Tham Thiền - Tim Boyd

Thiền là một yếu tố nền tảng của giáo lý bí truyền dành cho bất kỳ ai thực sự dấn thân vào đời sống tâm linh. Tôi cảm thấy may mắn khi tình cờ bước vào lĩnh vực này mà không hề được đào tạo trước đây. May mắn vì tôi không mang theo hành trang ý tưởng của người khác để định hình trải nghiệm của mình. Tôi đã được làm quen với thiền định sau một thời gian dài trải nghiệm, kéo dài hàng tuần. Mãi sau này tôi mới biết đến nó như một hình thức thiền định. Giống như một số bậc thầy vĩ đại đã cố gắng truyền đạt, trạng thái thiền định thực sự không phụ thuộc vào tư thế, cơ thể đang chuyển động hay đứng yên, địa điểm hay mức độ hoạt động. Chắc chắn ở giai đoạn thiền định, tất cả những điều kiện này đều có tác dụng riêng, nhưng dường như chúng không liên quan đến trải nghiệm thực tế. Nếu lời khuyên của Krishna dành cho Arjuna là đúng, thì ngay cả giữa chiến trường, khi đang chiến đấu để giành giật sự sống, trạng thái thiền định vẫn có thể xảy ra.

 Trong những lần đầu làm quen với nó, tôi thấy dễ dàng đạt được trạng thái này hơn khi ngồi hoặc đi bộ, nhưng cũng có thể duy trì trạng thái này khi đi xe buýt hoặc trò chuyện. Tôi đã thử kiểm tra xem mình có thể duy trì trạng thái này khi chơi bóng rổ hay không. Vận động thể chất ở cường độ cao như vậy, tôi không thể làm được. Mặc dù tôi chắc chắn rằng có những người mà tâm trí tĩnh lặng không bị ảnh hưởng trong mọi điều kiện, nhưng lúc đó tôi không phải là một trong số họ. Một trong những điều rõ ràng về trải nghiệm thiền định là, dù chúng ta mô tả nó như thế nào, thì nó cũng định líu đến việc làm cho những làn sóng tư tưởng yên tĩnh(still); làm dịu đi (quiet) sự bận tâm của chúng ta vào việc tạo ra và tương tác với những tư tưởng.  Trong suốt cuộc đời mình, ông Krishnamurti đã đưa ra nhiều bình luận về thiền định là gì và không phải là gì. Một trong những điều ông nói là để hiểu được cái vô lượng cần một tâm trí phi thường, tĩnh (still) và lặng (quiet). Vì vậy, ý tưởng về thiền định là một chuyển động vào cái vô lượng, dẫn đến sự hiểu biết, đòi hỏi sự tĩnh, lặng. Ông cũng lên tiếng phản đối mạnh mẽ thiền định như một phương pháp hay luyện tập (luyện tập mang tính lập lại). Ông phản đối ý tưởng cho rằng khuôn phép và điều kiện đem đến hiệu quả trong quá trình giải phóng tâm trí. Đối với ông, việc luyện thiền định khiến chúng ta trở nên máy móc. Thiền định thực hiện như thế không phát xuất từ tự do, mà từ kỷ luật (khuôn phép, máy móc).  Ông Krishnamurti là một người theo chủ nghĩa tuyệt đối, nghĩa là ông không khoan nhượng khi nói từ cấp độ tâm thức mà ông đang sống. Từ góc nhìn đó, việc luyện tập có thể không cần thiết, nhưng nó vẫn không phải là không liên quan. Mặc dù bản thân việc luyện tập không phải là trạng thái thiền định hay tự do, nhưng nó tạo điều kiện cho những khoảnh khắc thấu hiểu của tuệ giác đi đến giải thoát. Luyện tập âm nhạc không cho chúng ta thành một nhạc sĩ, dù là âm nhạc hay thiền định, chỉ khi chúng ta vượt qua mức độ luyện tập đơn thuần và thật sự dấn thân, toàn tâm toàn trí mới trải nghiệm được chiều sâu của nó Lời khuyên về thiền định thường được chia thành hai loại: (1) hướng tiếp cận tích cực, khẳng định, và (2) hướng tiếp cận tiêu cực. Trong "Sơ đồ Thiền" được cho là của bà Blavatsky, bà trình bày hai cực của thực hành thiền định này và kết hợp chúng thành một. Trong sơ đồ đó, bà phác thảo hai loại: Thu thập (Acquisitions) - hoạt động tích cực của việc đạt được các trạng thái tâm thức, và buông bỏ (Deparvations) - sự phủ định các điều kiện giới hạn của tâm thức. Việc hoàn thành Thu thập dẫn đến một tâm thức thừa nhận "Ta là tất cả không gian và thời gian". Không có sự giam hảm hay giới hạn nào cả. Sự buông bỏ liên quan đến việc từ chối suy nghĩ về thực tại của những cuộc gặp gỡ và chia ly, của cải, cá nhân, sự phân biệt bạn và thù, và cảm giác. Sự hoàn thành giai đoạn này dẫn đến việc nhận ra rằng "Tôi không có thuộc tính"(vô ngã), sự phủ nhận hoàn toàn mọi thứ mà chúng ta nghĩ là một bản ngã. "Không có gì", không còn gì để xác định danh tính của một người. (Rũ bỏ hoàn toàn, không còn cái tôi- vô ngã.) Trong Phật giáo, tập trung vào hai hoạt động thiền định. Một hoạt động kích hoạt tâm trí. Hoạt động kia làm tĩnh lặng tâm trí. Có thiền "phân tích", trong đó chúng ta đưa tâm trí vào việc phân tích những ý tưởng cao siêu về đấng thiêng liêng, về bản chất của chính mình, hoặc về con đường dẫn đến tự do. Đây là hoạt động của jñana yoga, hay yoga của tri thức. Khi tâm trí trở nên năng động trong quá trình này, những khoảnh khắc xảy ra khi chúng ta đạt đến đỉnh cao của một dòng tư tưởng và không thể đi xa hơn. Tâm trí đã dẫn dắt chúng ta đến một tầm cao mà chức năng phân tích không còn tác dụng nữa. Chính tại thời điểm này, thiền định tập trung trở thành công cụ của chúng ta. Khi những trải nghiệm như vậy nảy sinh trong giai đoạn phân tích này, một thứ gì đó giống như một khoảng trống xuất hiện. Trong những khoảnh khắc đó, tâm trí trở nên tĩnh lặng, bởi vì lúc đó chúng ta đã làm tất cả những gì có thể. Không còn gì để suy nghĩ của chúng ta có thể thêm vào. Nó đã dẫn chúng ta đến một khoảng không chỉ có thể được lấp đầy ‘sự vắng mặt liên tục của hoạt động’ -bằng thiền định tập trung. Việc thực hành bhakti trong yoga thường được mô tả là sự tự trút bỏ bản thân thông qua lòng sùng kính, tình yêu và sự tôn kính đối với đấng thiêng liêng. Khi mọi thứ được tuôn đổ trong tình yêu và sự sùng kính đối với đấng thiêng liêng, nó cũng làm trống rỗng bản ngã của mỗi người. Trong không gian đó, điều mà Krishnamurti mô tả là vô lượng là tìm thấy cội nguồn của tâm thức của chúng ta (tâm thức hướng vào trong là Sự Sống). Kinh Thánh có mô tả về một cách để thiền định hoặc cầu nguyện. Kinh Thánh khuyên rằng khi thiền định, "hãy vào căn phòng riêng (hay nội tâm) của bạn, đóng cửa lại và hướng về Cha của bạn, Đấng đang ẩn náu trong bí mật". Chúng ta bước vào căn phòng nội tâm của tâm thức chúng ta, theo một số truyền thống mô tả là "hang động của trái tim", và hướng về Cha, điều mà Krishna mô tả là "Đấng cai trị nội tâm bất tử". Bà Blavatsky mô tả Cha theo cách này: "Cha trên trời", bản chất thần thánh mà chúng ta nhận thức được bên trong mình, trong tâm hồn và tâm thức tinh thần của chúng ta". Trong "căn phòng riêng" của tâm thức chúng ta, với cánh cửa giác quan khép lại với thế giới bên ngoài, chúng ta tự kết nối bản thân với "Cha". Có một lời khuyên của HPB trả lời câu hỏi "Thiền là gì?", bà nói rằng thiền là "Niềm khao khát không diễn tả được của con người bên trong hướng đến cái vô hạn". Là một lời khuyên, nó không phải là thứ để người ta có thể xây dựng một cách thực hành, mà là lời nói của một người đã có trải nghiệm sâu sắc về thiền là gì. Nó là dấu hiệu cho thấy cả hai thiền là gì và những gì không phải là thiền. Niềm khao khát nuôi dưỡng quá trình này không thể được diễn đạt bằng bất kỳ cách nào. Niềm khao khát vô biên này cũng hướng đến một sự phủ định khác, là cái Vô hạn. Khao khát là ham muốn tha thiết xóa bỏ cảm giác chia cắt, chia rẽ, chia ly. Chúng ta không thể khao khát một điều gì đó mà mình hoàn toàn không biết gì về nó. Trong những câu chuyện như Ramayana và Maha-bharata, chúng ta tìm thấy những câu chuyện mang tính biểu tượng về các vị vua lưu vong. Những bậc vĩ nhân đã từng cai trị các vương quốc, giờ đây thấy mình bị chia cắt khỏi quê hương, dấn thân vào cuộc hành trình và đấu tranh để trở về. Cái Ngã Nội Tâm (Inner Self không phải là cái phàm ngã self) khao khát được trở về trạng thái toàn thể ban đầu, và tất cả những gì điều đó có thể mang lại. Thiền định là một trong những con đường trở về nhà. Trong thơ Sufi, họ nói về sự chia cắt giữa người yêu và người được yêu, cũng như nhu cầu mãnh liệt được đoàn tụ. Nỗi khao khát không thể diễn tả của ‘Bản ngã Bên Trong’ (không phải phàm ngã self) không ám chỉ những ham muốn của cá nhân. Không phải chúng ta muốn những điều tốt đẹp hơn hay những thời gian tươi đẹp hơn. Chúng ta đều biết khao khát là gì, nhưng đây chính là khao khát của Bản ngã Nội Tâm. Tâm thức cốt lõi, Bản ngã Cao Hơn của mỗi chúng ta, thấy mình bị tách biệt khỏi biểu hiện cao nhất, chân thực nhất của nó, trong trạng thái bị giam hãm trong tất cả những giới hạn mà cá nhân đặt ra cho sự biểu hiện của nó. Nó khao khát sự trở lại của vương quyền vốn có, thoát khỏi sự giam hãm và giới hạn. Mặc dù trong cuộc sống thường nhật, nó có xu hướng bị che phủ, chế ngự, thậm chí bị chối bỏ. Chính nỗi khao khát này thúc đẩy chúng ta hướng tới con đường tâm linh, thúc đẩy chúng ta cố gắng trải nghiệm những trạng thái tĩnh lặng. Nó thúc đẩy chúng ta tạo ra những điều kiện để tâm trí không còn làm gián đoạn kết nối của chúng ta với nguồn cội của chúng ta.

ΩΩΩΩΩ

Hãy ôm chặt Ta bằng cả trái tim và tâm trí. Như vậy, con sẽ chắc chắn ở cùng Ta trên cao. Nhưng nếu tư tưởng ngươi chùn bước trước tầm cao ấy; nếu con yếu đuối không thể đặt trọn thân xác và tâm hồn vào Ta, thì đừng tuyệt vọng. Hãy phục vụ Ta ở mức thấp hơn. Hãy tìm cách đến gần Ta, thờ phượng với ý chí kiên định.

Shri Krishna