NGƯỜI TA NÊN SỐNG BAO LÂU?

 

Giờ đây người ta coi như đương nhiên là một phần nghĩa vụ của những người thực hành y học và các cơ sở y tế - là phải giữ cho người bệnh sống càng lâu càng tốt bằng mọi phương tiện khả hữu. Lúc nào người ta cũng tiếp tục nghiên cứu để tìm ra được những cách thức mới mẻ và hữu hiệu hơn nhằm né tránh sự chết và kéo dài mạng sống cho dẫu chỉ được vài ngày hoặc vài tuần. Trong việc thực thi mục đích ấy nêu vấn đề phẩm chất và giá trị của việc kéo dài mạng sống trở nên không thích hợp. Sự sống sót trong bất kỳ tình huống nào và ở bất kỳ tuổi nào là điều cân nhắc tối hậu.

Những nhà y học tài ba và các kỹ thuật viên tài hoa thường quá bận tâm với việc trổ tài chiến đấu chống lại thần chết. Miễn là trì hoãn được sự chết nhờ vào tài năng chuyên môn thì người ta cũng chẳng bận tâm xem liệu bệnh nhân có sống như thực vật chăng với những chức năng què quặt và trí năng thui chột. Khi bàn luận về đề tài này trong tác phẩm Cái Loại Sự sống nào, Daniel Callahan có nói rất đúng rằng ta không thể tính toán giá trị của cuộc sống theo kiểu người ta già bao nhiêu tuổi khi đã hết thọ mệnh. Điều quan trọng hơn là người ta sống một cách có ý nghĩa như thế nào. Những kiếp sống tương đối ngắn ngủi như kiếp sống của Sankarāchārya và Shelly đã mang lại lợi ích cho nhân loại nhờ vào phẩm chất tư tưởng của họ nhiều hơn số năm tuổi thọ.

Sự tiến bộ của công nghệ Y khoa tinh xảo thường khiến cho người ta phải chi tiêu những số tiền khổng lồ để cứu mạng một số ít người. Những trường hợp thử nghiệm được quảng cáo rùm beng mang lại hư danh nhưng thao tác ấy phải tốn phí tới cả mức 500.000 đô la mà nếu đổi sang những đồng tiền yếu hơn ắt tạo ra những con số khổng lồ đủ để nuôi hàng ngàn người suy dinh dưỡng, thậm chí không nhận được sự chăm sóc y khoa bình thường. Thiểu số dư ăn dư mặc thu được lợi ích đáng nghi ngờ về việc kéo dài mạng sống một cách nhân tạo qua những phép chữa trị nhiêu khê, trong khi người ta không đào đâu ra đủ tiền để cung cấp sự chăm sóc tối thiểu cho hàng triệu người đang oằn oại vì thiếu sự giúp đỡ

Điều này đặt ra nghi vấn: chúng ta sống để làm gì? Khi sự sống không còn có ý nghĩa nữa thì việc kéo dài mạng sống thiếu tự nhiên có thể không phải là mục đích thỏa đáng cho con người. Liệu những người thọ được 100 tuổi mà trí nhớ không còn nữa, các giác quan bị suy thoái loạng choạng thêm chỉ một ít năm nữa nhờ vào những cơ quan được cấy ghép vốn bị cơ thể liên tục loại bỏ, những người ấy có thành tựu được điều gì chăng xét theo quan điểm tiến hóa? Lòng ham muốn đến mức mê tín dị đoan nhằm kéo dài mạng sống bằng bất cứ giá nào cho dù có đáng sống hạnh phúc hoặc khỏe mạnh hay chăng, đang làm nảy sinh ra một nghề nghiệp mới có tính tội phạm. Những đứa trẻ con bị bắt cóc, những người nghèo bị dụ dỗ và lừa phỉnh, những con thú được chăm bẩm với mục đích cung cấp các cơ quan thay thế. Nhân loại đang gây thiệt hại lớn cho chính mình bằng cách rút ngắn tuổi thọ một số sinh linh để kéo dài tuổi thọ một số sinh linh khác.

Người ta có thể tránh được nhiều sai trái bằng cách từ bỏ niềm tin rằng một cơ thể đặc thù có tầm quan trọng ghê gớm và vỡ lẽ ra rằng ta có thể sống qua thể xác hoặc không cần thể xác. Một loạt những cơ thể mang lại những trải nghiệm mới mẻ và những bài học mới tinh cho mỗi linh hồn. Nếu niềm tin vào luân hồi là đúng thực thì thiên hạ ắt ít có khuynh hướng chọn theo cái công nghệ kéo dài mạng sống một cách thiếu tự nhiên. Ở đây ta không bàn tới những hàm ý của nhân quả. Tuy nhiên rõ rệt là một tinh thần vị tha ắt là điều bảo đảm tốt nhất cho sức khỏe.