HÒA ÂM CỦA KHỨU GIÁC Trích Phụ Lục C quyển NHỮNG GIÁO HUẤN SƠ KHỞI CỦA CÁC CHƠN SƯ (Tạp chí Nhà Thông Thiên Học số tháng 8 năm 1882) www.thongthienhoc.com

HÒA ÂM CỦA KHỨU GIÁC

Câu châm ngôn xưa cũ có nói rằng: “Sự Thật còn kỳ lạ hơn điều hư cấu”, lại một lần nữa được minh chứng hùng hồn. Một nhà khoa học người Anh – Giáo sư William Ramsay ở trường Đại học Bristol – vừa mới thông báo cho tạp chí Thiên Nhiên (xem số ngày 22 tháng 6) một thuyết giải thích về khứu giác rất có thể thu hút được nhiều chú ý. Do kết quả của quan sát và thí nghiệm, ông đề xướng ý tưởng cho rằng khứu giác là do nhưng rung động tương tự nhưng có chu kỳ thấp hơn những rung động làm nảy sinh ra cảm giác về ánh sáng và nhiệt. Ông giải thích rằng khứu giác được khơi dậy do các chất tiếp xúc với các cơ quan tận cùng của dây thần kinh khứu giác, các dây thần kinh này rải rác thành một mạng lưới trên khắp màn nhầy lót phần phía trên của hốc mũi. Nguyên nhân gần của khứu giác là do các cọng lông nhỏ tí của màn nhầy mũi nối kết với các dây thần kinh qua các tế bào hình suốt chỉ. Cảm giác này không được kích động do tiếp xúc với chất lỏng hoặc chất đặc mà luôn luôn do tiếp xúc với chất hơi. Ngay cả trong trường hợp các kim loại có bốc mùi chẳng hạn như đồng thau, đồng tinh luyện, thiếc v.v.  . ., chúng cũng bốc ra một chất hơi tinh vi hoặc một hơi sặc mùi nồng nặc ở nhiệt độ bầu khí quyển bình thường. Cường độ biến thiên của khứu giác tùy thuộc vào trọng lượng phân tử tăng cao lên cho nên ông nghĩ rằng chất lượng có thể tùy thuộc vào các hòa âm của rung động. “Như vậy, chất lượng của cung bậc trong vĩ cầm khác với âm sắc của một cây sáo do có những hòa âm khác nhau, đặc thù cho mỗi nhạc cụ. Tôi xin gán cho các hòa âm số lượng của khứu giác mà các chất khác nhau có được . . . Thế thì khứu giác có vẻ giống như âm thanh, vì chất lượng của nó chịu ảnh hưởng của các hòa âm. Và cũng giống như một cây sáo nhỏ có cùng chất lượng với cây sáo lớn, mặc dù một số hòa âm của nó cao đến mức vượt ngoài tầm nghe của tai; cũng vậy do chất lượng của các hòa âm nếu chỉ diễn ra một mình thôi, khứu giác có thể vượt ngoài tầm của giác quan”. Ông nhận xét rằng nếu hai âm thanh được nghe cùng một lúc thì nó gây ra một sự hài âm hoặc thiếu hài âm, thế nhưng tai vẫn có thể phân biệt riêng được chúng. Mặt khác, hai màu sắc tạo ra một ấn tượng duy nhất lên trên mắt và không chắc gì chúng ta có thể phân tích được chúng. “Nhưng khứu giác giống như âm thanh chứ không giống như ánh sáng về đặc điểm này. Đó là vì khi ta hòa trộn các mùi thì trên thực tế ta có thể phân biệt được mỗi mùi thành phần, và khi thí nghiệm trong phòng thí nghiệm thì ta làm khớp được cảm giác đó bằng cách pha trộn các mùi thành phần khác nhau. Xét theo biểu kiến là đáng kinh ngạc về sự táo bạo của mình, ông ta đã nêu ra “thuyết này mà dẫn chứng nó một cách rất ngại ngùng”. Kẻ phát kiến tội nghiệp đó coi chừng bàn chân voi của Hội Hoàng gia có thể dẫm nát ngón chân cái của y! Ông ta bảo rằng vấn đề này sẽ được giải quyết “bằng cách đo lường kỹ lưỡng các ‘vạch’ trong quang phổ của tia nhiệt và tính toán các vạch căn bản mà thuyết này giả định là nguyên nhân của khứu giác.

Giáo sư Ramsay có thể đâm ra dễ chịu nếu ông biết rằng mình không phải là người đầu tiên bước trên con đường mà ông đột ngột thấy chạy ngoằn ngoèo từ cửa phòng thí nghiệm lên mãi tới tột đỉnh vinh quang. Cách đây hơn 20 năm, một tác giả nổi tiếng là bác sĩ Mayo có xuất bản ở Mỹ một một quyển tiểu thuyết tựa đề là Kaloolah. Ngoài những điều khác ra, quyển này giả vờ mô tả một thị trấn xa lạ ở trong lòng Châu Phi, nơi mà về nhiều phương diện thì dân chúng ở đây còn văn minh và hoàn hảo hơn những người Âu Tây hiện đại. Chẳng hạn như xét về khứu giác thì ông hoàng ở xứ đó, để mua vui cho khách viếng thăm – vị anh hùng trong chuyện này cùng với đoàn tùy tùng – ông hoàng ngồi trước một nhạc cụ lớn trông giống như một đàn organ có những ống, phím, bàn đạp, nốt khóa v.v. . . và chơi một bản nhạc phức tạp, trong đó các hòa âm thể hiện thành các mùi thay vì là các âm thanh giống như một nhạc cụ bình thường. Ông hoàng giải thích rằng nhờ thực hành, nhân dân của ông đã khiến cho khứu giác đạt tới mức bén nhạy tinh vi, giúp cho họ dùng các tổ hợp và những sự tương phản mùi để vui hưởng ở mức cao giống như người Âu Tây vui hưởng “sự hội tụ của các âm thanh du dương”. Do đó nếu ông Mayo không phải là một nhà khoa học thì rõ ràng là, ít ra ông cũng nhận biết trực giác được cái thuyết rung động này về các mùi và hòa âm khứu giác của ông không phải là một hình ảnh vô căn cứ trong óc hoang tưởng của người viết tiểu thuyết giống như bạn đọc tiểu thuyết lầm tưởng khi họ cười phá lên thực tình chế nhạo cái sự kiêu ngạo đó. Như ta đã thường quan sát thấy, sự thật là giấc mơ của một thế hệ này lại trở thành kinh nghiệm của một thế hệ sắp tới. Nếu tiếng nói khiêm tốn của chúng ta không phạm thượng mà xâm nhập được vào một nơi chốn linh thiêng như phòng thí nghiệm của trường Đại học Bristol thì chúng ta xin thỉnh cầu ông Ramsay hãy thoáng nhìn – chỉ nhìn trộm thôi qua cánh cửa khép kín, khi chỉ có mỗi một mình ông ở đó – vào (cần phải dũng cảm lắm để nói từ sau đây) . . . Khoa học Huyền bí. (Chúng tôi cũng đâu dám nói cái ngôn từ dễ sợ đó, nhưng rốt cuộc thì nó cũng phọt ra và Giáo sư ắt phải nghe thấy nó). Lúc bấy giờ ông ắt thấy thuyết rung động của mình còn xưa hơn cả bác sĩ Mayo nữa, vì người Aryen đã biết tới nó và đã bao gồm nó trong triết lý về hòa âm của thiên nhiên. Họ dạy rằng mọi rung động của Thiên Nhiên đều có một sự tương ứng hoàn toàn hoặc bù trừ hỗ tương cho nhau; có một mối quan hệ mật thiết nhất giữa tập hợp các rung động mang lại cho ta ấn tượng về âm thanh, cũng như tập hợp các rung động mang lại cho ta ấn tượng về màu sắc. Bộ sách Nữ thần Isis lộ diện có bàn luận khá dài dòng về đề tài này. Bậc Cao đồ ở Đông phương thực tế đã áp dụng chính sự hiểu biết này khi ngài biến đổi bất kỳ mùi khó chịu nào thành ra bất kỳ hương thơm dễ chịu nào mà ngài có thể nghĩ tới. Thế là khoa học hiện đại sau khi vui hưởng sự đùa nghịch với óc cả tin ấu trĩ của người Á châu cứ tin vào những chuyện thần tiên về thần thông của chư thánh, thì giờ đây rốt cuộc cũng bắt buộc phải chứng tỏ sự khả hữu theo khoa học của chính những thần thông đó qua sự thí nghiệm thật sự nơi phòng thí nghiệm. “Cười người hôm trước hôm sau người cười” là một ngạn ngữ mà những kẻ tốt nghiệp ở Ấn Độ rất cần phải nhớ.

 

-----------------------------------