trang nhà l trang sách l bản tin

Ðức Giáo Chủ Shri Krishna nói: “Những ai hướng tâm trí về ta và tôn sùng ta với một tấm lòng hòa hợp, với một tín ngưỡng nhiệt thành, những kẻ ấy rất vững bước trên đường đạo.” Ngài nói thêm : “Hướng tâm trí vào Ðấng Vô Hiện (Non manifeste) là một việc vô cùng khó khăn cho những người còn mang nặng xác phàm. Quả thật, ớ Partha, những ai đã xả ly vì ta, đã quyến luyến ta và cầu nguyện ta một cách chân thành, ta sẽ đưa họ qua sông mê, biển khổ, vì tâm trí họ đã đặt trọn ở ta.” Ðó là những lời mà Thánh Sư Krishna đã dạy đệ tử yêu dấu của Ngài. Những ai hướng tâm vào Ðấng Ishvara một cách chân thành và thờ phượng, tin tưởng Ngài, những kẻ ấy sẽ được Ngài cứu vớt ra khỏi cảnh trầm luân khổ hải, nơi đây, biết bao linh hồn đã chìm đắm từ kiếp nầy sang kiếp nọ và ước nguyện được giải thoát ra. Lòng mộ đạo ấy, sự chiêm ngưỡng ấy, sự tôn sùng ấy được chứa đựng trong chữ Bhakti hay tình thương mến, và con đường tu bằng tình thương được gọi là Bhakti Yoga mà chúng ta tìm hiểu trong buổi nói chuyện hôm nay.

Con đường Minh Triết và con đường Tình Thương khác biệt nhiều từ đầu đến cuối. Ðến mục tiêu cũng có vẻ không giống nhau, nhưng kỳ thật chúng nó là một. Trên con đường Minh Triết, hành giả tìm sự sống duy nhất, tìm Ðấng Vô Biên, Ðấng Trường Cửu, Ðấng Vô Hiện ẩn ở vạn vật và thấm nhuần muôn loài, và tìm sự phân biện, sự minh triết. Nhờ vậy người lần lần ý thức được Chơn Ngã, tiến đến ý niệm “Ta là Ngài” và đồng hóa hoàn toàn với Ðấng Tối Cao, độc nhất vô nhị. Khi ta tìm hiểu mục tiêu của người tu theo con đường tình thương, ta thấy Ðấng mà họ thành thật mến yêu, thờ phượng và tin tưởng, Ðấng ấy cũng chẳng qua là Ðấng Ishvara, Ðấng Tối Cao được nhân cách hóa, Ðức Thượng Ðế biểu hiện trong một hình thể để dễ được mến yêu, sùng bái.

Trên thực tế, lòng yêu mến, tôn sùng chỉ có thể phát triển, khi nào nó được hướng về một Ðấng được biểu hiện trong giới hạn của một cá thể. Dù chúng ta quan niệm cá thể một cách rộng rãi thế nào đi nữa, dù chúng ta có hủy diệt tất cả những gì có thể giới hạn nó, nhưng khi chúng ta còn nghĩ đến một cá thể nhân cách hóa, thì quan niệm ấy vẫn đưa đến ý niệm giới hạn. Và sự giới hạn nầy là đặc tính của Ðấng Ishvara tối cao, của Ðấng Tạo Hóa. Ngài phải tự giới hạn để biểu hiện, để vũ trụ có thể tồn tại và chính Ðấng Hóa Công biểu hiện ấy mà vạn vật đều khao khát, tôn sùng.

Chúng ta còn để ý rằng Ðức Ishvara tối cao mà người Tây phương gọi là “Thượng Ðế cá nhân” thỉnh thoảng còn biểu hiện bằng những hóa thân (Avatars) để hiến cho nhân loại một cá nhân cụ thể hầu tiện khai mở lòng tôn sùng và kêu gọi sự kính mến, hiến dâng. Theo tín ngưỡng của người Ấn Ðộ cũng như theo nhiều tín ngưỡng khác, Ðấng Tối Cao biểu hiện không những như là Ðấng Chúa Tể của vũ trụ mà còn dưới hình thức con người thanh cao, khả kính để hấp dẫn lòng người. Có thế nhân loại mới tiện tôn thờ. Vì lòng hạ cố đối với sự yếu đuối, ươn hèn, vì sự thương xót trí hóa thấp kém của chúng ta, mà vẫn giữ một vài nét tận thiện, tận mỹ của Ngài.

Khi chúng ta tìm hiểu các tín ngưỡng và các tôn giáo trên hoàn cầu, chúng ta nhận thấy điều nầy được phổ biến khắp nơi và một hình thể nửa người, nửa thánh được tôn kính ở bàn thờ. Và tuy chúng ta biết rằng trên hình thể nầy còn có một Ðấng Tối Cao, và trên Ðấng Ishvara còn có Ðấng Chí Tôn độc nhất vô nhị, chúng ta không thể rời chân Ðấng Biểu Hiện vì tâm tư chỉ có thể an nghỉ và trú ẩn nơi Ngài. Dù dưới danh hiệu Kamachadra hay Sri Krishna hay dưới danh hiệu Ðức Ky Tô hay Ðức Phật, chúng ta vẫn nhận thấy nhân loại ước nguyện được tôn thờ một Nhân vật và tìm ở các cảm xúc tôn giáo một sự thỏa mãn mà một quan niệm trừu tượng không thể mang lại được. Ðối với ai tu theo con đường Tình Thương, nhân vật tôn thờ phải là mục tiêu của con đường. Là vì làm sao nhân loại có thể mến thương sự sống vô biên hay không gian vô tận và làm sao con người có thể an nghỉ trong lòng Thượng Ðế nếu không có các giới hạn biến mọi vật thành sự “thật” đối với chúng ta.

Trên con đường Tình Thương, hành giả tìm Ðấng Chí Tôn của mình theo thể thức đó. Nhưng thứ tình thương nào gợi hứng anh ? Thứ tôn sùng nào phấn khởi anh ? Thứ gì thấm nhuần con người anh và làm rung động mỗi sợi tơ của đời sống anh cho đến nỗi đối với anh cái chi cũng là hư ảo ngoại trừ Ðấng anh kính yêu, và cái chi cũng đều mờ ám trước hào quang của Ngài ? Vị hiền triết có thể xem là hiện thân của Tình Thương và lòng tôn kính là Narada có truyền lại cho chúng ta những giáo lý về Tình Thương, Ngài diễn tả Nó, nhấn mạnh các đặc điểm của Nó và dạy chúng ta những gì ta muốn đào dưỡng lòng mến yêu, tôn kính của chúng ta.

Narada khởi đầu nói về bản chất của Bhakti : Bhakti là “sự tôn kính tột độ một Ðấng Cao Cả ” [6]. Sau đó Ngài trình bày nhiều định nghĩa của chính Ngài. Theo Ngài, lòng tôn kính là nồng cốt của con đường Bhakti nhưng Bhakti còn vượt khỏi lòng tôn kính nữa. Narada giải thích Tình Thương theo quan niệm của Vyasa, Garga và Sandilya rồi Ngài nói: “Tình thương mến là sự hiến dâng tất cả hành động cho Ðức Thượng Ðế và sự cảm thấy mình vô cùng đau khổ khi quên Ngài.” Lời nầy diễn tả chính xác thế nào là tình thương mến : trọn đời hiến dâng cho Ðấng Chí Tôn và sự đau khổ khi vắng Ngài. Nếu lòng người bị che đậy bởi sự ham mê một vật nào đó, nếu có một sợi mây đến phân cách tâm anh và Ðức Thượng Ðế dù trong khoảnh khắc, sự quên lãng ấy sẽ tạo cho anh một đau khổ vô ngần. Ðó là lời dạy của Narada mà những ai khao khát, ngưỡng mộ đều rõ biết. Tiếp đó, Ngài miêu tả con người đã đạt được tình thương đó như sau: “Khi con người đạt được tình thương mến rồi, anh trở nên chí thiện, trường tồn và tự thấy thỏa mãn; một khi đã được nó rồi, con người không còn ham muốn gì cả, không buồn phiền, không oán ghét, không ham dục lạc, không theo đuổi những mục tiêu ích kỷ: ngay lúc biết được tình thương, lòng người ngây ngất, an lạc.” Ngài thêm một đoạn sau: “Người ta không thể quyến rủ anh chạy theo dục vọng vì bản chất của anh là sự xả ly.”

Sự thương mến, tôn sùng là như thế, theo lời của một vị có thể xem là hiện thân của nó. Làm sao ta có thể có sự thương mến và tôn sùng đó ? Các giai đoạn của con đường thương mến như thế nào ? Khi lòng người chỉ có những tình thương thấp kém làm sao ta có thể hướng lên Tình Thương tuyệt đối ? Khi tâm trí con người còn đeo đuổi các dục vọng của giác quan, làm sao ta có thể ý thức Ðấng Duy Nhất toàn tri ? Khi chúng ta còn sống trong ảo ảnh, còn bận bịu với những mối tình hèn hạ, còn dẫm sâu dưới bùn nhơ, làm sao ta có thể tiến đến tình thương cao thượng của Narada ?

Chúng ta cần phải vạch rõ các giai đoạn của pháp môn tình thương nầy. Chúng ta hãy khởi đầu bằng chỗ bất toàn để cố gắng tiến đến chỗ hoàn toàn. Chúng ta có thể đang ngây ngất vì lòng tôn sùng cao đẹp, có thể bị chóa mắt bởi tình thương huy hoàng, nhưng chúng ta cần tìm hiểu tình thương nảy nở trong lòng ta như thế nào, và với thứ nhiên liệu nào, ta phải dinh dưỡng ngọn lửa tôn sùng như thế nào để ta có thể trở thành ngọn lửa thiêng ấy.

Tình thương phàm tục có thể gợi cho chúng ta một ý niệm về tình thương thiêng liêng. Quan sát nó, chúng ta có thể hiểu qua một vài đặc điểm của người Bhakta. Ðối tượng tôn thờ có thể khác nhưng đặc điểm vẫn hệt nhau. Quí vị hãy nghĩ trong chốc lát về một thứ tình thương nồng nhiệt nhất, thuần khiết nhất, thanh cao nhất mà quí vị có thể có đối với một kẻ thân yêu. Rồi quí vị hãy phân tích kỹ càng đời sống của quí vị và xem nó được biến đổi như thế nào. Quí vị sẽ thấy tất cả sự vật đều trở nên lạnh nhạt trước sự cao đẹp của mối tình đó. Quí vị có thể đang chạy theo giàu sang, đang đam mê văn chương, đang thích thú học hỏi rồi bỗng nhiên ở chân trời xa của đời sống, một hình ảnh kiều diễm hiện ra khiến bạn yêu mến với tất cả sự nồng nàn của phần hồn. Trước sự vinh quang và mỹ lệ của hình ảnh đó, tâm trí của bạn biến chuyển hẳn. Trước lòng từ ái và phong phú của vị ấy, tài sản mất hết giá trị; trước lời lẽ hoa mỹ của Ngài, văn chương tỏ ra thô kệch, kiến thức giống như những chiếc lá khô. Sự vui sướng nhất của bạn là được gần gũi Ngài, là để trọn bản thể thấm nhuần tình thương mến Ngài. Tất cả dục lạc đều mất tính cách hấp dẫn, tất cả màu sắc đều trở nên âm u. Ðối với quí vị, Ngài không những là một người bạn mà còn là một người hướng đạo, một ông thầy, một tình quân với tất cả những hạnh cao, đức tốt.

Lòng yêu thương Ngài biến đổi trọn vẹn đời sống bạn. Dưới ánh sáng tỏa ra từ Kim thân Ngài, tất cả đều nhuộm màu sắc mới. Bạn hãy tưởng tượng một tình thương như thế cao vút tận trời xanh, thâm sâu như lòng biển, một tình thương một ngày trở nên cao cả nhờ sự hoàn thiện của Ðấng bạn yêu mến, mỗi lúc càng trở nên nồng nàn bởi các đức hạnh của Ngài, một tình thương như thế không bao giờ gây sự mỏi mệt, nhàm chán. Khi bạn tưởng tượng như thế thì bạn sẽ có một ý niệm sơ lược về tình yêu của kẻ chí nguyện đối với Ðấng họ tôn thờ.

Trong một buổi giảng đạo ở Mỹ, Ðại Sư Vivekananda thuật một chuyện khá thú vị để dẫn chứng rằng phần đông người đời ít yêu mến Ðức Thượng Ðế. Ngài nói một hôm một cậu thanh niên thưa với một tu sĩ rằng cậu muốn tìm Thượng Ðế. Vị tu sĩ mỉm cười và lặng thinh. Cậu thanh niên thưa lại nhiều lần và nhiều lần bày tỏ khát vọng tìm Thượng Ðế của cậu. Sau nhiều ngày, vị tu sĩ mới dẫn cậu ra con sông nơi ông tắm mỗi buổi mai. Khi hai người xuống tắm, ông mới nhận cậu thanh niên dưới nước và giữ cậu ở đó. Cậu thanh niên vùng vẫy để trồi lên. Một lúc lâu, vị tu sĩ đỡ cậu ra khỏi nước và hỏi: “Con ạ, khi con ngộp nước như thế, con ao ước điều gì ?” Cậu nói: “Một ít không khí.” “Nếu người học đạo khao khát Thượng Ðế như vậy, người sẽ tìm được Ngài. Nếu con tìm Ngài như thế ấy, Ngài sẽ thương yêu con.”

Nhưng có bao nhiêu người khao khát như vậy ? Có bao nhiêu người thành thật muốn tìm Thượng Ðế như vậy ? Khi họ gặp một khó khăn, họ quên mất Ngài và khát vọng tìm Ngài cũng tiêu tan. Khi cậu thanh niên ngộp nước, vùng vẫy nhô lên, chớ người chí nguyện ngay lúc ngộp thở cũng chỉ nhớ đến Thượng Ðế và tự nhủ nếu phải chết dưới sông, anh sẽ chết để có thể tìm Ngài nhanh chóng. Trên đường đời, chúng ta ham muốn đủ thứ : chúng ta ao ước phú quí, công danh, ham muốn vui chơi, chiếm hữu. Một tấm lòng đã tham như vậy làm sao còn có chỗ dành cho Thượng Ðế mến yêu ? Sách Thiên Chúa Giáo dạy không có chỗ cho Ðấng Ky Tô trong quán trọ, và thật sự, tâm ta cũng như một quán trọ dẫy đầy lữ khách. Như vậy, làm sao ta có thể đón tiếp Ngài ?

Tuy nhiên, chúng ta không nên thất vọng, và hãy tìm xem có lối nào dẫn vào pháp môn tình thương. Ðến đây, giáo lý của Ðại Sư Ramanaja sẽ giúp chúng ta nhiều vì Ngài thường giảng dạy về những bước đầu của sự phát triển lòng sùng tín và tình thương chân thật.

Khi giảng dạy những giai đoạn sơ cấp ấy, Ðại Sư khởi sự bằng những bước đầu ngay lúc con người còn sống trong thể xác ở cõi trần. Trước hết Ngài nghĩ đến xác thân và chỉ bảo cách thức trông nom nó, đồng thời Ngài nêu các đức hạnh cần cho thể xác để mở lòng từ ái thiêng liêng. Cái hạnh đầu tiên là viveka (tánh phân biện) mà Ngài giảng dạy theo một ý nghĩa đơn giản nhất, khi Ngài áp dụng nó vào sự chọn lựa thức ăn. Muốn xác thân trở thành môi vật cho một linh hồn thấm nhuần tình thương thiêng liêng, con người phải giữ gìn nó thanh khiết, phải tỏ ra sáng suốt trong sự chọn lựa thức ăn. Anh không nên dùng một thức ăn nào có thể gây đau đớn cho sinh vật. Người tu theo con đường thương mến không thể là nguyên nhân đau đớn, là nguồn thống khổ cho những sinh vật đàn em còn ở những nấc thấp trên chiếc thang tiến hóa. Anh không nên ăn một thứ gì phát xuất từ một sinh vật biết đau. Không một tu sĩ Bhakta nào chịu mó đến một thức ăn như vậy. Là vì nếu dùng một thức ăn như thế, chẳng những anh sẽ làm ô uế thân anh mà còn hạ thấp linh hồn : anh tỏ ra thù ghét thay vì nhân từ, ích kỷ thay vì vị tha; anh gây đau đớn cho những con vật hiền lành thay vì bảo vệ nó, anh từ bỏ một lối sống hiền hòa để tìm những món ăn khoái khẩu. Thế là anh chà đạp tình thương. Trong sự lựa chọn rất cần thiết nầy, sự tinh khiết cần được tôn trọng vì các thể thanh của chúng ta rất dễ bị ô uế do ảnh hưởng bên ngoài, và chúng ta phải giữ gìn cẩn thận để không cảm nhiễm những điều dơ bẩn, từ bên ngoài lẫn bên trong. Sự thanh khiết còn cần được giữ gìn để cho xác thân trở nên một linh miếu mà tu sĩ Bhakta sẽ sử dụng thường trên con đường sùng tín. Ðại Sư dạy thêm: “thức ăn thanh khiết, tâm trí thanh khiết, luôn luôn nhớ tưởng Thượng Ðế”: đó là nếp sống của người Bhakta.

Ðó là những biện pháp đầu tiên dành cho những ai muốn tìm Thượng Ðế, muốn vun quén ở lòng cái hạnh thiêng liêng là tình thương. Sau đó, Ðại Sư dạy thêm rằng hành giả còn phải diệt trừ mọi dục vọng, ngoại trừ nguyện vọng duy nhất là tập trung tâm trí vào Ðức Thượng Ðế, là ngưỡng mộ Ngài. Trong lòng anh không còn một ham muốn nào khác. Nguyện vọng ấy phải lan khắp châu thân anh và thấm nhuần các phần tử con người anh. Tất cả ham muốn đều phải nhường chỗ cho nguyện vọng tha thiết ấy. Ðiều nầy phải được thực hiện từ giây từ phút. Khi anh cố gắng tập trung như vậy, anh mới ý thức rằng trí anh lau chau, tản mác, lúc nào cũng nhớ đến việc nầy, chuyện nọ, chớ không thể trụ vào sự chiêm ngưỡng Ðấng Tối Cao. Nhưng khi Arjuna than phiền tâm trí anh xao xuyến như gió và rất khó chủ trị, Ðại Sư há không đáp: “Nó có thể kềm chế được bằng sự kiên tâm thực hành ?” Vậy hành giả phải cố gắng trụ tâm vào Thượng Ðế. Mỗi lần nó quay sang việc khác, anh phải kéo lại và hướng nó vào Ðấng Tối Cao. Anh phải chọn những thời khắc nhất định để trầm tư, chiêm ngưỡng, để đặt hết tâm trí vào Ngài.

Ðó chỉ là những bước đầu. Ở giai đoạn nầy hành giả sùng bái vào giờ khắc nhất định, nhưng về sau sẽ sùng bái suốt ngày. Anh chiêm ngưỡng thường để rồi sự chiêm ngưỡng sẽ trở nên liên tục. Nhưng như thế cũng chưa đủ. Sự thực hành nầy sẽ đưa đến một lối sống không còn có đặc tính ban đầu của lòng sùng đạo. Bây giờ hành giả có thể thích thú trong sự trầm tư chiêm ngưỡng. Trong sự liên hoan đó, anh có thể quên tất cả. Bây giờ, anh thích sùng bái vì được sung sướng trong những giờ phút nầy.

Tuy nhiên, người Bhakta không tìm lợi lạc riêng. Anh tìm cách bố thí, ban cho mãi mãi cốt để diệt trừ lòng ích kỷ và tính tham của con người. Bước tiến trong giai đoạn nầy là giúp đời. Anh không nên chiêm ngưỡng mãi mà phải ban rải tình thương cho kẻ khác và cố gắng giúp đỡ những kẻ cô thế nghèo nàn. Anh không thể trừ tánh chiếm hữu nếu anh không tập từ bỏ để nhường kẻ khác. Hãy cho, cho mãi, cho hoài vì cho là đặc tính của tình thương. Tình thương không đòi chi cả ngoài sự ban cho; tình thương không hỏi gì cả ngoại trừ quyền tiêu pha cho kẻ khác; tình thương không buộc ai trả ơn, đáp nghĩa. Tình thương không cầu xin vui sướng cho riêng mình. Nó chỉ xin được lan tràn khắp nơi được tạo hạnh phúc cho kẻ khác. Vì lẽ lòng chúng ta khắc nghiệt và ích kỷ, nên chúng ta thấy ngay trong các tôn giáo lòng ích kỷ của con người dưới những hình thức tế nhị. Vàng ròng của tôn giáo bị ô uế là thế. Thường khi tôn giáo - một cái chi thanh cao, trong sạch hơn tất cả – trở nên suy bại và con người mang lòng ích kỷ vào những nơi tế tự và biến chuyển Thánh Ðiện thành một chỗ bán buôn. Nơi nào không có sự ban cho, nơi ấy không có chỗ cho Thượng Ðế.

Vì vậy, hành thiện là một điều mà hành giả phải tập luyện. Trong nhân loại, tình thương rất ít oi. Khi chúng ta yêu thương, chúng ta mãi đòi được đền đáp: bản ngã của chúng ta thấp kém thế nào ! Yêu thương như thế đâu phải là yêu thương mà là tính toán. Ðó là một hình thức tế nhị của lòng vị kỷ. Tình thương cao cả chỉ biết tuôn ra tự nhiên. Nó chỉ cầu xin một điều là được thương mến. Người giàu lòng thương chỉ ước nguyện được ban rải tình thương của mình.

Các sự luyện tập nầy giúp hành giả cảm thấy tình thương chân thật và lòng yêu mến Ðức Chí Tôn. Kế đó, hành giả phải luyện các đức tánh: thanh khiết, ngay thẳng, thành thật, từ ái, rất cần để đạt tình thương thiêng liêng. Chúng ta hãy tìm hiểu các đức tánh nầy và quan sát lòng mình xem có những đức tánh đó không. Khi chúng ta bắt đầu rèn luyện những đức tánh thiếu là chúng ta tiến trên con đường Bhakti.

Sự giao du với những người hiền đức là một điều tốt. Thay vì kết bạn với những kẻ chơi bời, nông nổi, chúng ta nên cầu thân, giao hữu với những ai tiến hóa cao, biết dành nhiều thì giờ thảo luận các vấn đề tâm linh hay chiêm ngưỡng các Chơn Sư, Ðại Ðức. Tác động của hoàn cảnh rất đáng lưu ý: tư tưởng của những kẻ ta giao du ảnh hưởng chúng ta rất nhiều; tâm trí chúng ta lần lần nhuộm màu sắc của tánh tình họ. Nếu chúng ta kết bạn với những người ăn chơi, chểnh mảng, nếu chúng ta tiếp xúc mãi với những còn nhiều vô minh, làm sao ta có thể tập trung hết tâm tư vào Ðại Ngã thiêng liêng, làm sao ta có thể tìm được Ðức Thượng Ðế ? Hãy cố sống một cuộc đời an tĩnh mà không quên phận sự thay vì hoạt động để cầu vui. Ta hãy tìm kiếm các bậc thánh nhân, hiền triết để nhận những tư tưởng thanh cao của các ngài vì sự sống chung với những người mến yêu Thượng Ðế có khả năng khuyến khích chúng ta trên đường Ðạo.

Chúng ta hãy đọc những sách hay, những sách có khả năng mở mang lòng tôn sùng và nêu trước mắt ta những gương cao quí của các thánh nhân. Chúng ta đừng phí thì giờ với những sách nhảm nhí, hãy bỏ thói quen đụng đâu đọc đó. Chúng ta không có thì giờ để mất. Khi bạn đọc, bạn hãy chọn những sách hữu ích cho bạn. Ví dụ bạn học luật, bạn đâu có thích đọc chuyện đời xưa mà đọc sách luật, đọc lịch sử luật các nước và tìm hiểu phong tục các dân tộc. Bạn gạt một bên những sách không giúp ích bạn. Chúng ta cũng phải hành động như thế khi chúng ta tập yêu mến Ðức Thượng Ðế. Cho đến chừng nào chúng ta mới hoạt động vì Thượng Ðế như chúng ta hoạt động cho thanh danh ? Cho đến chừng nào chúng ta hăng say tìm Thượng Ðế như chúng ta mãi mê theo đuổi những chuyện tầm phào ? Chơn Sư không thiếu, đường đạo không ẩn. Có thiếu chăng là tấm lòng, là tình thương, là nguyện vọng. Chính các khuyết điểm nầy làm cho chúng ta bê trễ chứ không phải dốt nát cách thức tu hành. Vì vậy Narada khuyên tránh các sách nhảm nhí, các cuộc cãi cọ vô bổ và suy niệm các kinh sách thánh hiền.

Sau cùng khi chúng ta tiến từ bước một để trải qua giai đoạn đầu, một ngày kia, Ðức Thượng Ðế mà chúng ta tìm kiếm hết lòng, chân thành ngưỡng mộ, theo dõi không ngừng, Ðức Thượng Ðế sẽ hiện ra cho người chí nguyện. Ðến lúc ấy, một biến chuyển xảy ra, đánh dấu một khúc quanh của đời người. Một yếu tố mới bộc lộ ở lòng, một luồng cảm xúc lạ tràn vào tâm khảm: từ nay, con người đổi mới hoàn toàn. Khi Thượng Ðế hiện ra như thế, dù ta chỉ thấy thoáng qua vẻ đẹp của Ngài, dù chỉ một tia hào quang của Ngài chiếu vào tâm ta, con người bên trong của ta sẽ thức tỉnh, tâm trí của ta sẽ chấn động, chúng ta sẽ đương nhiên quay lưng lại ngoại cảnh để hướng mắt nhìn Ngài. Bạn có nhớ chăng một câu rất ý nghĩa và sâu sắc trong kinh Bhagavad Gita, câu nói rằng khi chúng ta thấy được Ðấng Tối Cao thì các dục vọng của giác quan, các mùi vị, các ham muốn, các chiếm hữu, các xu hướng đều tan biến hết ?

Bây giờ thật sự, con đường đạo mới chiếu diệu huy hoàng và sự an lạc mới rung chuyển trọn bản thể con người. Ðã biết bao lần rồi, hành giả kêu gọi Ðức Thươïng Ðế ? Ðã biết bao lâu rồi, lòng anh chỉ ao ước được thấy Ngài ? Ðã biết bao lần, anh nói: “Làm sao trong lúc trầm tư, con biết được Ngài, dưới trạng thái nào hỡi Thượng Ðế, con phải tưởng nhớ Ngài ?” Khi Thượng Ðế hiện ra trong hào quang rực rỡ, vạn vật đều úa tàn, phai lạt. Quả đất đổi khác từ khi ánh sáng đó rọi vào. Mây mù còn có thể nổi lên; lỗi lầm, nhu nhược còn có thể ngăn đường, nhưng hành giả đã thấy, đã hiểu, đã nhớ, và các điều nầy đã khuyến khích anh, an ủi anh trong mọi cố gắng. Chừng đó, Thượng Ðế mới nói với con người ấy: “Vì con đã dứt bỏ tánh ích kỷ, sự bạo động, tính kiêu căng, dục vọng, lòng tham, tánh nóng, vì con đã diệt ngã và ôn hòa, con xứng đáng trở thành một tu sĩ Bà La Môn.” Anh cũng trở nên xứng đáng được nhìn Ðức Thượng Ðế. Vô ngã và bình an, anh trở thành tấm gương của Linh Hồn cao cả, anh tan hòa trong Ðại Ngã, và trở thành một với vạn vật; anh nhập vào Ðức Thượng Ðế. Ðó là lời của Ðức Krishna và lời hứa của Ðức Chí Tôn.

Những ai đã tập luyện được như thế, đã thanh lọc phàm ngã thấp hèn, đã chân thành sùng bái, đã trở nên bình tĩnh, thản nhiên; những ai không gây ác, những kẻ bao trùm tất cả trong tình thương mà không trừ loại một ai, những ai thương mến vạn vật như bà mẹ thương mến đứa con đầu lòng, những người ấy xứng đáng đứng trước sự hiện diện của Ðấng Tối Cao ! Họ vươn lên gần Ðức Thượng Ðế ! Họ đã được chuẩn bị cho sự an lạc đời đời. Quả thế, vì tình thương là Ðức Thượng Ðế. Những ai mà toàn thân đều thấm đượm tình thương, những người ấy là hình ảnh của Thượng Ðế. Là vì tình thương của Thượng Ðế, Thượng Ðế là Tình Thương. Ðâu có cái chi có thể tách riêng họ và thực thể của họ ? Ðâu còn có hàng rào cách biệt Linh Hồn và Thượng Ðế ? Linh hồn tràn đầy tình thương mến Ðấng Tối Cao, Tình Thương vô biên. Cũng như dòng sông họp với các rạch khác để chảy ra biển cả, linh hồn tràn đầy tình thương cũng bay về nguồn thương yêu vô tận, về Ðấng Tối Cao. Nước của dòng sông hòa với nước của đại dương và trở nên đồng nhất về bản thể cũng như về tính chất. Ðâu còn có cái chi phân tách chúng nó ? Ðâu còn cái chi phân tách linh hồn với Thượng Ðế ? Linh hồn đã biết Ðấng Tối Cao của mình, nó lễ bái, kính yêu và sống trong Ngài, hòa hợp với Ngài vĩnh viễn cũng như Ngài là nó. Bây giờ, Linh hồn đã được sự minh triết và Thượng Ðế hết bảo: Linh hồn hãy đến Ta, hãy tiến đến cõi tối cao của Ta mà nói: “Linh hồn là Ta.” Linh hồn là Ngài. Ðó là mức chót của con đường, là kết quả của tình thương. Tình thương là Thượng Ðế và tình thương càng thanh cao, nồng thắm, nó càng cao quí thiêng liêng. Tình thương yêu phàm tục giữa con người cũng san bằng mọi trở ngại, cũng kết hợp những kẻ thương yêu đến đỗi không còn có cái ta riêng rẽ, không còn cái của anh, của tôi. Trong tình yêu thường tình của con người, kẻ thương mến cảm thấy mình là một với kẻ mình mến yêu, không một phút giây cách biệt. Phải chăng ta có cảm giác những gì thuộc chúng ta đều là của người chúng ta yêu quí và không có một cái chi cách biệt giữa ta và người ? Ðối với Linh Hồn và Thượng Ðế, cũng thế: tuy phải phân chia để có thể tôn thờ, lễ bái hầu đánh thức các quyền năng tiềm tàng, những Linh Hồn toàn thiện hợp làm một với Thượng Ðế để phụng sự, để giúp đời, để cứu vớt nhân loại cũng như Ngài đã giúp họ, đã cứu vớt họ. Trong sự hòa hợp hoàn toàn nầy, hoạt động của Ngài cũng là hoạt động của Linh Hồn, Người Bhakta trở thành Ðấng Cứu Thế. Người quả thật là Thượng Ðế và những chi Thượng Ðế làm, Người đều làm được, cả công việc tạo thành và hủy diệt vũ trụ, vì Người đã hòa hợp với Ngài.

Ðâu có điều gì mà xứ Ấn nầy không thể làm nếu nó có một vài vị Bhakta, không phải bhakta ở đầu môi, mà chân thành tận đáy lòng và trọn đời. Nếu một hay hai vị như vậy sinh trưởng trên xứ Ấn, với một lòng yêu thương hùng dũng bao gồm tất cả thì nước nầy có thể được cứu vớt trong khoảnh khắc. Khả năng của tình thương là vô biên. Quí vị nhớ chăng gương sùng tín của chàng thanh niên Prahlada ? Không có chi hại cậu được, thuốc độc không thể giết cậu, lửa không thể đốt cậu, núi không thể đè cậu. Vì sao ? Vì lòng sùng tín của cậu hoàn toàn, vì cậu tôn thờ Thượng Ðế với tất cả sự nhiệt thành của lòng cậu ngay trong những lúc khó khăn, nguy hiểm. Không ai có thể hại người sùng tín chân thành: khí giới không thể giết hại người, nước không thể nhận chết người. Là vì Người là Ðấng Vĩnh Cửu, là Sự Sống Trường Tồn. Vì vậy Narada nói: “Bản thể của người là sự yêu mến, tôn sùng. Tình Thương là trường cửu.”

Tiếc thay ! Làm sao ta có được một người như vậy để giúp đỡ chúng ta ? Chừng nào ta có được một người như vậy để dạy dỗ ta ? Chúng ta chưa có thể được như người, tình thương ở ta chưa có thể đưa chúng ta đến quả vị tiên thánh, nhưng với tình thương hiện có của chúng ta, chúng ta há không thể giúp đỡ kẻ khác tốt hơn, thúc giục kẻ khác tiến mau hơn sao ? Chúng ta hãy nhớ : khi nhiều dòng nước nhỏ bé hiệp lại, chúng sẽ tạo một dòng sông hùng dũng. Chúng ta hãy hướng dòng suối yêu thương và tôn kính của chúng ta đến chân Thượng Ðế. Chúng ta hãy hiến tình thương của lòng chúng ta dù nó còn lợt lạt, chúng ta hãy hiến nguyện vọng của chúng ta, dù nó còn thô hèn, chúng ta hãy hiến lòng tôn kính của chúng ta dù nó còn mong manh, chúng ta hãy hiến dâng tất cả dưới chân Ngài, hiện thân của tình thương, của sự toàn thiện. Ước mong thay những tia thương mến của chúng sẽ tạo thành một ngọn lửa vĩ đại để tinh luyện xứ ta, để giúp đỡ nhân dân ta ! Khi nguyện vọng đã có thì kết quả cũng sẽ có. Ước mong sao chúng ta có thể góp sức vào công trình vĩ đại đó !

[5] Pháp môn tu bằng cách phát triển tình thương. Khi tình thương hướng về nhân loại, đó là lòng từ ái, khi nó hướng về một Ðấng Thiêng Liêng, ấy là sự kính mến, tôn sùng. Người tu theo pháp môn nầy là Bhakta (LDG).

[6] Kinh Narada Soutra, dịch giả E.T.Sturdy, trang 19.