Tủ sách Adyar                                                  Tập sách số 178 THẨM QUYỀN ((Authority)  Tác giả: George S. Arundale Xuất bản năm 1933 Bản dịch: www.thongthienhoc.com

Nhà Xuất bản Thông Thiên Học , Adyar, Chennai [Madras] Ấn Độ

Tòa soạn Tạp chí Nhà Thông Thiên Học , Adyar, Madras, Ấn Độ

 

Cách đây vài năm, Đức Thánh Cha Cố Giáo hoàng Benedict tuyên bố rằng hiện nay có năm bệnh dịch đang gây khốn khổ cho nhân loại. Bốn trong số bệnh dịch này là: 1- ghét làm việc một cách bất bình thường, 2- thù ghét giữa người và người không tiền khoáng hậu, 3- cực kỳ khao khát khoái lạc, coi đó là mục đích lớn của cuộc đời, và 4 -duy vật thô thiển, chối bỏ thực tại của tinh thần trong cuộc sống con người. Rồi tới bệnh dịch thứ năm mà bài báo này đang quan tâm đó là “thách thức thẩm quyền không tiền khoáng hậu”.

Thế thì Đức Thánh Cha ngụ ý gì qua từ ngữ “thẩm quyền”. Phải chăng ngài ngụ ý thẩm quyền là cái không cho phép mình bị thách thức hoặc không có phương tiện nào để thách thức? Hay là ngài ngụ ý thẩm quyền không thể thách thức được bởi vì nó có thẩm quyền theo chứng minh, bởi vì nguồn gốc của nó thấy rõ được, mặc dù không nhất thiết là thẩm định được bởi trí tuệ thông thường? Giả sử rằng ngài đang chủ yếu đề cập tới cái loại thẩm quyền trước kia và trong bất kỳ trường hợp nào đối với thẩm quyền bên ngoài chứ không phải thẩm quyền bên trong. Có lẽ ngài đang đề cập tới thẩm quyền mà ta không được thách thức, bởi vì có ai đó hoặc một số người nào đó tuyên bố rằng ta không được thách thức thẩm quyền ấy. Nói cách khác, ngài đang đề cập tới một thẩm quyền mà ta phải coi là như vậy, bởi vì người ta tuyên bố nó là như vậy do một thẩm quyền khác, thẩm quyền này hoặc là tự thân nó đã có thẩm quyền hoặc chính nó lại tùy thuộc vào một thẩm quyền khác nữa sao cho không có điều gì là tận cùng về thẩm quyền. Thật vậy, thẩm quyền như thế trở thành một cái vòng tròn mà nhiều người có thể coi là hơi lẩn quẩn.

Nhưng tại sao ta lại không được thách thức thẩm quyền? Tại sao thẩm quyền lại không nên bị thách thức về tính chân thật đối với ta, cũng như ta không được thiếu tôn trọng và kính cẩn đối với thẩm quyền ấy? Có chăng bất cứ điều gì mà ta không được thường xuyên thách thức sao cho ta liên tục chắc mẩm rằng ta đang sống theo nó và nó đang sống theo ta? Nếu có ai đó bảo rằng việc thách thức điều này hay điều kia là bất kính thì liệu ta có nhất thiết phải bị ràng buộc bởi lời tuyên bố hoặc phán đoán của y chăng? Đứng trên thẩm quyền mà lời phán đoán ấy lại thần thánh hoặc không thể sai lầm? Phải chăng điều gì có thể là thần thánh ngoại trừ điều đúng thực đối với ta, có thực đối với ta, cao thượng đối với ta? Xét theo bản chất sự vật thì ngay cả điều này cũng chưa chắc gì không thể sai lầm? Chỉ có cái không thể sai lầm mới có thể thẩm định được cái không thể sai lầm. Chỉ tổng thể mới biết được tổng thể và liệu có cái tổng thể nào để biết chăng? Điều mang tính thần thánh ngày nay thì ngày mai không còn thần thánh nữa. Dù sao đi nữa, xét về mặt chúng ta thì như vậy mặc dù chắc chắn tất cả đều thần thánh xét theo quan điểm lớn hơn. Trong bất cứ trường hợp nào thì điều mà chúng ta đang thách thức đều không phải là Chân lý Tuyệt đối cho dù chân lý ấy có thể ra sao đi chăng nữa bởi vì ta chẳng thể biết gì về Chân lý Tuyệt đối. Trong mọi trường hợp thì ta chỉ đang thách thức sự hiểu biết của ta về Chân lý thôi. Ta đang thách thức quan niệm, tín ngưỡng, truyền thống, qui ước, thái độ, cho dù đó là của chính chúng ta hay của những người khác. Ta đang thách thức những mặt nạ phủ lên Thực tại, cho dù mặt nạ ấy do chính ta tạo ra hay do người khác tạo ra. Và nếu ta không thách thức như thế thì ta sẽ chẳng bao giờ thâm nhập được vào cái mà những mặt nạ đó che khuất. Ta sẽ chẳng bao giờ đi từ sân ngoài vào trong thánh điện bên trong.

Quả thật là có sự thách thức thẩm quyền không tiền khoáng hậu. Thẩm quyền nào có thể vượt trên sự thách thức ấy? Thượng Đế chăng? Nhưng Ngài vẫn khai thị cho chúng ta trong chừng mực mà ta có thể nghĩ rằng từ “Ngôi Thượng Đế” ngụ ý gì chỉ có điều ta thuyết giải từ bên dưới chứ không phải thuyết giải từ bên trên. Ở nơi mà ta có câu “Thượng Đế bảo rằng” thì thật ra ta chỉ có một bản dịch, một ấn tượng, một sự đưa xuống và những thứ ấy bắt nguồn từ cái vô cùng khó khăn để định nghĩa và truy nguyên được. Ta không thách thức Thượng Đế, nhưng cũng thật là tôn kính và cần thiết mà thách thức hiểu biết của ta về Thượng Đế, thách thức chính từ ngữ ấy cùng với mọi hàm nghĩa của nó để cho ta biết được ý nghĩa chính xác của nó. Đôi khi nó được coi là phạm thượng, báng bổ khi bác bỏ Thượng Đế, khi ta không gán cho từ ngữ này ý nghĩa nào. Nhưng bởi vì ta đã dựng nên một hình ảnh rồi tôn thờ nó cho nên những người không tôn sùng hình ảnh của ta chẳng lẽ lại phạm tội báng bổ, phạm thượng hay sao? Cùng lắm thì ta cũng chỉ có được một hình ảnh tồi tàn và méo mó về Thượng Đế, cho dù quan niệm của ta về từ ngữ này có ra sao đi chăng nữa. Chỉ có một sự phạm thượng chân thực và đó là sự phạm thượng chống lại Sự Sống bản thể vốn đối với sự sống bình thường cũng chân thực như đối với chính mình. Nhưng sống không phù hợp với hình ảnh của người khác thì chắc chắn là đâu có báng bổ, cũng như việc bất đồng ý kiến với người khác đâu phải là báng bổ. Ắt chẳng có gì là bất kính đối với những hình ảnh của người khác, nhưng ta có quyền và có bổn phận phải tôn sùng ở cái nơi ta đang đứng.

Liệu có giáo huấn nào vượt lên sự thách thức chăng? Ngay cả sự giảng huấn cũng cần phải là sự thuyết giải từ bên dưới; tuy nhiên nó cũng cần là một sự khai thị từ bên trên. Đấng Tuyệt đối làm dịu đi cơn gió về tính tuyệt đối của mình để thích ứng với điều tương đối, nó cần phải được xén gọn đi tính tuyệt đối của mình. Nói cách khác, do sự Vinh quang của Chân lý quá chói lọi cho nên đôi mắt dốt nát và thơ ấu của ta mới bị che khuất đi. Ta chỉ biết có một phần và cái cực độ mà ta biết được vào bất cứ lúc nào cũng cần phải chỉ là một mảnh vụn của điều mà ta có thể biết được. Vì thế cho nên việc cho rằng điều tương đối có thể tăng trưởng về tính tuyệt đối, đôi mắt của ta có thể mạnh mẽ lên, bộ phận có thể tăng trưởng theo hướng tổng thể thì tất yếu phải có sự thách thức, nghĩa là sự thay đổi kẻo ta cứ tưởng tượng rằng bộ phận là tổng thể và bản thân ta đã tăng trưởng đầy đủ rồi. Bởi chính lý do chỉ là giáo huấn thôi, cho nên mọi giáo huấn đều bao hàm sự hạn chế, và vì vậy nó ắt bị thách thức mặc dù nhất thời nó có thể được dùng một cách hữu ích để làm một giả thuyết kiểm chứng nhằm thuyết giải điều phải được trắc nghiệm bởi sự thực chứng.

 Một con người ư? Điều này cũng đúng với nhiều Con người. Hầu hết các Đạo sư đều vô cùng vĩ đại hơn thông điệp hoặc giáo huấn của mình. Mọi đạo sư đều cần phải che khuất Ánh sáng của mình khỏi sự yếu đuối trong đôi mắt của học trò. Nếu ta muốn biết thầy của mình thì ta phải thách thức - chẳng phải là đạo sư mà thách thức sự hiểu biết của ta về ngài. Ta là ai mà dám thách thức đạo sư? Và bất kỳ lúc nào ngài đã giúp ta hướng về Chân lý thì ta phải đời đời biết ơn ngài. Và biết đâu khi ta nghi ngờ ngài thì té ra ta không hiểu được ngài. Có chăng việc đôi khi ta quyết định rời bỏ ngài thì ta đang rời bỏ một người mà ta vẫn còn cần tới? Nhưng ta còn có những bài học khác để học mà ngài không có bổn phận dạy cho ta thì ta có thể nhập vào những lớp học khác, ngồi dưới chân những ông thầy khác mà không quên ngài, nhưng nhất thời học ở đâu đó và phần nào có khả năng học ở đâu đó là vì chính ngài. Ta không cần phí phạm thời giờ để thách thức các đạo sư, mà tốt hơn hãy xét tới việc ta có thể ứng dụng được điều gì trong những giáo huấn của ngài vào trong bản thân ta. Đây mới là sự thách thức chân chính.

 Một Giáo hội ư? Giáo hội là gì nếu không phải là một kho chứa? Cho dù các Giáo hội có thể đã trở thành định chế và cho dù chúng đặt nền tảng trên cơ sở định chế thì Giáo hội vẫn tăng trưởng nhờ sự bảo tồn của con người và tiếp thu từ con người những sự thêm thắt và sửa đổi nội dung nguyên thủy cho đến khi có thể là những nội dung nguyên thủy này hầu như hoàn toàn bị đắm chìm quên lãng trong cái mớ đã được thêm thắt vào sau đó. Và ở đâu người ta rêu rao rằng có sự khai thị từ bên trên thì ta bắt buộc phải kính cẩn thách thức tính chính xác của việc trình bày nó từ bên dưới. Sự tôn kính lớn nhất đối với đấng Kitô là phấn đấu phát hiện xem bản chất Ánh sáng của Ngài thực sự là gì, chứ không bằng lòng với sự trình hiện Ánh sáng sau khi nó đã đi qua lớp kính màu của một người nghe giảng nào đó, hoặc một người nào khác ghi chép lại điều mình nghe nói. Chắc chắn rằng điều này cũng có giá trị nhưng nó có một giá trị dứt khoát là có thể thách thức được. Ta phải đi guốc vào cái lớp kính làm che đen đó. Ta phải học cách nhìn thấy diện đối diện và để đạt cứu cánh đó ta cần phải thách thức, thay đổi.

 Xin nhắc lại rằng trong mọi sự thách thức như thế ta không hề thách thức Chân lý. Ta không thách thức những điều thực hữu cho dù chúng có thể ra sao đi chăng nữa. Ta chỉ đang thách thức Ánh sáng khi nó trình hiện đối với chúng ta sau khi đi qua những môi trường ngoại giới làm méo mó và đen sạm đi. Ta là ai mà dám thách thức sự Thật. Ta là ai mà dám thách thức Thượng Đế. Ta là ai mà dám thách thức người Mang lại Ánh sáng cho thế gian? Ta là ai mà dám thách thức bất cứ người nào đối với chính y? Ta là ai mà dám thách thức bất cứ giáo huấn nào về tính thực hữu của nó? Ta là ai mà dám thách thức những con người và những giáo huấn, những giáo hội và những đức tính, xét về giá trị của chúng đối với những người khác? Nhưng chúng ta có bổn phận do rất kính trọng những người này và giáo huấn này, những giáo hội và đức tin này, những quan niệm về Sự Sống đã được xem là quí báu và không kém phần kính trọng chính bản thân mình, cho nên cần phải thách thức sự phán đoán của chính mình về những điều đó, những hình ảnh của chính mình về những điều đó, những quan hệ của chính mình với những điều đó và sự hiểu biết của chính mình về những điều đó. Chúng ta phải thách thức sự thật của những điều đó đối với chúng ta vì Sự Sống vốn kinh sợ sự chế giễu, đạo đức giả và mù quáng, cũng chẳng khác nào kinh sợ chân không mà những điều này quả thật là hư vô. Vì Chân lý có phần nào là sự thông hiểu cho nên sự tôn trọng chân chính cũng phải là sự thông hiểu. Và qui trình thách thức là qui trình thường xuyên kiểm kê nội dung của chính mình để có thể chắc chắn rằng mình đang càng ngày càng sống trong chiều sâu thẳm của Sự Sống, để thoát khỏi những gì hời hợt, càng ngày càng lánh xa những điều đối với mình là sự u mê lớn lao hơn, để đi tới sự u mê ít ỏi hơn, từ ánh sáng bình minh bước vào ánh sáng thanh thiên bạch nhật.

Chắc chắn ta cũng có thể thách thức thẩm quyền về việc nó được tôn trọng, không đâu, về việc nó được tôn kính đối với chúng ta và đối với thực chất của ta. Thẩm quyền nào cấm đoán sự tìm kiếm và đòi hỏi mù quáng tuân theo những quả quyết của mình, áp đặt sự chuyên chế qua sự đe dọa gây sợ hãi thì nói cho thật ít cũng là một thẩm quyền nguy hiểm, và có nhiều thẩm quyền càng bị thách thức nhiều hơn do những phương tiện mà nó chọn dùng để áp đảo mà không bị thách thức. Thật vậy, ta có thể nghi ngờ liệu “thẩm quyền” ấy có là thẩm quyền chân chính đối với đa số chăng cho dẫu đó là thẩm quyền đối với đa số, nếu nó là thẩm quyền theo đúng nghĩa của từ này mà ta ắt thấy khi ta tiến hành định nghĩa.

Chẳng lẽ sự tôn kính không phải là cảm thức về việc có nhiều hơn, tức là một phẩm chất chủ yếu của Chân lý? Bất cứ thứ gì có thể là Chân lý như ta biết ở những vùng ngoại vi của Ánh sáng bị che khuất thì ít ra nó cũng phải mang tới cho ta cảm thức về việc có “nhiều hơn”, cảm thức về sự uy nghi, huy hoàng vượt ngoài tầm của ta. Chân lý có thể thoả mãn và khiến cho ta hân hoan. Nhưng Chân lý cũng hiệu triệu ta tiến vào chiều sâu và khoảng cách xa xôi do chính sự kiện đó là phẩm chất cố hữu của sự tôn trọng. Vì vậy thẩm quyền chân chính phải được tôn trọng và chúng ta có bổn phận đối với bản thân mình là thách thức nó xét về khả năng hiệu triệu chúng ta. Nó có thể là thẩm quyền chân chính mà lại không hiệu triệu được chúng ta. Thế thì nó đâu phải là thẩm quyền chân chính đối với ta, mặc dù nó có thể là thẩm quyền đối với người khác. Thẩm quyền chân chính phải tôn trọng chúng ta, bao giờ cũng tìm cách giúp cho ta phát hiện ra chính mình, sống theo tự do của chính mình, theo quyền năng và chủ đích của chính mình khi những điều ấy bộc lộ ra đối với chúng ta. Thượng Đế khiến cho con người được bất tử và khiến con người là hình ảnh của sự vĩnh hằng của Ngài không hơn không kém, chứ không phải là hình ảnh của một khía cạnh trong thời gian mà là hình ảnh của vĩnh hằng. Muốn đạt được cứu cánh ấy ta cần tôn trọng xiết bao mọi thứ, mọi quan hệ. Ấy là vì sự tôn kính chẳng qua chỉ là chính cảm thức vĩnh hằng giữa thời gian. Thẩm quyền chân chính phải hiệu triệu chúng ta tới chỗ đó. Chúng ta phải tự hiệu triệu mình tới đó.

 Bây giờ ta hãy xét xem thẩm quyền thực ra là gì? Theo sát nghĩa thì đó là điều làm gia tăng. Theo sát nghĩa và đúng nghĩa thì điều gì không làm gia tăng, không gây ra sự tăng trưởng thì điều đó không phải là thẩm quyền, cho dẫu người ta gọi nó là thẩm quyền. Như vậy cốt tủy của thẩm quyền là khả năng sinh sôi nảy nở của nó. Thẩm quyền là một tác nhân sinh sôi nảy nở. Và cái phép thử đặc trưng cho tính chân chính của nó, cho thực tại của nó, chính là khả năng nó gây ra sự gia tăng, gây ra sự tăng trưởng, gây ra sự đơm bông kết trái. Bản chất của nó không quan trọng bằng thành quả của nó. Điều gây ra sự gia tăng, tăng trưởng nơi một số người lại có tác dụng ngược đối với những người khác, hoặc ít ra có thể không có tác dụng gì hết. Điều theo sát nghĩa là thẩm quyền đối với một số người có thể là điều ngược lại thẩm quyền đối với những người khác. Nhưng thẩm quyền chân chính, thẩm quyền đáng tin cậy, thẩm quyền mà ta có thể tùy thuộc vào đó chính là khả năng đơm bông kết trái. Vì thế cho nên thẩm quyền của người này rất có thể là tiêu diệt người khác. Thẩm quyền vốn tương đối chứ không tuyệt đối.

 Bây giờ ta hãy xem thẩm quyền phát sinh từ đâu. Trước hết theo từ nguyên, bởi vì thẩm quyền là một lực gây ra sự tăng trưởng, sự gia tăng, cho nên nó phải hiện diện khắp mọi nơi, bởi vì sự tăng trưởng là phổ quát trong vũ trụ. Vì vậy thẩm quyền phải là một khía cạnh của Sự Sống. Nhưng với vai trò là thẩm quyền, nó tất yếu phải là một khía cạnh đã được chuyên biệt hóa của Sự Sống. Thẩm quyền là Sự Sống được xem xét theo một sự minh giải nào đấy. Do chính bản chất xét theo từ nguyên, thẩm quyền phải là Sự Sống đã được khách thể hóa. Thẩm quyền phải là tầm nhìn về sự tăng trưởng và nếu đúng là thẩm quyền chân chính thì nó phải gây ra sự tăng trưởng. Nó phải có cả hai đặc trưng này, dĩ nhiên là không tuyệt đối - trong giới hạn kiếp sống của ta không thẩm quyền nào có thể là tuyệt đối - mà chỉ tương đối thôi, nghĩa là chỉ tương ứng với một cá thể thôi.

Ta không thể quan niệm được thẩm quyền nếu không có cá tính, cũng giống như ý niệm về chủ thể tất yếu phải bao hàm ý niệm về khách thể. Thẩm quyền vốn mang tính khách thể còn cá thể lại mang tính chủ thể. Nếu là thẩm quyền chân chính thì đó là một tầm nhìn về một cá thể rộng lớn hơn. Đó là một cá tính rộng lớn hơn đã được khách thể hóa. Chính cái kém cỏi hơn đang đăm đăm nhìn vào cái phong phú hơn. Chính cái kém cỏi hơn nhận ra và vươn ra tới cái phong phú hơn. Đó là chức năng của thẩm quyền chân chính, nghĩa là thẩm quyền tự nó đã đầy đủ rồi.

Nhưng rất có thể là Đức Thánh Cha không đề cập tới cái loại thẩm quyền này khi ngài dè bỉu cái “sự thách thức thẩm quyền không tiền khoáng hậu”. Ngài đang quan tâm tới một dạng thẩm quyền rất tinh vi mà có lẽ tuyệt nhiên không nên gọi là thẩm quyền, một thẩm quyền nên được chấp nhận vì nó thật sự thực hiện cái điều mà những người phải tuân phục nó không biết được nó làm cái gì. Có lẽ ngài đang nghĩ tới Giáo hội của mình với những giáo điều và giáo huấn căn bản, đến cốt tủy để gia nhập Giáo hội. Những giáo lý như thế gây ra sự tăng trưởng cho dẫu có thể có lẽ không nhạy cảm với sự tăng trưởng nhờ vào những giáo lý ấy. Vì thế cho nên người ta phải tin chúng. Điều này có nghĩa là phải có sự hài hòa giữa cá thể với giáo huấn, nói cho đúng hơn là Chân lý.

Có lẽ tới chỗ này thì cũng tốt rồi. Nếu có được sự hài hòa như thế thì thẩm quyền ắt chân chính, dù sao đi nữa cũng đối với cá thể thì nó khiến cho y tăng trưởng hoặc nếu ta muốn được chính xác tỉ mỉ thì nó khiến cho y cảm nhận rằng mình đang tăng trưởng, cảm thấy rằng mình đang gia tăng. Ta hãy hi vọng rằng khi một cá thể có ý thức về sự tăng trưởng thì y đang thực sự tăng trưởng rồi. Nhưng có một sự khó khăn gây ra nhiều nguy hiểm. Ta phải tin tưởng Giáo hội và giáo lý của nó. Đó là thẩm quyền duy nhất vì đấy là phương tiện duy nhất để tăng trưởng, nghĩa là có hồng ân Thiên chúa, những từ ngữ này đồng nghĩa với nhau. Nếu ta không tin thì không có sự tăng trưởng. Bên ngoài Giáo hội không có sự tăng trưởng tức ơn cứu chuộc. Giáo hội là sự tăng trưởng. Nếu không có sự hài hòa với Giáo hội thì cá thể không tăng trưởng, và kẻ nào không tăng trưởng đều đang chết lần chết mòn; xét theo mọi chủ đích và ý định thì đã chết rồi trong khi còn sống. Ở đây ta có loại thẩm quyền nguy hiểm nhất, một là vì nó nhận vơ cho mình sự toàn tri, hai là vì nó có thể gây ra sự sợ hãi và đạo đức giả tỉ lệ với sức mạnh của mình. Dựa trên cơ sở nào mà nó nhận vơ cho mình cái sự toàn tri ấy? Dựa trên cơ sở do con người đặt ra. Chúng ta phải tin bởi vì chúng ta đang nghe tiếng nói của Thượng Đế. Đó là lời Chúa. Ai bảo ta đang nghe lời Chúa? Đó là những người cũng giống như chúng ta, những kẻ phàm phu tục tử. Vậy thì thật ra chúng ta đâu có trông cậy vào Thượng Đế mà là trông cậy vào những con người ít nhiều giống như chúng ta, và rõ rệt là dựa vào việc con người thuyết giải một vài diễn biến và hoàn cảnh có thể mang tính siêu nhân, nhưng ta lặng ngắm nó qua những tác nhân con người. Cho dẫu ta có thể nhận ra lời Chúa (tùy theo ta định nghĩa “lời Chúa” là gì) - thì chúng ta còn phải lắng nghe nó tuyên bố rằng những giáo huấn và giáo lý như thế cũng là biểu hiệu Sự Sống của Thượng Đế. Và cho dẫu chúng là như vậy thì bản thân ta còn phải học biết được rằng thực chứng chúng là cứu chuộc, còn không thực chứng chúng là bị đọa đày. Chúng ta có thể được cho biết những điều này thông qua những kẻ trung gian, những người thuyết giải, họ có thể tự xưng là mình được Thiên phong mặc dù ta có thể thoải mái gọi họ là tự phong, nhưng đâu có ai thấy họ diện đối diện với Thượng Đế?

 Đây chắc chắn không phải là thẩm quyền chân chính, mà là sự tàn bạo cưỡng chế, đội lốt thẩm quyền. Không nhất thiết là sự tàn bạo có ác ý. Có lẽ không phải vậy. Trong trường hợp Giáo hội thì chắc không phải vậy. Chắc chắn đó là sự tàn bạo có hảo ý. Nhưng liệu nó có thể là thẩm quyền chân chính chăng, ngoại trừ đối với những kẻ mà nó gây ra sự tăng trưởng và gia tăng? Còn đối với những kẻ còn lại thì nó không thể là thẩm quyền, thậm chí không là thẩm quyền đối với những người chỉ chấp nhận nó trên đầu môi chót lưỡi. Nếu đúng là thẩm quyền thì ít ra cũng phải được tâm hồn chấp nhận và sớm muộn gì trí óc cũng chấp nhận. Thẩm quyền là sự sống. Nếu nó không khơi dậy được sự sống thì làm sao nó gây ra được sự tăng trưởng. Chỉ bằng ngôn từ thôi, chỉ bằng hình tướng thôi, mà rỗng tuếch không có nội dung sự sống thì nó ắt bị co rút đi và không tồn tại được. Không ai thật sự tin khi không biết trong tâm hồn mình. Thẩm quyền chân chính sinh ra tri thức của con tim cho dẫu nó không sinh ra tri thức của trí óc. Chúng ta có thể biết mà chẳng hiểu vì sao ta biết. Một ngày nào đấy ta sẽ biết cái cách thức đó. Nhưng biết vô cùng quan trọng hơn cách biết. Minh triết sinh ra trong tâm hồn và ngự trong tâm hồn. Nó định hình trong tâm trí. Cái việc nó sinh ra rồi ngự ở đâu vô cùng quan trọng hơn cái việc nó được định hình như thế nào. Thời gian sẽ cung cấp sự định hình cho nó, nhưng cần có một Quyền năng lớn lao hơn Thời gian nhiều mới khai sinh ra nó được. Thẩm quyền chân chính khiến cho ta biết được nhiều hơn về chính mình hoặc nếu muốn biết rõ hơn về chính mình. Thẩm quyền chân chính khiến cho ta trở nên linh hoạt hơn. Thẩm quyền chân chính mang lại cho ta niềm vui và sự an bình, ý chí và minh triết, cũng như sự không bằng lòng tự mãn. Qua những thử thách trắc nghiệm này ta có thể phân biệt thẩm quyền chân chính với điều đội lốt thẩm quyền vốn thực ra gây cho người ta nô lệ, mặc dù nó có vẻ mang lại tự do giải phóng. Nên nhớ rằng cũng một thẩm quyền có thể là thuốc bổ của người này và lại là thuốc độc của người kia. Lại nữa xin lập lại: Thẩm quyền không và không thể tuyệt đối, mà nó chỉ tương đối với cá thể. Vì thế cho nên điều là đội lốt đối với chúng ta lại có thể là chân lý với người khác. Vì thế cho nên điều đối với chúng ta có thể là sự tàn bạo và cưỡng chế thì đối với người khác lại có thể là thẩm quyền chân chính gây ra sự gia tăng và tăng trưởng. Ta hãy phán đoán cho chính mình chứ liệu hồn đừng phán đoán cho người khác. Điều mà ta chắc mẩm đó là ta đang tăng trưởng. Ta phải vô cùng chân thật với chính mình về phương diện này. Ta phải chắc chắn. Ta phải biết rằng mình đang tăng trưởng. Lúc bấy giờ thẩm quyền của ta mới là thuốc bổ dưỡng bằng không nó là thuốc độc đội lốt thuốc bổ dưỡng xét về phần chúng ta.

Bây giờ ta có thể nói rằng không ai làm gì được, nếu không có thẩm quyền và nếu Đức Giáo Hoàng Benedict đang than phiền việc không công nhận sự kiện này thì ta thật lòng đồng ý với ngài. Nhưng nếu ngày nay có một sự thách thức thẩm quyền không tiền khoáng hậu thì thật ra đó không phải sự thách thức với bất cứ thứ gì ngừng ngang xương bước đầu tiên tới thẩm quyền. Thẩm quyền cảm sinh ra tầm nhìn, tầm nhìn về những điều huy hoàng, niềm hi vọng rực rỡ và những khả năng kỳ diệu. Nhưng bản thân thẩm quyền còn vượt xa hơn mức đó nữa. Ấy chỉ là khởi đầu của công trình thẩm quyền. Và ngày nay ta đang bảo rằng tầm nhìn thôi chưa đủ. Ngày nay ta đang bảo rằng quán tưởng cũng không đủ. Ngày nay ta đang bảo rằng tầm nhìn, quán tưởng phải được tiếp nối bằng sự vận động, bằng sự thành tựu, bằng trải nghiệm. Đây giả định là điều mà Tu viện trưởng Dean Inge ngụ ý khi ông bảo rằng trong thời đại này của ta, ta đang vận động từ thẩm quyền sang trải nghiệm. Dù sao đi nữa thì điều này có vẻ là điều mà ông nên ngụ ý. Cho đến nay thì tôn giáo phần lớn là vấn đề thẩm quyền, tầm nhìn mà phần lớn lại là tầm nhìn nửa vời về thẩm quyền, quán tưởng nửa vời về thẩm quyền, quên lãng, lơ là việc trải nghiệm nửa vời, lờ đi cái sự vận động hướng về đối tượng của tầm nhìn vốn là sự chu toàn của thẩm quyền tức là thẩm quyền chân chính. Thẩm quyền đã thất bại trong việc giúp cho cá nhân thành tựu. Thẩm quyền đã thất bại trong việc giúp cho cá thể trở thành. Thẩm quyền đã thất bại trong việc giúp cho cá thể có được cảm thức về thành tựu, về trở thành sao cho thẩm quyền hoạt động qua y khiến cho y cảm nhận được một sự gia tăng về tầm cỡ, về quyền năng, về minh triết, về sự thông hiểu.

Thẩm quyền ở khắp mọi nơi, vì thẩm quyền là thố lộ sự sống lớn lao hơn, và ở đâu mà sự thố lộ ấy vắng mặt thì đôi mắt người ta chỉ thấy được nó qua một hình tướng chuyên biệt. Thẩm quyền ở khắp mọi nơi. Thẩm quyền ở trong cái cây, trong ngọn cỏ, trong đóa hoa, trong tảng đá, nơi biển cả, nơi sông ngòi, nơi mọi tạo vật thuộc giới nhân loại và dưới nhân loại, trong chính không khí, trong lửa, trong đất, nơi bầu trời. Thẩm quyền ở khắp mọi nơi bởi vì đâu đâu cũng có sự thố lộ của sự sống lớn hơn đang ngóng chờ ta nhập vào nó. Thẩm quyền ở nơi chính ta không khác gì ở nơi ngoài ta. Ta không cần phải đi ra ngoài mới có được thẩm quyền. Ta không cần phải đi kiếm ai. Ta không cần phải đi tìm sự vật. Bên trong chính ta sẽ tìm được mọi thẩm quyền mà ta cần. Có lẽ ta phải trở thành thẩm quyền của chính mình. Thế nhưng thẩm quyền bên ngoài có thể khơi dậy thẩm quyền bên trong – Thượng Đế bên ngoài gõ cửa nhà Thượng Đế bên trong. Và khi ta thật sự trở thành thẩm quyền của chính mình, thì ta ắt nhận ra được mọi thẩm quyền cho dù nó ở bên trong hay bên ngoài.

Thế thì thẩm quyền ở bên trong ta chẳng khác gì thẩm quyền bên ngoài. Ta hãy mưu tìm thẩm quyền rồi nghe theo nó. Ta hãy học cách để biết thẩm quyền sao cho ta có thể phân biệt được không sai lầm giữa điều là thẩm quyền đối với ta và điều không phải là thẩm quyền đối với ta. Ta hãy nghe theo thẩm quyền được nhận ra nơi người khác. Ta hãy nghe theo thẩm quyền được nhận ra nơi các giáo huấn. Ta hãy nghe theo thẩm quyền trong bất cứ lớp vỏ nào sao cho nó mang lại cho ta cảm thức về sự tăng trưởng, về sự gia tăng; vì nghe theo thẩm quyền như thế chính là ta nghe theo tự ngã cao cả hơn, rộng lớn hơn của chính ta đã được thể hiện ra bên ngoài. Và nghe theo chính là trở thành.

 Nhưng ta cũng đừng ngần ngại kính cẩn vứt bỏ thẩm quyền, nếu biết đâu nó không còn gây cảm hứng cho ta có được cảm thức về sự tăng trưởng và gia tăng. Ta phải kính cẩn bởi vì thẩm quyền đã giúp đỡ ta. Ta phải kính cẩn vì điều đã từng một lần giúp đỡ ta thì thật ra luôn luôn giúp đỡ ta dù ta không hề biết, và sẽ giúp đỡ ta mãi mặc dù ta có thể không quan niệm được nó. Ta phải kính cẩn bởi vì cái ta vứt bỏ thực ra là bức màn che cái vọng tưởng về sự vô minh của ta, cho dù nhất thời bức màn che ấy có thể là cần thiết. Thật ra thì ta không vứt bỏ. Ta không vứt bỏ theo kiểu vĩnh hằng mà chỉ vứt bỏ theo kiểu nhất thời. Ta phải kính cẩn vì rất có thể là sự vứt bỏ của ta tuyệt nhiên không cần thiết cho phúc lợi của ta như ta tưởng. Biết đâu ta không vứt bỏ lại tốt hơn. Sớm muộn gì thì kinh nghiệm cũng cho ta biết rõ. Nhưng trong khi việc hỗn hào vứt bỏ đều đáng tiếc trong bất cứ trường hợp nào, thì là vô cùng đáng tiếc bởi vì sự tăng trưởng được thêm chứ đâu có bớt, vô cùng đáng tiếc bởi vì một ngày nào đó ta có thể thấy vứt bỏ là mất chứ không phải được. Vứt bỏ cái có thể vẫn còn phục vụ cho ta, vứt bỏ cái đã phục vụ cho ta thật tốt và vì vậy rất xứng đáng để cho ta biết ơn.

Ta hãy phấn đấu để trở thành những người bạn chân thành đối với thẩm quyền, vì thẩm quyền thực chất là sự giáng sinh của cái cao cả bên trong cái thấp hơn, là sự thố lộ của cái tổng thể bên trong cái bộ phận, là hạt của cái chân thực bên trong cái không chân thực, là lời Chúa nơi kẻ trưởng thành bên trong Chúa nơi đứa trẻ thơ còn ấu trĩ. Ta hãy để cho thẩm quyền được chu toàn chứ đừng lờ nó đi. Ta hãy để cho thẩm quyền là lời thổ lộ được mưu tìm ở bên trong cũng như ở bên ngoài. Ta hãy để cho thẩm quyền là lời thố lộ được mưu tìm ở khắp mọi nơi, vì tất cả mọi người đều cần thẩm quyền ấy. Ta hãy để cho mỗi cá thể tìm ra được thẩm quyền đó bên trong mình và mưu tìm nó bên ngoài mình. Nó ở cả bên ngoài lẫn bên trong và chẳng có ai mà nó không tồn tại ở cả bên ngoài lẫn bên trong người ấy. Ta hãy để cho thẩm quyền như thế sớm muộn gì cũng được chu toàn qua trải nghiệm, qua sự hòa lẫn chủ thể với khách thể. Đừng e sợ thẩm quyền cho dù đó là thẩm quyền của chính mình, của người khác, của một giáo huấn hoặc lý thuyết nào đấy, của quyển sách hoặc âm nhạc nào đấy, của màu sắc hoặc hình tướng nào đấy - miễn là ta rút ra được từ đó một cảm thức về sự tăng trưởng và gia tăng đều đều. E sợ thẩm quyền chính là làm nô lệ cho nó. Thậm chí đừng e sợ thẩm quyền của câu chữ. Cứ để cho câu chữ có được tầm ảnh hưởng của mình. Câu chữ là tiếp cận với cái thần, mặc dù có nhiều người dường như vẫn bám cứng lấy câu chữ chứ không tiến tới được cái thần. Cứ bám lấy câu chữ khi câu chữ đã làm tròn chức năng của mình. Cứ bám lấy câu chữ mà không tiến theo hướng cái thần, không muốn tiến theo hướng cái thần thì như vậy ắt là đã chết rồi. Nhưng mỗi người phải tự quyết định cho mình xem liệu câu chữ đã được chu toàn chưa, xem khi nào thì mình nên ung dung vượt ra ngoài tầm câu chữ và hơn nữa lĩnh hội được bản chất của cái thần ẩn tàng trong chính câu chữ, sao cho trong khi tuân theo câu chữ (nếu có) thì người ta sẵn sàng chuyển sang cái thần ở bên trong và thấy rằng cái thần đó khác hẳn với cái hình tướng mà nó đã khoác lấy để thu hút sự chú ý của thiên hạ. Câu chữ thật sự có thể bút sa gà chết. Sống trong sự thố lộ mà không bao giờ phấn đấu để tiến tới điều sự thố lộ ấy hiệu triệu thì chắc chắn là đang thoái hóa và héo úa đi. Nhưng hân hoan trong hình tướng thật sự là hoàn chỉnh mà có được tầm nhìn về cái thực chất do hình tướng chẳng qua chỉ là một hình bóng mong manh, thì như vậy là đang tiến lên, có thể nói là từ hình tướng, từ câu chữ tiến tới những điều vinh quang được ẩn tàng trong đó theo lời kêu gọi bên ngoài: đây chắc chắn là sống và sống càng ngày càng phong phú hơn. Đó là việc chuyển từ hình tướng này sang hình tướng khác, từ hình tướng sang sự sống, từ câu chữ sang cái thần, từ sự sống sang sự sống, từ cái thần này sang cái thần khác không ngừng, từ vô số sự thố lộ sang vô số sự trải nghiệm trong cái nhịp đi lên tăng dần của niềm vui, sự an bình, minh triết và quyền năng. Chẳng có hình tướng nào mà không có sự vinh quang, sự sống của mình. Không có bóng tối nào mà không có ánh sáng của mình. Không có bóng đèn nào mà không có thực chất sáng chói. Không có chữ cái nào mà không có từ ngữ. Ta không thể không ì ra, nhưng ta có thể nghỉ ngơi đôi lúc. Ta có thể ở trong tù nhưng đó có thể là khu vườn đối với ta cho đến khi ta đạt tới giới hạn của chúng. Và lúc bấy giờ ta sẽ vượt ra ngoài bức vách của nhà tù và khi ta đã vượt qua thì những thứ ấy biến mất đối với ta - để cho ta được tự do trong nhà tù xưa kia và tự do trong khu vườn mà ta mới bước vào, cho đến khi một lần nữa ta đạt tới giới hạn của nó và vượt ra ngoài giới hạn ấy để thêm một khu vườn nữa cho quốc độ của mình.

Đừng có sợ thẩm quyền không được trải nghiệm ngay từ đầu. Nó chẳng bao giờ được trải nghiệm ngay từ đầu. Trước hết đó là sự thố lộ. Khi ta khôn ngoan du hành bước vào thẩm quyền thì ta đạt được sự trải nghiệm. Nhưng đức tin, hi vọng và niềm tin cậy, tín ngưỡng và sự tin tưởng có vai trò trong cuộc đời chẳng kém gì tri thức.

Bạn hãy lĩnh hội khía cạnh này của thẩm quyền một cách can đảm và dũng mãnh rồi làm quen với nó, vì khi bạn làm quen với nó thì bạn ắt đạt được sự trải nghiệm. Nhưng bạn phải làm quen với nó từng chút một. Bằng không thì nó chẳng còn là thẩm quyền chân chính đối với bạn. Ấy là vì khi thẩm quyền không còn được chu toàn nghĩa là gây ra sự gia tăng và tăng trưởng dẫn đường hướng tới trải nghiệm, thì nó không chỉ khiến cho sự tăng trưởng của bạn bị chặn đứng lại mà còn lấy đi từ bạn ngay cả điều mà bạn đang có, khiến cho bạn héo úa và teo tóp đi thành ra không còn sức sống.

Thẩm quyền chẳng bao giờ mang tính tiêu cực. Hoặc là nó làm gia tăng vị thế hoặc là nó làm suy giảm vị thế, chứ không bao giờ giữ nguyên vị thế. Bản chất của thẩm quyền không quan trọng. Đó có thể là một con người hay sự vật, quyển sách hay âm nhạc, ý tưởng hay hành động, hình tướng hay hương thơm. Điều quan trọng là nó đã làm được gì cho bạn. Và nên nhớ rằng giá trị của nó chẳng bao giờ ở nơi điều mà những người khác nói về việc nó làm gì cho bạn. Chính bạn phải giáp mặt với thẩm quyền của mình hoặc với bất cứ thẩm quyền nào. Đừng để cho có sự can thiệp ngoại trừ việc thách thức đối với bạn: Liệu những thẩm quyền như thế có đúng với bạn chăng? Liệu chúng có khiến cho bạn tăng trưởng chăng? Liệu chúng có đưa bạn tới con đường trải nghiệm, nghĩa là thực chứng điều mà chúng xử lý, đồng nhất hóa với điều mà trong giai đoạn sơ khai chính là những điều thố lộ?

Nếu thẩm quyền khiến cho bạn tiến từ điều kém hơn sang điều nhiều hơn, từ sự hời hợt sang sự sâu sắc, từ cái không thực tới cái thực, từ bóng tối tới ánh sáng thì phải chăng thẩm quyền như thế là quyền năng đối với bạn, cho dù nó có thể như thế nào đi chăng nữa đối với người khác. Nó là một sự tự do đối với bạn, cho dù nó là nhà tù đối với người khác, cho dù người khác tuyên bố rằng nó cũng là nhà tù đối với bạn.

Đừng có than phiền nếu thẩm quyền của bạn bị người khác khinh thường, nếu thẩm quyền ấy bị người khác dè bỉu, nếu có người khác nữa rời bỏ nó để bạn ở lại “đằng sau”. Hãy hạnh phúc và yên bình cho dù khi rời bỏ nó biết đâu người ấy được may mắn và khi bỏ mặc cho bạn ở lại với chân lý của mình, cho dẫu nó tạo thành cái là thẩm quyền mà y coi thường. Chính sự thật mới quan trọng chứ không phải là thẩm quyền, hình tướng, hình dạng, nơi chốn. Bạn ở đâu nơi sự thật thì hãy hạnh phúc với nó cho dù hình tướng nó có như thế nào đi chăng nữa. Cứ để cho y chia rẽ bạn nếu y có thể làm được. Nếu có thể thì y hoặc là làm việc tốt hay là làm việc xấu. Y ắt làm việc tốt nếu quả thật bạn đã chết cứng về thẩm quyền của mình. Y có thể làm việc xấu nếu thẩm quyền mà y chia rẽ bạn với nó chính là việc mở ra cho bạn một sự sống rộng lớn hơn. Trong bất kỳ trường hợp nào mà y chia rẽ bạn, thì y có thể làm được điều đó chỉ vì thật ra thẩm quyền chẳng có ý nghĩa gì hoặc không đáng là bao đối với bạn. Nếu bạn linh hoạt về thẩm quyền của mình, nếu thẩm quyền của bạn sống động nơi bạn, nếu những lời thố lộ được chu toàn qua trải nghiệm, nếu thẩm quyền là một phương thức siêu việt không hơn không kém, thì chẳng ai có thể chia rẽ bạn với thẩm quyền như thế vì đó chính là tâm hồn và sự sống của bạn.

Đừng rời bỏ thẩm quyền bởi vì những người khác bảo bạn hãy rời bỏ nó. Nếu bạn làm như thế thì chẳng qua bạn chỉ thay thế một thẩm quyền này bằng một thẩm quyền khác. Bạn không từ bỏ thẩm quyền khi dựa vào thẩm quyền này bạn rời bỏ một thẩm quyền khác. Bạn không ở bên ngoài thẩm quyền này để rồi lại ở bên trong thẩm quyền khác. Những người bảo bạn rời bỏ có thể đã rời bỏ thẩm quyền vì họ xét thấy rằng mình đã chu toàn được nó, bởi vì sau khi đã cân đong đo đếm nó, họ xét thấy rằng nó còn thiếu. Còn về phần bạn, bạn phải tự mình phán đoán. Bạn phải cân nhắc cho chính mình. Bạn phải quyết định cho chính mình. Hãy cẩn thận lắng nghe những lời cảnh báo của người khác. Hãy chú ý tới lời khuyên của họ. Nhưng chính bạn phải tự quyết định. Coi chừng đừng bị dẫn đi lạc ra khỏi con đường của chính bạn bởi vì người khác tố cáo nó. Bởi vì trên bản đồ của người hành hương trong cuộc đời người ta đánh dấu một con đường là “không nên bước trên đó”, “nguy hiểm”, “không an toàn”, “chẳng đi tới đâu” thì không được suy ra rằng bạn cũng phải đánh dấu nó trên bản đồ của mình. Điều phải được đánh dấu cho người khác không nhất thiết bị đánh dấu như vậy đối với bạn. Điều mà người khác không được bước trên đó lại có thể là đúng khi bạn bước trên đó. Điều nguy hiểm và không an toàn đối với người khác có thể không nhất thiết là nguy hiểm hoặc không an toàn đối với bạn. Điều không đưa người khác tới đâu có thể đưa bạn tới một nơi nào đấy. Bạn hãy tự mình phán xét.

Cũng đừng coi nhẹ thẩm quyền. Đừng bước vào thẩm quyền một cách nhẹ dạ. Đừng bỏ qua nó dễ dàng bởi vì ngoại trừ kinh nghiệm ra thì không có điều gì quí báu hơn sự thố lộ; ngoại trừ việc thành tựu mục tiêu ra không có gì quí báu hơn tầm nhìn về con đường đưa tới mục tiêu; ngoại trừ việc thành tựu được một chiến thắng thì không có gì huy hoàng hơn việc kiên định khởi sự hướng về nó. Và thẩm quyền ít ra cũng có thể xoay chuyển ta theo đúng hướng cho dẫu khi ta bước đi thì nó hòa lẫn vào kinh nghiệm. Khi nhìn lại những viễn cảnh của quá khứ thì có ai mà lại chẳng tự bảo rằng: “Chẳng lẽ thẩm quyền không làm được gì cho tôi sao?”. Khi nhìn lên những viễn cảnh của tương lai thì có ai dám bảo rằng: “Thẩm quyền chẳng còn điều gì để làm cho tôi nữa?” Khi nhìn trở lại những viễn cảnh của quá khứ, thậm chí có ai dám bảo rằng: “Chẳng lẽ sự vâng lời mù quáng không làm được điều gì cho tôi sao?” Khi nhìn lại những viễn cảnh của tương lai có ai dám bảo rằng: “Chẳng lẽ tôi không làm được gì với sự vâng lời mù quáng hay sao?”

Đôi khi, có lẽ là hiếm khi, ta cũng nên vâng lời một cách mù quáng. Chẳng lẽ chưa bao giờ có cơ hội như vậy sao? Chẳng lẽ chưa bao giờ có cơ hội làm theo điều mà ta được dạy cho biết, một cứu cánh tốt đẹp nào đấy có thể được thành tựu ắt không xảy ra nếu ta phải chờ đợi cho tới khi tầm nhìn của mình được trong sáng? Chắc chắn là nhìn thấy thì vô cùng tốt đẹp hơn mù quáng. Chắc chắn là nhìn thấy và bước đi một cách vững chắc, không loạng choạng ắt là vô cùng tốt đẹp hơn bị mù quáng và bị dẫn dắt một cách ngập ngừng nửa chừng xuân. Thế nhưng đôi khi lại tốt hơn khi ta mù quáng đi theo một con đường hơn là tuyệt nhiên không đi theo con đường nào hết.

Thế thì đừng có sợ một thẩm quyền mà không một quan năng nào bộc lộ nơi bạn có thể kiểm chứng được, miễn là bằng cách nào đó - có thể bạn cũng chẳng biết cách - mơ hồ lĩnh hội được bên trong mình cái thẩm quyền là sự thố lộ hướng về một sự sống lớn lao hơn. Từ cái bóng dáng lờ mờ của sự thố lộ bạn có thể tiến lên nhập vào ánh sáng thanh thiên bạch nhật của trải nghiệm. Vì thế cho nên đừng có sợ một thẩm quyền mà có lẽ trí óc không thể kiểm chứng được, nhưng tâm hồn bằng một cách nào đấy lại ủng hộ. Nhưng sớm muộn gì thì cũng tới lúc mà trí óc và tâm hồn hoàn toàn nhất trí với nhau, hoặc thẩm quyền ấy không đối với bạn giống như bạn hiện nay.

Và khi đã tới lúc mà bạn phải dẹp thẩm quyền xuống, khi bạn phát hiện ra là nó không dành cho mình hoặc khi nó đã thành tựu được chủ đích của mình, thì ngay cả lúc bấy giờ bạn hãy kính cẩn dẹp nó xuống. Nó dành cho một người nào đấy chứ không dành cho bạn. Đối với một số người đó là lời thố lộ của sự sống lớn lao hơn mặc dù không phải đối với bạn. Đối với một số người đó là bánh mì ăn được, mặc dù đối với bạn đó là tảng đá cạp không được. Nhưng nó đã giúp đỡ bạn trên đường đi cho dẫu bạn xét thấy rằng mình không còn cần tới nó nữa, thì quả thật bạn tốt hơn nên đối xử với nó một cách tôn kính, bởi vì mặc dù bạn có thể nghĩ rằng mình đang dẹp nó sang một bên, nhưng thật ra nó đã trở thành bộ phận đời đời của bạn và ít ra trong tương lai xa xăm hơn bạn ắt nhận ra được một nấc thang mà bàn chân của bạn phải đặt lên đó trên con đường dẫn tới những nấc thang xa tít mù. Đối với cái điều đã phục vụ bạn vào bất cứ lúc nào và đã giúp đỡ bạn trên con đường của mình thì bạn đã thiếu nợ và phải biết ơn nó đời đời. Ngày nay biết đâu bạn có thể trả được nợ, chối bỏ món nợ đó và tìm cách xua cái thẩm quyền đó đi ra khuất mắt mình. Nhưng với minh triết mềm mỏng hơn và chân thật hơn của ngày mai, bạn sẽ vinh danh cái món nợ mà bạn đang thiếu, rồi đặt cái thẩm quyền mà giờ đây bạn đang vứt bỏ đưa vào trong kho báu của ngôi nhà bạn.