THAM THIỀN LÀ XẢ BỎ

 

Chẳng lấy gì làm lạ khi tham thiền đã trở thành một đề tài được dân chúng thời nay chú ý. Trong cái thời đại càng ngày càng phức tạp tổ chức rườm rà và cạnh tranh gay gắt như bây giờ thì thiên hạ cảm thấy mình cô đơn và bị căng thẳng tâm thần, cho nên họ quay sang bất cứ điều gì hứa hẹn là một phương tiện để an dưỡng và làm nhẹ gánh tâm lý. Các bậc thầy cám dỗ học trò bằng việc quả quyết sẽ có kết quả nhanh chóng đã thu gom được một đám đông theo đuôi mình. Đám học trò mà người ta chẳng đòi hỏi gì hơn là đóng tiền và ngoan ngoãn tuân phục rất dễ dàng trở thành nạn nhân của những bậc thầy ngụy tạo về tinh thần, họ lừa gạt học trò khi nghĩ rằng học trò có thể trút trách nhiệm cuộc đời mình cho thầy và tin cậy thầy sẽ dẫn dắt mình đi tới miền cực lạc quên đi bản ngã. Tính bình dân đắc nhân tâm của loại giáo huấn hoặc phương tiện thiện xảo trong những trường hợp này lại tỉ lệ thuận với tính nông nổi và vô giá trị của nó.

Nhưng theo quan điểm Thông Thiên Học thì tham thiền không phải là một dạng bù trừ cho sự rối rắm mà mình phải chịu đựng, trốn tránh trách nhiệm, phương tiện an thần hoặc phương tiện thiện xảo để ru ngủ chính mình có được một ý thức an toàn nhờ tin vào hồng ân của một người nào đấy, tin vào những công thức thường nhật, chế độ ăn uống của thể xác hoặc khả năng thực hiện một mánh khóe chẳng hạn như khinh thân. Tham thiền thực sự đòi hỏi người ta phải chú ý tới phẩm chất tư tưởng của mình và những thứ mình đeo đuổi hàng ngày, cũng như sẵn lòng hiến tế phàm ngã trước bàn thờ của một đấng cao cả hơn.

Học viên Thông Thiên Học nào đã nghiên cứu Sơ đồ tham thiền của bà Blavatsky ắt ngộ ra được rằng tham thiền đòi hỏi phải phá vỡ những biên giới của ngã chấp để nhập vào khoảng rộng mênh mông nhất như. Bản ngã với vai trò là cảm giác phàm ngã, sự chiếm hữu, sự phân chia, sự bám víu v.v. . . đều phải bị triệt tiêu không thương tiếc. Việc làm tịch lặng những thăng giáng của cái trí mà khoa Yoga có dạy quả thật chính là đây, bởi vì những đợt sóng xáo trộn thường xuyên làm cái trí chao đảo đều xuất phát từ bản ngã chia rẽ. Mọi sự thăng giáng đều là triệu chứng của việc bản ngã đang hoạt động, cho dù nó có dạng là sự cố ý, ham muốn, thích thoải mái hoặc bất cứ thứ gì khác nữa. Một số những sự biểu lộ này có thể tinh vi, còn những biểu lộ khác thì không, nhưng ta phải để ý nhận ra chúng rồi dẹp chúng sang một bên.

Tham thiền cũng hàm ý là học cách làm cho cái trí trút bỏ ký ức vô ích cùng với những hình ảnh và khái niệm ẩn tàng trong tiềm thức. Lòng ham sống là cội rễ của việc bám víu lấy quá khứ. Từ thời xa xưa các bậc đạo sư chân chính đã nói tới việc cần phải giải thoát cái trí khỏi khuynh hướng phóng chiếu ra những hình ảnh phù phiếm và đủ dạng ý chí phàm ngã. Điều này nghĩa là phải có sự quan sát bền bỉ, im lặng và khách quan để thâm nhập vào chiều sâu trong bản chất con người. Nhờ việc thường xuyên đề cao cảnh giác ta phải tẩy trược cái trí thoát khỏi mọi ý định ích kỷ. Tham thiền chẳng những là xả bỏ bản ngã mà còn là thực chứng được sự sống đại đồng nhất như. Cái trí phải tỉnh thức trước nhu cầu tự do và trở nên bén nhạy, cảnh giác, hài hòa, có khả năng đáp ứng với điều tinh vi và sâu sắc. Nếu không có một giới luật tự giác cả về mặt thể chất lẫn nội tâm thì ta không thể có được trạng thái này của cái trí.

Rất ít người màng tới việc sống cái loại cuộc đời hoặc chọn theo cái loại giới luật cần thiết cho sự tham thiền theo đúng nghĩa của từ ngữ này, tức là Raja Yoga và con đường dẫn tới Minh triết Thiêng liêng. Có biết bao nhiêu người bước trên con đường dễ đi. Chẳng mấy ai chấp nhận giới luật và làm việc gian khổ. Vì thế cho nên ta không thể trông mong một số lớn người quay sang Hội Thông Thiên Học để học biết xem tham thiền là gì. Chỉ những người nào sốt sắng đi theo con đường chân chính thì mới bị thu hút tới cái đường lối mà chúng tôi trình bày.

Người ta không thể dạy tham thiền chân chính cho người khác, bởi vì đó là một qui trình tỉnh thức, một sự biến đổi nội tâm từ hữu sang vô, từ ngã sang phi ngã. Người ta chỉ có thể đưa ra những lời hướng dẫn cho các môn sinh nghiêm túc và khuyến khích các học viên tự thân làm việc. Những lời hướng dẫn ấy có sẵn đầy dẫy trong kho tài liệu Thông Thiên Học, bắt đầu từ quyển Tiếng Nói Vô Thinh, rồi tiếp theo là một số các giáo huấn khác. Trong những năm gần đây vẻ đẹp và chiều sâu của tham thiền đã được J. Krishnamurti nói tới bằng những lời lẽ đầy cảm hứng; ông đã nêu rõ tham thiền là gì và tham thiền không phải là gì. Những người đã sẵn sàng ắt sẽ tiếp nhận được, còn những người khác có thể bảo rằng Hội Thông Thiên Học chẳng có gì cống hiến cho thiên hạ - nhưng điều đó không quan trọng.