hẳn một vấn đề tôn giáo nữa vì nó được coi là linh thiêng. Mặc dù có thực hành một đạo đức nghiêm khắc và thanh khiết thì các bậc đạo trưởng ở Ai Cập không một lúc nào có thể được so sánh với những môn đồ tu khổ hạnh của phái Lõa thể cả về cuộc sống thánh thiện lẫn những quyền năng phép lạ mà họ đã phát triển được do sự cầu khẩn siêu tự nhiên về mọi thứ trần tục. Những người nào biết rõ họ thì còn tôn kính họ nhiều hơn các pháp sư của Chaldea nữa. Vì từ bỏ những tiện nghi đơn giản nhất của cuộc sống cho nên họ sống trong rừng rậm với cuộc đời một tu sĩ ẩn dật nhất^[[106]] trong khi các huynh đệ người Ai Cập của họ ít ra cũng quây quần lại với nhau. Mặc dù lịch sử đã gây sỉ nhục cho mọi người thực hành pháp thuật và thuật bói toán, song lịch sử cũng tuyên cáo là họ nắm được những bí mật vĩ đại nhất về kiến thức y học và có tài khéo siêu quần bạt tụy khi thực hành y thuật. Trong các tu viện ở Ấn Độ có bảo tồn được nhiều bộ sách ghi chép lại bằng chứng về học thuật của họ. Việc ta toan tính xét xem liệu các môn đồ phái Lõa thể này có phải là những người thực sự sáng lập ra pháp thuật ờ Ấn Độ hay chăng, hoặc liệu họ chỉ thực hành điều đã được truyền thừa cho họ từ các bậc Rishis xưa nhất (bảy nhà thánh thiền sơ khai) ^[[107]] ắt bị các học giả chính xác coi như chỉ là sự suy đoán. “Việc họ cẩn thận khi giáo dục giới trẻ tuổi, làm cho giới thanh niên quen thuộc với những tình cảm rộng lượng và đầy đức hạnh, đặc biệt tôn vinh chúng và những câu châm ngôn và những bài thuyết trình các sử gia ghi chép lại được chứng tỏ rằng họ là các chuyên gia về vấn đề triết học, siêu hình học, thiên văn học, đạo đức và tôn giáo” (một tác giả hiện đại nói như thế). Họ vẫn bảo tồn được phẩm giá của mình khi chịu uy thế của những ông hoàng đầy quyền lực nhất mà họ cũng không chịu hạ cố tới viếng thăm hoặc bận tâm xin xỏ những ân huệ nhỏ nhặt nhất. Nếu những ông hoàng muốn được các bậc thánh nhân ấy khuyên lơn hoặc cầu nguyện thì họ bắt buộc phải thân chinh đến tận nơi hoặc cử sứ giả đi thay. Không có bí mật quyền năng nào của loài cây cỏ hoặc khoáng vật mà những người này không biết. Họ đã dò thấu được thiên nhiên đến chỗ sâu thẳm của nó, trong khi tâm lý học và sinh lý học là những quyển sách mở ngỏ đối với họ, kết quả là một môn khoa học mà giờ đây ta gọi một cách ngạo mạn là pháp thuật.

Trong khi những phép lạ được ghi chép trong Kinh Thánh đã trở thành những sự kiện được Ki Tô hữu chấp nhận thì việc không tin vào chúng lại bị coi là kẻ vô đạo, thế mà những câu chuyện kể về phép lạ và điều huyễn hoặc trong Atharva Veda ^[[108]] lại khiến cho các Ki Tô hữu khinh bỉ hoặc bị họ coi là bằng chứng ma quỉ. Thế nhưng xét theo nhiều phương diện, bất chấp sự ngần ngại của một vài học giả tiếng Bắc phạn thì chúng tôi vẫn có thể chứng tỏ rằng hai bên đồng nhất với nhau. Hơn nữa, vì kinh Phệ đà giờ đây được các học giả chứng minh là có trước Thánh kinh của Do Thái giáo nhiều thời đại cho nên ta cũng dễ dàng suy diễn được rằng nếu bên này có vay mượn của bên kia thì các Thánh thư của Ấn Độ không bị cáo buộc là đạo văn.

Trước hết, vũ trụ khởi nguyên luận của họ cho thấy ý kiến thịnh hành trong các nước văn minh đã sai lầm xiết bao khi cho rằng người Ấn Độ coi Brahma là vị thủ lãnh hoặc Thần linh Tối cao của mình. Brahma là một đấng thần linh thứ cấp và là một đấng “làm cho nước vận động” giống như Jehovah. Ngài là thần linh sáng tạo và theo biểu diễn ẩn dụ thì ngài có bốn đầu tương ứng với bốn phương chính. Ngài là đấng hóa công, kiến trúc sư của thế giới. Trong quyển Thần thoại Ấn Độ, Polier có nói: “Ở trạng thái sáng tạo bản sơ, vũ trụ sơ khai bị chìm ngập trong nước dựa vào lòng của Đấng Vĩnh Hằng. Khi nảy sinh từ cái khối hỗn mang u minh ấy, Brahma tức kiến trúc sư của thế giới ngự trên một lá hoa sen trôi nổi (di chuyển?) trên nước, không hề phân biệt được bất cứ thứ gì ngoại trừ nước và bóng đêm”. Điều này đồng nhất tối đa với vũ trụ khởi nguyên luận của Ai Cập mà trong những câu mở đầu có cho thấy rằng Athor ^[[109]] tức Mẹ Ban Đêm (biểu diễn bóng tối vô biên) là yếu tố bản sơ bao phủ vực sâu vô tận, được làm linh hoạt do nước và tinh thần vũ trụ của Đấng Vĩnh Hằng, chỉ ngự trong Hỗn mang thôi. Cũng giống như trong Thánh kinh của Do Thái giáo, lịch sử sáng tạo bắt đầu bằng thần khí của Thượng Đế và sự phân thân sáng tạo của ngài là một Đấng Thiêng Liêng khác ^[[110]] . Khi nhận thấy một tình trạng sự vật ảm đạm như thế, Brahma khiếp đảm tự nhủ: “Ta là ai? Ta từ đâu ra?” Thế rồi ngài thấy một tiếng nói: “Hãy cầu nguyện với Bhagavant tức là Đấng Vĩnh Hằng, cũng được biết là Parabrahma”. Brahma nổi lên từ tư thế bơi, an tọa trên một hoa sen ở tư thế nhập định và suy gẫm về Đấng Vĩnh Hằng, Đấng Vĩnh Hằng hài lòng với bằng chứng về sự mở đạo như thế cho nên vén bức màn đen bản sơ để khai mở sự hiểu biết của Brahma. “Sau đó Brahma từ trứng vũ trụ (hỗn mang vô cực) xuất hiện thành ánh sáng, vì sự hiểu biết của ngài giờ đây đã được khai mở và ngài khởi sự hoạt động; ngài di chuyển trên mặt nước vĩnh hằng có bên trong mình là thần khí của Thượng Đế; ngài là Narayana do có khả năng làm cho nước vận động”.

Hoa sen, hoa linh thiêng của người Ai Cập cũng như của người Ấn Độ, là biểu tượng của Horus cũng như là biểu tượng của Brahma. Không có đền thờ nào ở Tây Tạng hoặc Nepal mà ta không thấy hoa sen, biểu tượng này có ý nghĩa rất gợi ý. Cành hoa huệ mà vị Tổng thiên thần cầm trên tay rồi dâng cho Đức Mẹ Đồng Trinh trong những bức tranh về “lễ truyền tin” cũng có ý nghĩa biểu tượng bí truyền giống hệt như thế. Chúng tôi xin bạn đọc hãy tham khảo ngài William Jones ^[[111]] . Đối với người Ấn Độ, hoa sen là biểu hiệu của quyền năng sinh sản trong thiên nhiên do tác nhân của lửa và nước (tinh thần và vật chất). Một câu thơ trong Chí Tôn Ca có nói: “Hỡi Đấng Vĩnh Hằng! Con thấy Brahma là đấng sáng tạo được đăng quang nơi ngài bên trên hoa sen!”, còn ngài W. Jones cho thấy rằng hạt giống của hoa sen – ngay cả trước khi nảy mầm – cũng chứa những chiếc lá đã được tạo ra hoàn chỉnh, là hình dáng thu nhỏ của điều mà một ngày kia chúng sẽ trở thành những cái cây hoàn chỉnh; hoặc tác giả của quyển Ngoại Đạo có nói: “Như vậy thiên nhiên đã cung cấp cho ta một mẫu hình tiền chế về những sản vật của nó”, ông còn nói thêm rằng: “hạt giống của mọi cái cây hiển giao có chứa những đóa hoa đích thực bao hàm một cây nhỏ dưới dạng phôi thai đã được tạo dựng rồi” ^[[112]].

Đối với các Phật tử, nó cũng có ý nghĩa giống như vậy. Maha-Maya tức Maha-Deva là mẹ của Đức Phật Thích Ca đã được Bồ Tát (Chơn linh của Đức Phật) báo tin cho ngài biết sẽ hạ sinh một hoàng nam, Bồ Tát xuất hiện bên cạnh giường nằm của mẫu hậu trên tay cầm một đóa hoa sen. Cũng vậy người Ai Cập thường biểu diễn Osiris và Horus có liên kết với hoa sen.

Tất cả những sự kiện này đều chứng tỏ rằng ý tưởng ấy có nguồn gốc như nhau trong cả ba hệ thống tôn giáo: Ấn Độ giáo, Ai Cập giáo và Do Thái Ki Tô giáo. Ở bất cứ nơi đâu mà người ta sử dụng cây bông súng (cây hoa sen) thần bí này thì nó có nghĩa là sự phân thân của điều thuộc ngoại giới xuất phát từ điều ẩn tàng thuộc nội giới – tư tưởng vĩnh hằng của Đấng Thiêng Liêng hằng vô hình chuyển từ dạng trừu trượng sang dạng cụ thể tức hữu hình. Đó là vì ngay khi bóng đen bị xua tan và “có được ánh sáng” thì sự hiểu biết của Brahma được khai mở và ngài thấy trong thế giới ý niệm (cho đến nay nó đã bị đời đời che giấu trong tư tưởng Thiêng liêng) có những hình tướng nguyên mẫu của mọi sự vật vô hạn trong tương lai ắt phải bước vào tồn tại và do đó trở nên hữu hình. Ở giai đoạn tác động đầu tiên này, Brahma còn chưa trở thành kiến trúc sư, đấng kiến tạo vũ trụ vì cũng giống như một kiến trúc sư, trước hết ngài phải làm quen với kế hoạch và ngộ ra những hình tướng lý tưởng được chôn vùi trong lòng Đấng Vĩnh Hằng cũng giống như những lá hoa sen tương lai được giấu kín bên trong hạt giống của cây hoa đó. Và chính nhờ ý tưởng này mà ta mới tìm ra được ngọn nguồn và cách giải thích của câu thơ trong vũ trụ khởi nguyên luận Do Thái giáo như sau: “Và Thượng Đế phán hãy để cho đất sinh ra . . . Cái cây ăn quả đơm bông kết trái theo loại hình của cây mà hạt giống đã có sẵn nơi chính nó. Trong mọi tôn giáo nguyên thủy thì “Ngôi Con của Cha” là Thượng Đế sáng tạo nghĩa là tư tưởng của ngài trở nên hữu hình; và trước Công nguyên, từ ba Ngôi của Ấn Độ giáo xuống mãi tới ba Ngôi trong kinh Kabala của các kinh thánh được giải thích theo Do Thái giáo thì ba Ngôi của Thượng Đế trong mỗi quốc gia đều được định nghĩa đầy đủ và xác minh trọn bên trong các ẩn dụ. Trong tín điều của Ki Tô giáo ta thấy đó chẳng qua chỉ là việc nhân tạo một cái cành mới vào cái thân cây cũ; và việc các Giáo hội Hi Lạp cũng như La Mã đều chọn dùng biểu tượng hoa huệ mà vị Tổng thiên thần cầm lấy vào lúc có lễ Truyền tin cho thấy có một tư tưởng với ý nghĩa siêu hình học giống như trên.

Hoa sen là sản phẩm của lửa (nhiệt) và nước vì thế cho nên nó là biểu tượng kép của tinh thần và vật chất. Thượng Đế dưới dạng Ngôi Hai trong ba Ngôi cũng giống như Jehovah (Adam-Kadmon) và Osiris, hoặc đúng hơn là Pimander tức là Quyền năng của Tư tưởng Thiêng liêng của Hermes; đó là vì  chính Pimander biểu diễn gốc rễ của mọi vị thần Thái dương trong Ai Cập giáo. Đấng Vĩnh Hằng là Chơn linh của Lửa, ngài khuấy động làm đơm hoa kết trái và phát triển thành một hình tướng cụ thể mọi điều sinh ra từ nước tức đất nguyên thủy do từ Brahma tiến hóa ra; nhưng vũ trụ chính là Brahma và ngài chính là vũ trụ. Đây là triết lý của Spinoza mà ông đã dẫn xuất từ triết lý của Pythagoras, cũng chính vì triết lý ấy mà Bruno trở thành một thánh tử vì đạo. Sự kiện lịch sử này chứng tỏ thần học Ki Tô giáo đã đi lệch khỏi khởi điểm của mình xiết bao. Bruno đã bị sát hại vì đã chú giải một biểu tượng mà các Ki Tô hữu thời sơ khai đã chọn dùng và các thánh tông đồ đã xiển dương! Cái cành cây bông súng của Bồ Tát và sau này của Tổng thiên thần Gabriel tiêu biểu cho lửa và nước tức là ý niệm về sự sáng tạo và sự sinh sản, nó đã được triển khai thành giáo điều xa xưa nhất trong phép bí tích rửa tội.

Các học thuyết của Spinoza và Bruno hầu như giống hệt nhau, mặc dù lời lẽ của Spinoza thần bí hơn và được chọn lựa cẩn thận hơn lời lẽ mà ta thấy trong các thuyết của tác giả Nguyên lý của Nguyên nhân Bản sơ tức là Vũ trụ Vô biên và Thế giới. Cả Bruno (ông thú nhận rằng thông tin của mình bắt nguồn từ Pythagoras) và Spinoza (ông không thẳng thắn công nhận điều đó) cho thấy triết lý của ông đã tiết lộ điều bí mật; cả hai đều coi Nguyên nhân Bản sơ theo cùng một quan điểm. Đối với họ, Thượng Đế là một Thực thể hoàn toàn tự thân vận động, một Đấng Chơn linh Vô cực và là Đấng Tự Tại duy nhất hoàn toàn tự do và độc lập với những hậu quả hoặc nguyên nhân khác; cũng nhờ vào Ý chí ấy, ngài đã tạo ra vạn vật và cung cấp xung lực đầu tiên cho mọi định luật vũ trụ, mãi mãi khiến cho vạn vật trong vũ trụ được tồn tại và có trật tự. Cũng giống như các môn đồ Swābhāvikas của Ấn Độ bị gọi sai lầm là kẻ Vô thần (họ giả sử rằng vạn vật kể cả con người, chư thần linh và các chơn linh đều sinh ra từ chơn như Swabhāva tức bản thể của chúng ^[[113]] ; cả Spinoza lẫn Bruno đều đi tới kết luận rằng ta phải mưu tìm Thượng Đế trong nội bộ thiên nhiên chứ không phải bên ngoài thiên nhiên. Đó là vì sự sáng tạo vốn tỉ lệ với quyền năng của Tạo hóa, vũ trụ cũng như Tạo hóa phải vô hạn và vĩnh hằng cho nên một hình tướng đều phân thân từ bản thể của mình, đến lượt nó lại sáng tạo ra một hình tướng khác. Các nhà bình luận thời nay đều khẳng định rằng Bruno mặc dù không được nâng đỡ bởi niềm hi vọng về một thế giới khác tốt đẹp hơn song chẳng thà chịu mất mạng còn hơn bỏ niềm xác tín của mình”; do đó người ta suy ra rằng Giordano Bruno không tin rằng con người tiếp tục tồn tại sau khi chết. Giáo sư Draper khẳng định dứt khoát rằng Bruno không tin vào sự bất tử của linh hồn. Khi nhắc tới vô số nạn nhân bị Giáo hội của Đức Giáo hoàng đối xử không khoan dung về mặt tôn giáo, ông nhận xét rằng: “Việc chuyển từ kiếp này sang kiếp tới, mặc dù trải qua một sự thử thách nghiệt ngã cũng là việc chuyển từ một sự rắc rối phù du sang hạnh phúc đời đời . . . Trên đường vượt qua vực thẳm đen tối, vị thánh tử vì đạo tin rằng có một bàn tay vô hình dẫn dắt mình . . . Bruno tin rằng không có được một sự hỗ trợ như thế. Những ý kiến triết học (ông đã chịu mất mạng để bảo vệ nó) không thể an ủi chút nào cho ông” ^[[114]] .

Nhưng Giáo sư Draper dường như hiểu biết rất hời hợt về đức tin thật sự của các triết gia. Chúng ta có thể không bàn tới Spinoza, thậm chí để cho ông vẫn còn là một kẻ cực kỳ vô thần và duy vật dưới mắt những nhà phê bình; vì ông đã tỏ ra rất dè dặt cẩn thận trong các tác phẩm của mình khiến cho kẻ nào không hiểu được ý tại ngôn ngoại của ông và không hoàn toàn quen thuộc với ý nghĩa ẩn tàng của siêu hình học Pythagoras, thật khó lòng nhận biết được đâu là tình cảm thật sự của ông. Nhưng về phần Giordano Bruno, nếu ông tin theo học thuyết của Pythagoras thì ông ắt phải tin vào kiếp sau, do đó ông không thể là một kẻ vô thần đến nỗi triết lý không mang lại cho ông được “niềm an ủi” nào. Lời buộc tội của ông rồi sau đó thú nhận mà Giáo sư Domenico Berti trình bày trong tác phẩm Cuộc đời của Bruno vốn được biên soạn theo những tài liệu nguyên gốc mới được xuất bản gần đây, đã chứng tỏ không còn nghi ngờ gì nữa đâu là triết lý thật sự, đức tin và học thuyết của ông. Cũng giống như các môn đồ của Plato thuộc trường phái Alexandria và các môn đồ kinh Kabala sau này, ông cho rằng Chúa Giê su là một pháp sư theo nghĩa mà Porphyry và Cicero gán cho danh xưng ấy – họ gọi pháp sư là tri thức thiêng liêng – cũng như Philo Judæus mô tả Pháp sư là người điều tra mầu nhiệm nhất về những điều bí nhiệm ẩn tàng trong thiên nhiên chứ không phải theo ý nghĩa thoái hóa mà thế kỷ của ta gán cho từ pháp thuật. Theo quan niệm cao cả của ông, thì Pháp sư là những người thánh thiện đã dứt bỏ mọi chuyện khác trên trần thế, đã chiêm ngưỡng được một cách rõ ràng hơn những đức tính thiêng liêng và hiểu được bản chất thiêng liêng của chư thần linh và các vong linh; do đó pháp sư mới khai tâm được người khác cũng về những bí pháp ấy, vốn cốt ở việc duy trì sự liên giao không gián đoạn với các thực thể vô hình trong buổi sinh thời. Nhưng chúng ta sẽ chứng tỏ được niềm tin sâu thẳm trong nội tâm của Bruno về triết học tốt hơn qua việc trích dẫn những đoạn văn từ lời buộc tội và thú nhận của chính ông.

Những lời cáo buộc của Mocenigo (kẻ kết án ông) được trình bày qua những lời lẽ sau đây:

“Tôi tên là Zuane Mocenigo vốn là con trai của ngài Marcantonio lừng danh nhất, xin tố cáo với các Đức Cha theo đúng lương tâm và mệnh lệnh của giáo sĩ nghe tôi xưng tội, tôi có nghe Giordino Bruno nói nhiều lần khi ông đàm đạo với tôi ở nhà của tôi, theo đó trong Công giáo thật là điều phạm thượng lớn khi bảo rằng bánh mì biến thể thành thịt Chúa; ông chống đối lại lễ Misa; chẳng tôn giáo nào làm ông vừa ý; đấng Ki Tô là một kẻ khốn khổ và nếu ngài đã làm những chuyện ác độc để dụ dỗ nhân dân thì việc tiên đoán ngài bị đóng cọc xuyên qua người cũng dễ thôi; ba Ngôi của Thượng Đế chẳng phân biệt gì với nhau và Thượng Đế vốn bất toàn; thế giới vốn vĩnh hằng và có vô vàn thế giới, Thượng Đế khiến cho các thế giới cứ liên tục mãi vì theo Bruno ngài muốn mọi điều mà ngài có thể làm được; đấng Ki Tô đã làm nên các phép lạ theo biểu kiến và là một pháp sư, các thánh tông đồ cũng như vậy và Bruno có nghĩ đến việc làm được như vậy và làm nhiều hơn mức đó nữa; đấng Ki Tô tỏ ra không sẵn lòng chịu chết và hết sức né tránh sự chết; không có việc trừng phạt tội lỗi, các linh hồn do tác động của thiên nhiên sáng tạo ra chuyển từ con thú này sang con thú khác và cũng như những con thú dã man sinh ra từ sự thoái hóa, cũng vậy sau khi xác thân tan biến con người lại tái sinh”.

Cho dù thật là phản trắc thì những lời lẽ nêu trên biểu thị rõ ràng rằng Bruno tin vào sự chuyển kiếp theo Pythagoras, nếu bị hiểu lầm thì nó vẫn còn chứng tỏ rằng ông có tin vào sự sống còn của con người dưới dạng này hay dạng khác. Người buộc tội còn kể tội thêm rằng:

“Ông đã tỏ dấu muốn mình trở thành người lập nên một giáo phái mới với tên gọi là Triết Lý Mới. Ông bảo rằng Đức Mẹ Đồng Trinh không thể sinh sản và đức tin của Công giáo đều là những điều phạm thượng chống lại sự tôn nghiêm của Đức Chúa Trời, các tu sĩ phải bị tước mất quyền tranh cãi và bị lột sạch mọi thu nhập vì họ làm ô uế thế gian, các tu sĩ đều là những con lừa và các ý kiến của ta đều là học thuyết của những con lừa; chúng ta không có bằng chứng là đức tin của mình xứng đáng với công trạng của Thượng Đế vì chúng ta chẳng làm được gì cho người khác có một cuộc sống tốt lành bởi vì ta có làm được gì cho bản thân đâu nên ông mới chế nhạo mọi tội lỗi khác và thắc mắc chẳng biết bằng cách nào mà Thượng Đế có thể chịu đựng nổi biết bao nhiêu điều dị giáo trong Công giáo. Ông bảo rằng ông có ý định chuyên tâm vào thuật bói toán khiến cho trọn cả thế giới phải theo đuôi ông; ông cho rằng thánh Thomas và mọi nhà Thông thái trong giáo hội đều chẳng biết gì khi sánh với ông và ông có thể nêu ra những nghi vấn mà mọi nhà thần học hàng đầu trên thế giới đều chẳng thể trả lời nổi”.

Vị triết gia bị buộc tội đã đáp trả lời kết án bằng tuyên ngôn tín ngưỡng sau đây giống như mọi môn đồ thuộc các bậc thầy thời xưa:

“Tóm lại, tôi cho rằng có một vũ trụ vô biên là hậu quả của các quyền năng vô biên của Thượng Đế, vì tôi cho rằng có một điều không xứng đáng với sự thánh thiện và quyền năng của Thượng Đế khi ngài vốn có thể tạo ra các thế giới khác vô biên ngoài thế giới này mà lại phải tạo ra các thế giới hữu hạn. Do đó tôi xin tuyên bố rằng có vô số thế giới đặc thù giống như thế giới của trái đất này mà tôi hiểu giống như Pythagoras, rằng đó là một tinh cầu có bản chất giống như mặt trăng cùng với các hành tinh khác và các ngôi sao khác vốn vô tận; tất cả các thiên thể này đều là các thế giới, vô số chúng cấu tạo thành vũ trụ vô biên trong một không gian vô tận và đây chính là vũ trụ vô hạn trong đó có vô số thế giới sao cho có một loại lưỡng tính là vũ trụ có độ lớn vô biên bao gồm vô số thế giới. Xét theo gián tiếp thì ta có thể hiểu điều này là xa lạ đối với sự thật xét theo đức tin chân chính.

Hơn nữa tôi đặt vào vũ trụ này một sự Thiên hựu trong vũ trụ nhờ đó vạn vật đều sinh trưởng, sinh sôi nảy nở và vận động đạt đến mức hoàn hảo theo hai cách thức mà tôi hiểu: một là theo cách thức mà trọn cả linh hồn đều hiện diện trong toàn thể và mọi bộ phận của cơ thể, tôi gọi đó là thiên nhiên, là hình bóng và vết chân của thiên tính; hai là cách thức khôn tả theo đó Thượng Đế do bản thể của ngài vẫn hiện diện đầy quyền năng trong vạn vật và vượt trên vạn vật, không phải là một bộ phận, không phài là linh hồn mà là theo một cách khôn tả.

“Vả lại tôi hiểu rằng mọi thuộc tính của đấng thiêng liêng đều như nhau. Khi đồng ý với các nhà thần học và các triết gia vĩ đại, tôi cũng lĩnh hội được ba thuộc tính của thiên nhiên là: quyền năng, minh triết và thiện hảo; hoặc nói cho đúng hơn là trí tuệ, trí năng và tình thương; nhờ có nó mà các sự vật trước hết tồn tại thông qua trí tuệ; kế đó tồn tại một cách có trật tự và riêng biệt thông qua trí năng và ba là tồn tại hài hòa và cân xứng thông qua tình thương. Tôi hiểu sự tự tại nơi vạn vật và vượt trên vạn vật là như thế đó, không có điều gì mà tự  tại không tham dự vào, không có được tự tại nếu không có yếu tính, cũng như chẳng có gì là đẹp nếu sự mỹ lệ không có mặt; như vậy chẳng có điều gì mà không có sự hiện diện của đấng thiêng liêng và tôi hiểu đức phân biện nơi thiên tính dựa vào lý trí như thế chứ không theo đó là một sự thật bản thể.

“Khi gả sử rằng thế gian đã được sáng tạo và có nguyên nhân như thế thì tôi hiểu rằng xét theo mọi khía cạnh tồn tại thì nó đều tùy thuộc vào nguyên nhân bản sơ sao cho nó không thể bác bỏ cái tên gọi sáng tạo mà tôi hiểu rằng Aristotle cũng diễn tả như vậy khi nói rằng ‘Thượng Đế là điều mà thế giới và trọn cả thiên nhiên đều tùy thuộc vào đó’; điều này khiến cho theo lời giải thích của thánh Thomas thì cho dù thế giới là vĩnh hẳng hay tồn tại trong thời gian thì xét theo sự tự tại của nó, thế giới đều tùy thuộc vào nguyên nhân bản sơ và chẳng điều gì trên thế giới là độc lập.

“Kế đó, khi xét tới điều thuộc về đức tin chân chính chứ không kể tới triết lý, khi xét tới cá tính của các ngôi Thượng Đế, minh triết và ngôi con của trí tuệ mà các triết gia gọi là trí năng, còn các nhà thần học gọi là Ngôi Lời, thì ta phải tin rằng Ngôi Lời đã được nhập thế bằng xương bằng thịt. Nhưng bản thân tôi trung thành với câu chữ của triết học vẫn không hiểu được điều đó cho nên mới nghi ngờ và lúc thì tin lúc thì không tin; tôi cũng chẳng nhớ mình có tỏ ra bất tín trong khi viết lách hoặc nói năng hay chăng, ngoại trừ chứng tỏ gián tiếp qua những điều khác là một thứ mà ta có thể thu lượm được một cách khéo léo và chuyên nghiệp so với những gì có thể được lý trí chứng tỏ và ánh sáng tự nhiên kết luận. Do đó xét về Chúa Thánh Thần thuộc Ngôi Ba, tôi chẳng tài nào hiểu nổi cũng như tin nổi, nhưng theo cách thức của Pythagoras phù hợp với phương thức của Solomon, tôi hiểu Ngôi Ba là linh hồn của vũ trụ hoặc cặp kè với vũ trụ theo lời nói minh triết của Solomon: ‘Thần khí của Thượng Đế tràn đầy trần thế và chứa đựng vạn vật’, mọi điều này cũng đều phù hợp với học thuyết của Pythagoras mà Virgil giải thích trong bản văn Æneid:

Nguyên thể hư không có đặc trưng là đất trên cái nền chất lỏng,

Bầu mặt trăng soi sáng cho nó đó là Chơn linh của tinh cầu vĩ đại chói sáng bên trong thấm nhuần tất cả qua những khớp nối bằng trí tuệ làm cho toàn khối đều vận động;

và những dòng chữ sau đây.

“Vậy là tôi hiểu theo triết lý của tôi rằng từ tinh thần vốn được gọi là sự sống của vũ trụ mới nảy sinh ra sự sống và linh hồn của vạn vật vốn có sự sống và linh hồn; hơn nữa tôi hiểu rằng nó vốn bất tử xét cả về mặt vật thể cũng như về mặt bản thể, tất cả đều bất tử vì chẳng có sự chết nào khác hơn là sự tan rồi hợp; học thuyết này dường như được diễn tả trong Tuyên ngôn của Giáo sĩ đoàn có nói rằng ‘chẳng có gì mới dưới ánh mặt trời; điều đang tồn tại thì đã có sẵn rồi’.”

Hơn nữa, Bruno thú nhận rằng ông không thể hiểu nổi giáo lý về ba Ngôi của Thiên Chúa và ông nghi ngờ việc Thiên Chúa nhập thế nơi Chúa Giê su, nhưng ông lại tin chắc rằng đấng Ki Tô có làm phép lạ. Vốn là một triết gia theo phái Pythagoras, làm thế nào mà ông lại không tin vào điều đó được? Nếu do sự cưỡng chế tàn nhẫn của Tòa án Tôn giáo mà cũng như Galileo, sau này ông phải chịu thề bỏ và hạ mình xin xỏ sự khoan hồng của giới giáo sĩ hành hạ ông, thì chúng ta nên nhớ rằng ông tuyên bố với tư cách một người chịu cảnh trên đe dưới búa giữa cái dụng cụ tra tấn và bó que sắt; bản chất con người đâu phải lúc nào cũng anh hùng khi cái xác phàm bị suy yếu do tra tấn và tù đày.

Nhưng nhờ có sự xuất hiện đúng lúc tác phẩm đầy thẩm quyền của Berti, chúng ta lại tiếp tục tôn sùng Bruno là một thánh tử vì đạo, tượng bán thân của ông xứng đáng được đặt cao trong đền thờ Chư thần của Khoa học Chính xác mà bàn tay của Draper đã làm đăng quang chiến thắng. Nhưng giờ đây ta thấy vị anh hùng một thời oanh liệt ấy đâu phải là một kẻ vô thần, một kẻ duy vật hoặc một nhà thực chứng, mà chỉ là môn đồ Pythagoras dạy dỗ triết lý của vùng Thượng Á và tự cho rằng có quyền năng của bậc pháp sư mà chính trường phái của Draper rất khinh thường! Chẳng có gì khôi hài hơn cái vụ trắc trở ấy lại xảy ra từ khi pho tượng giả định của thánh Peter lại được các nhà khảo cổ bất kính phát hiện ra là chẳng có gì khác hơn tượng thần Jupiter trong đền thờ thần Jupiter và người ta đã chứng minh thỏa đáng rằng Đức Phật đồng nhất với thánh Josaphat của Công giáo.

Thế là ta có lục tìm qua mọi tài liệu lưu trữ của lịch sử thì ta cũng thấy rằng chẳng có mảnh vụn nào của triết học hiện đại – cho dù Newton, của Descartes, của Huxley hoặc của bất kỳ ai khác – đều không được đào lên từ những mỏ ở Đông phương. Ngay cả thuyết Thực chứng và thuyết Hư vô cũng đều có nguyên mẫu nơi phần công truyền của triết lý Kapila (Max Müller đã nhận xét chính xác như thế). Chính sự linh hứng của các bậc hiền triết Ấn Độ đã thâm nhập vào các bí nhiệm của  Bát nhã ba la mật đa (minh triết tuyệt hảo); bàn tay của các ngài đã làm đu đưa cái nôi của bậc tổ tiên sơ khai của đứa con nít yếu đuối nhưng mồm năm miệng mười mà chúng ta đặt tên là khoa học hiện đại.

-----------------------

Còn tiếp